نام پژوهشگر: بهزاد تن قطاری
سهیلا صفایی پور بهزاد تن قطاری
اگر چه تومورهای مثانه حدود 3 درصد از کل نئوپلاسمها را تشکیل میدهد ولی یکی از شایعترین تومورهای دستگاه ادرای محسوب میشود. تشخیص زودرس این تومورها کمک میکند تا بهتر بتوان به کنترل موضعی بیماری دست یافت (4) از لحاظ کلینیکی بیماران مبتلا به تومور مثانه با هماتوری بدون درد یعنی شایعترین سمپتوم تومور مثانه مراجعه مینمایند. این علامت در 85-90 درصد بیماران وجود دارد. سیستوسکوپی نقش قابل توجهی در تشخیص تومورهای مثانه دارد ولی همراهی آن با بیوپسی جهت تشخیص قطعی ضروری میباشد. این روش تهاجمی اس (invasive) نیاز به بی حسی موضعی یا حتی بیهوشی عمومی (anesthesia) داشته و ناراحتیهائی نیز برای بیماران ایجاد مینماید. (ivp) excretory urography بیشترین امتحان رادیوگرافی است که برای ارزیابی و کشف تومورهای مثانه درخواست میشود. ولی این روش نسبتا غیر حساس بوده و میزان دقتی حدود 70 درصد دارد. (4) سیستوگرافی های یا کنتراست دوبل و تریپل هم متدهای احتمالی دیگر تشخیصیص هستند ولی پرزحمت و وقت گیر بوده و بقدر کافی هم حساس نیاتند. (4) در مرور مقالات از سال 1982 به بعد به نقش ارزنده اولتراسونوگرافی از طریق شکم transbdominal مثانه -transvsical رکتوم transrectal و اوژن transvaginal جهت ارزیابی تومورهای مثانه اشاره می شود. با اینحال با وجود نتایج امیدبخش ، تحقیقات در این زمینه هنوز عمومیت نیافته و تنها تجارب بیشتر و وسیعتر (large - scale trials) نقش این کاربرد سونوگرافی و نیز در دسترس بودن وسایل و تجهیزات اولتر سونوگرافی در اکثر مراکز آموزشی درمانی کاربرد این وسیله را در تشخیص تومورهای مثانه با توجه به امکانات موجود بررسی و نتایج حاصله را با سیستوسکوپی بیماران مقایسه نمائیم. با این امید که این روش به لحاظ ویژگیهائی چون ساده و ارزان بودنش ، سرعت عملش ، غیر تهاجمی و قابل تکرار بودنش و مهمتر از همه عدم استفاده از اشعه یونیزان و کاملا بی خطر بودنش "safe" بتواند نه تنها به عنوان یک تست بیماریابی اولیه "initial screening test" جهت کشف تومورهای مثانه در امتحانات روتین لگنی کاربرداشته بلکه به عنوان یک روش تشخیصیص مفید در بیمارن مشکوک به تومور مثانه مورد استفاده قرار گیرد. و همینطور در پی گیری "follow" بیماران مبتلا به تومور مثانه جایگزین سیستوسکوپی شده یا حداقل از موارد کاربرد آن بکاهد. (1) بر این اساس در یک مطالعه آینده نگر - گذشته نگر بیماران مشکوک به تومور مثانه را که توسط متخصصین ارولوژی از مطب های خصوصی یا درمانگاههای تخصصی جهت سیستوسکوپی به بیمارستان چهارمین شهید محراب کرمانشاه معرفی شده بودند توسط تنها سونوگرافیست این مرکز در فاصله زمانی 1/5 سال از تاریخ 74/7/1 تا 75/12/1 تحت بررسی قرار داده و سپس نتایج حاصله را با سیستوسکوپی آنها مقایسه نمودیم. چگونگی انجام کار در ادامه خواهد آمد.
فرید شریفی تهرانی بهزاد تن قطاری
شایعترین علت شکم حاد آپاندیسیت است و اگر باراکسیون پریتونئال همراه نباشد در رادیوگرافی های ساده شکم نشانه های زیادی ایجاد نمی کند. و چون از نظر بالینی نیز تشخیص آن تقریبا راحت است خیلی ها در مورد آپاندیسیت حاد نیازی به رادیوگرافی نمی بیند ولی تجربه نشان داده است که در این مورد نیز مثل سایر پروسه های حاد شکمی رادیوگرافی کمک با ارزشی می کند. زیرا از یک طرف در تشخیص افتراقی آپاندیسیت از رنال کولیک ناشی از سنگ های کلیوی کوچک درون حالب که اکثر رادیواپاک هستند، نقش بزرگی بعهده دارد. عملا دیده شده است که بخاطر این دردها بارها شکم بیمار بعنوان آپاندیسیت حاد باز شده است ، ولی دردها مجددا شروع شده و در رادیوگرافی های بعدی سنگ حالب تشخیص داده شده است . چه بهتر که این رادیوگرافی قبل از عمل انجام گیرد تا بیمار متحمل زیان های جسمی و مالی نشود. با وجود عدم ارسال تمام بیماران از نظر بالینی با تشخیص آپاندیسیت حاد برای انجام رادیوگرافی و عدم همکاری بیماران برای گرفتن فیلم در پوزیشن های مختلف ، عکس ساده در 40 درصد موارد شواهدی به نفع تشخیص نشان داد. امروزه بخاطره در دسترس بودن us اکثر بیماران جهت انجام سونوگرافی ارسال می شوند. در موارد مشکوک به پرفوراسیون دستگاه گوارش و انسداد مکانیکی استاندارد مدرن برای ارزیابی این بیماران گرفتن فیلم های ساده شکم است . و در موارد مورد مطالعه ما در این 2 مورد بیش از 80 درصد علائم در عکس ساده وجود داشت . مزین آن در دسترس بودن آن بطور وسیع و سریع و ارزان بودن است . و برای حل این مشکل نسبتا حساس واختصاصی است . با وجود این که در بسیاری از مراکز مجهز بطور شبانه روزی امکاناتی مثل ct us واندوسکوپی در دسترس است . فیلم ساده در بعضی موارد اقدام اولیه است . بنابراین برای رادیولوژیست ضروری است که با علائم بیماریهای حاد شکم بویژه پرفوراسیون دستگاه گوارش و انسدادها در فیلم های ساده آشنایی کامل داشته باشد. مهارت تفسیر فیلم ساده نباید بوسیله تکنیک های جدید خدشه دار شود.