چکیده ندارد.

در طراحی هیدرولیکی انواع سرریزه های جانبی سدها، طرح جام پایین دست سرریز هم از نظر هیدرولیکی و هم از نظر اقتصادی از حساسیت خاصی برخوردار است در این مورد از تئوری جریان متغیر مکانی با افزایش دبی در طول جام (کانال جانبی) استفاده می شود جریان متغیر مکانی با افزایش دبی دارای مبانی تئوری شناخته شده ای می باشد و تحقیقات نسبتا زیادی روی آن صورت گرفته است اما هنوز هم در زمینه کاربردی پارامترهای تعیین نشده و غیر قطعی زیادی دارد. به همین علت کاربرد این تئوری با فرضیات ساده کننده زیادی همراه است. در این پایان نامه با پرپایی مدلهای آزمایشگاهی مطابق با طرحهای اخیر سرریزهای یک جانبی سدهای ایران و برداشت دقیق پروفیل سطح آب در تستهای متعدد، ابتدا به ارزیابی معادلات معمول در این زمینه پرداخته شده و به علت عدم تطابق مناسب با نتایج آزمایشگاهی سعی بر اصلاح مبانی تئوری و کاربرد مجدد آنها شده است در این مورد نتایج رضایت بخش بوده است. مهمترین وجه تمایز مدلهای این تحقیق استفاده از جام غیر منشوری درپایین دست سرریز اوجی است که در گذشته مطالعات منسجمی روی آنها صورت نگرفته است. با استفاده از پروفیلهای سطح آب آزمایشگاهی در جام و نتایج تستهای آبگذری سرریز اوجی مقادیر حداکثر استغراق مناسب در مدلها نیز تعیین شده و با مطالعات گذشته مقایسه و نتیجه گیری شده است این مقدار استغراق به منظور بهینه سازی طرحها از نظر اقتصادی و در واقع حجم جام اهمیت شایانی دارد در مورد آنچه در مقطع عرضی جام رخ می دهد نیز از نظر کمی و کیفی بررسی هایی صورت گرفته است که ما را هم در دیدگاه سه بعدی جریان کمک کرده و هم در اصلاح معادله پروفیل طولی موثر بوده است

طراحی هیدرولیکی آبگذرها بعضا" با محاسبات ساده و تجربی تواءم است . با توجه به دقت و سهولت طراحی با استفاده از پردازنده ها، تهیه و استفاده از یک مدل ریاضی که در برگیرنده جوانب مختلف طراحی آبگذرها باشد پیشنهاد گردیده است . در بخش دیگر با معرفی پارامترهای بهینه سازی در حالات مختلف استفاده از آبگذرها، ابعاد اقتصادی طراحی مورد توجه قرار گرفته است و برنامه ای غیرخطی به روش پتالتی نیز برای این منظور ارائه گردیده است . مدل بدست آمده از این تحقیقات قابلیت استفاده در امور مشاوره و آموزشی را دارد.