چکیده تمام نما صنعت گردشگری به دلیل مزایای مهم اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، زیست محیطی و ... به یکی از پرطرفدارترین صنعت های روز دنیا تبدیل شده است. کشورهای مختلف به منظور استفاده بیشتر از مزایای این صنعت با یکدیگر در رقابت اند. گردشگری نه تنها از بعد بین المللی حائز اهمیت فراوانی است بلکه درون مرزهای یک کشور نیز موجبات توسعه داخلی و بهره گیری از قابلیت های ملی و منطقه ای را فراهم می سازد. به هرحال توسعه گردشگری چه در سطح بین المللی و چه در سطح ملی نیازمند یک رویکرد سیستمی است. در این رویکرد سیستم گردشگری متشکل از اجزا و عناصر متعددی است؛ برخی از این اجزا و عناصر مربوط به منطقه مبدأ سفر ( جایی که تقاضای سفر در آنجا شکل می گیرد )، برخی مربوط به مقصد سفر ( جایی که عرضه محصولات و خدمات گردشگری در آنجا صورت می گیرد ) و برخی مربوط به مسیر سفر ( حدفاصل بین دو منطقه مبدأ و مقصد ) می باشد. بنابراین دو بخش اصلی سیستم گردشگری تقاضا و عرضه است. توسعه صنعت گردشگری باید به گونه ای باشد که بعد عرضه توانایی انطباق سریع با تغییرات بازار تقاضا را داشته باشد. بنابراین به نظر می رسد شناسایی ویژگی های طرف تقاضا و عوامل ایجاد کننده تقاضای گردشگری یکی از عوامل تعیین کننده نوع و میزان عرضه منابع و محصولات گردشگری باشد. به دلیل اهمیت بعد تقاضا در توسعه گردشگری این تحقیق به شناسایی عوامل تأثیرگذار بر تقاضای گردشگری در منطقه مبدأ سفر می پردازد. از آنجا که شهر تهران یکی از مهم ترین مبدأهای سفرهای گردشگری در کشورمان است، به عنوان مکان مطالعه موردی این تحقیق انتخاب شده و تعداد 400 خانوار از ساکنان این شهر به عنوان نمونه آماری تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند. اطلاعات و آمار مربوط به این نمونه از طریق پرسشنامه جمع آوری شده و با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های تحقیق بیانگر ان است که دو دسته از عوامل موثر بر شکل گیری تقاضای سفر عبارتند از تمایل به سفر و توانایی سفر . تمایل به سفر در میان خانوارها بر اساس میزان شناخت و آگاهی از مناطق مختلف کشور، نوع ذهنیت و میزان نیاز به سفر سنجیده شده است. توانایی سفر بر اساس میزان درآمد، نوع اشتغال، میزان تحصیلات، در اختیار داشتن اتومبیل، تعداد و چرخه زندگی خانوار مورد سنجش قرار گرفته است. بر اساس این عوامل خانوارهایی که تمایل و توانایی سفر کردن بالاتری داشته اند تقاضای سفر بیشتری نیز از خود نشان داده اند. بنابراین به کارگیری تبلیغات بیشتر در جهت شناساندن قابلیت های مناطق و بالابردن اطلاعات افراد در زمینه جاذبه های ملی در ارتقای تمایل به سفر افراد موثر است. هم چنین توسعه خطوط حمل و نقل بوی‍‍ژه حمل و نقل ریلی، توسعه و گسترش خدمات هتلداری و انطباق این خدمات با سطح درآمد خانوارها، افزایش تسهیلات و فراغت های شغلی از عواملی است که موجب بالابردن توانایی افراد برای سفر کردن می شود.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی پتانسیل های اکوتوریستی کویر مرنجاب منطقه کاشان صورت گرفته است. در این پژوهش از روش دلفی به منظور شناسایی و اولویت بندی پهنه ی دارای بالاترین پتانسیل گردشگری و همچنین از روش برنامه ریزی راهبردی برای ارائه راهکارهای توسعه گردشگری در کویر مرنجاب استفاده شده است. طبق یافته های پژوهش کاروانسرای مرنجاب و چاه دستکن، تپه رمل های ماسه ای، پلیگونهای نمک، جزیره سرگردان، اشکال مورفولوژیک، رصد ستارگان، گونه های نادر گیاهی و جانوری، رالی کویر، شن سواری، شتر سواری، شن درمانی، آب درمانی ، آرامش و سکوت کویر و ... از جمله جاذبه ها و پتانسیل های گردشگری کویر مرنجاب محسوب می شوند. در مقابل این جاذبه ها هیچگونه زیرساخت گردشگری در کویر مرنجاب وجود ندارد و بازدیدکنندگان تنها امکان استفاده از تأسیسات شهرهای کاشان و آران – بیدگل را دارند. آمار ارائه شده توسط اداره میراث فرهنگی منطقه کاشان نشان می دهد که در رابطه با زیرساخت های گردشگری از جمله واحدهای اقامتی، آژانس های گردشگری، پایانه ها، جایگاه سوخت و ...، منطقه کاشان با کمبودهایی مواجه است. همچنین مهمترین دغدغه در رابطه با اثرات منفی گردشگری کویر مرنجاب تخریب پوشش گیاهی، به خطر انداختن حیات جانوری و آلودگی زیست محیطی است. در مقابل اثرات مثبتی چون اشتغال زایی و توجه مسئولین به حفاظت بیشتر از محیط کویر نیز در پی خواهد داشت. شناسایی پهنه ی دارای بالاترین پتانسیل گردشگری با استفاده از معیارهای موثر در این زمینه که عبارتند از: قابلیت اراضی موجود، ژئومورفولوژی منطقه، زیرساخت ها، جاذبه های گردشگری و همچنین با توجه به عواملی چون شیب، نزدیکی به منابع آب و اقلیم با بهره گیری از نرم افراز gis انجام گرفت. ظرفیت تحمل فیزیکی و واقعی بر اساس مساحت محدوده پیشنهادی، نوع گردشگری در کویر و عوامل محدود کننده از جمله؛ پوشش گیاهی، شیب، فضاهای مورد نیاز زیرساخت ها و ... برآورد شد که این رقم برابر با 43120 نفر در طی هفته است. از سوی دیگر مبادرت به شناسایی نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدها موجود در گردشگری کویر مرنجاب نموده، سپس با توجه به اطلاعات و گزاره های بدست آمده از جدول swot، مسائل استراتژیک در رابطه با توسعه گردشگری کویر مرنجاب به دست آمد و بر اساس مسائل استراتژیک مطرح شده، مبادرت به تعیین اهداف، راهبردها و سیاستهای اجرایی در چهار بخش توسعه منابع انسانی، بخش های خصوصی، دولتی و مردمی، بازاریابی و تبلیغات و فرهنگ سازی گردشگری کویر شده است.

توسعه وامنیت دو الزام زندگی بشر امروزی هستند، که در کنار یکدیگر آسایش را برای ساکنان یک منطقه فراهم می سازند. در این میان مناطق مرزی کشور ما نیز از این دو امر مهم مستثنی نیستند. از آنجا که بخش عمده ای از توسعه ی یک سرزمین منوط به شرایط اقتصادی درون آن منطقه می باشد؛ بخش تعاون به عنوان یکی از اجزای سه گانه نظام اقتصادی با تاسیس شرکت های تعاونی مرزنشینان سعی در دستیابی به این مهم داشته است. در نواحی مرزی تعاونی های مرزنشینان به عنوان سفیران ساکنان خطوط مرزی می توانند نقش عمده ای در امنیت وتوسعه ی پایدار سرزمینی ایفا کنند. در استان خراسان جنوبی نیز که دارای بیش از 430 کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان است، 12 مورد از این تعاونی ها ایجاد شده اند. در این پژوهش به صورت موردی تعاونی مرزنشینان درمیان واقع در شهرستان درمیان از این استان انتخاب شده که در دو دهستان گزیک و طبس مسینا این شهرستان فعالیت دارد. ضمن ارائه پرسشنامه به مدیران برخی از تعاونی های استان اعضای این تعاونی نیز به صورت میدانی و با کمک روشهای کمی و کیفی مورد تحلیل قرار گرفته اند. در فصل نتیجه گیری با کمک فرضیات تحقیق و اثبات آنها محقق از روش برنامه ریزی استراتژیک و تحلیل swot سود جسته و به بیان سناریوهای مختلف برای این تعاونی ها در منطقه پرداخته است و سپس از میان سناریو های مختلف برخی از استراتژی ها، اهداف و راهبردها انتخاب شده به عنوان سناریو برتر ارائه شده اند. ضمن آسیب شناسی این تعاونی ها، با کمک استراتژی های حاصل از تحلیل ماتریس swot پیشنهادات عمده برای منطقه مشخص شده است، که امید است با توجه به کاربردی بودن نوع تحقیق مورد استفاده قرار گیرد.

چکیده پژوهش حاضر با موضوع بررسی و ارزیابی ظرفیت های اکوتوریستی در دریاچه پریشان و راههای بهره ور سازی آن صورت گرفته است.در این پژوهش از روش اسنادی و کتابخانه ای برای جمع آوری اطلاعات و همچنین از روش swot برای ارائه راهکارهای توسعه اکوتوریسم در دریاچه پریشان استفاده شده است. بنابراین تعیین و شناخت مناظر بدیع طبیعی و ارزش های زیست محیطی این دریاچه به لحاظ نقش و کاربردی که این منطقه در چرخه بوم شناختی و حیات انسانی دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش هدف، بررسی و شناخت توان های بالقوه و بالفعل طبیعی دریاچه پریشان از لحاظ اکوتوریستی و تعیین کردن مناسب ترین مکانها جهت اکوتوریسم( متمرکز و گسترده) است.برای ارزیابی توان اکولوژیک دریاچه پریشان، پارامترهای شیب، خاک و سنگ، جهت جغرافیایی، آب، پوشش گیاهی و اقلیم مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به روش کار و تهیه نقشه های مختلف از توان های طبیعی دریاچه بر اساس ارزش های اکوتوریستی اثبات شده در منطقه، که در نهایت منجر به ارائه دو نقشه پهنه بندی اکوتوریستی ( متمرکزو گسترده) گردید، توان های بالقوه دریاچه جهت گسترش اکوتوریسم مشخص شد. همچنین با توجه به بررسی های انجام شده در مورد ویژگی های طبیعی و بوم شناختی، این دریاچه قابلیت بارگذاری تفریحی – گردشگری را چه به لحاظ اهمیت ملی، فرا ملی و منطقه ای دارا می باشد.بدیهی است نتایج بدست آمده در این پژوهش، بستر مناسبی را برای تعیین و اجرای برنامه های توسعه ساختاری و زیربنایی فراهم آورده که می تواند مبنایی جهت برنامه ریزی های آتی، به منظور بهره برداری های گسترده از صنعت اکوتوریسم قرار گیرد.

برنامه ریزی منطقه ای با هدف توسعه وکاهش نابرابری منطقه ای،از موضوعات وبحثهای بسیار مهم وجدی در کشورهای در حال توسعه می باشد.لازمه برنامه ریزی منطقه ای،شناسایی جایگاه مناطق و استانها نسبت به یکدیگر از لحاظ شاخص های مهم توسعه است. تا نابرابری وتفاوت های منطقه ای آنها نسبت به هم مشخص شود. شناخت ودرک تفاوتهای موجودمیان مناطق واستانهای مختلف ایران از نظرمیزان برخورداری آنها از امکانات ، فعالیتها و خدمات گوناگون به منظور شناخت سطح توسعه و محرومیت آنها ، میزان فاصله هر منطقه یا استان از اهداف تعیین شده،کاهش نابرابری های منطقه ای، تنظیم برنامه های متناسب با شرایط و امکانات هر منطقه ضرورتی اجتناب ناپذیر است. در این پژوهش به بررسی عوامل عمده موثر بر نابرابری های منطقه ای استانهای ایران با تاکید بر استان کردستان با هدف شناسایی وتأثیر این عوامل بر نابرابری منطقه ای پرداخته شده است.سوال اصلی پژوهش این است که عوامل موثر بر نابرابریهای منطقه ای در بین استانهای ایران به طور کلی واستان کردستان به طور اخص کدامند؟چارچوب نظری پژوهش،شامل نظریه هایی از جمله قطب رشد،مرکز-پیرامون وتئوری زنگوله ای شکل یاuمعکوس است که از دل نظریه های فوق متغیرهای کمبود امکانات زیرساختی وزیربنایی،منابع طبیعی وتوانهای محیطی،کمبود امنیت وسیاستگذاری وضعف نظام مدیریتی وبرنامه ریزی استخراج شد.جامعه آماری را استانهای ایران در طی سالهای 1375 و1385 تشکیل می دهند.نمونه با جامعه آماری برابر وشامل تمام استانهای ایران می باشد.برای جمع آوری اطلاعات از سالنامه های آماری مرکز آمار ایران وسایر سازمانهای مرتبط از جمله معاونت نظارت وراهبردی ریاست جمهوری استفاده شده است.پس از جمع آوری اطلاعات نیز با استفاده از، روش تحلیل عاملی ورگرسیون دست به تحلیل زدیم. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بین زیرساختها و کمبود امکانات زیربنایی با نابرابری منطقه ای رابطه معناداری وجود دارد.وشکاف شدید،بین استانهای کشورطی سالهای مورد مطالعه وجود دارد. واژگان کلیدی:نابرابری منطقه ای،توسعه ، توسعه منطقه ای، امکانات زیرساختی وزیربنایی، سیاستگذاری، ضعف نظام مدیریتی وبرنامه ریزی، منابع طبیعی وتوانهای محیطی، امنیت

بخش مهمی از قابلیت های اکوتوریستی ایران در مناطق حفاظت شده قرار دارد ولی استفاده های بسیار محدودی از این قابلیت در جهت توانمندسازی و توسعه مناطق حفاظت شده و به تبع آن، توسعه منطقه ای در کشور صورت گرفته است. این تحقیق براساس رویکرد انعطاف پذیر در حفاظت، استفاده های فیزیکی از مناطق حفاظت شده را براساس ضوابط و مقرراتی بدون اینکه تغییرات غیرقابل برگشتی برجای گذارند، به صورت کنترل شده مجاز می داند و بر اساس دیدگاه پایداری (توسعه پایدار) به دنبال توسعه پایدار منطقه از طریق تحدید مناطق قابل استفاده و مکان یابی مقاصد گردشگری می باشد. از این رو، با استفاده از مدل اصلاح شده اکولوژیکی قابلیت سنجی کاربری زمین برای گردشگری و تلفیق آن با شاخص های اجتماعی - اقتصادی، زیرساختی و حقوقی موثر بر مکان یابی مقاصد گردشگری در نرم افزار gis، مکان یابی مقاصد گردشگری در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی انجام و نقشه آن تولید گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در حدود 86/3 درصد از محدوده منطقه حفاظت شده البرز مرکزی از توان کافی زیست محیطی و اجتماعی برای گردشگری برخوردار است که 01/12 درصد از آن برابر با 46/0 درصد از کل منطقه، بهترین گزینه برای اکوتوریسم محسوب می گردد. تمرکز اصلی مقاصد گردشگری در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی پیرامون محور اصلی غربی - شرقی و شمال شرقی منطقه می باشد. از کل سکونتگاه های منطقه، پنج سکونتگاه با رتبه کاملاً مناسب و دوازده سکونتگاه با رتبه مناسب در محدوده مقاصد گردشگری منتخب قرار دارند. محدوده های مشخص شده در نقشه مکان یابی نهایی از نظر سطح عملکردی در چهار سطح محلی، منطقه ای (استانی)، ملی و بین المللی طبقه بندی شدند که سطح بین المللی با 02/80 درصد بیشترین فراوانی را در بین سطوح عملکردی دارا می باشد.

نابرابری و عدم توازن در دسترسی به امکانات، فرصت ها و تامین نیازها رابطه ای دو سویه با توسعه و توسعه نیافتگی دارد یعنی از یکسو خود عامل توسعه نیافتگی است و از سوی دیگر توسعه نیافتگی می تواند منجر به نابرابری گردد. با توجه به جایگاه و اهمیت روزافزون انرژی در جهان امروز، که آن را به عنوان یک زیرساخت رفاهی و یکی از نیازهای اساسی انسان امروزی مطرح کرده است، این مطالعه با هدف شناخت نابرابری های فضایی موجود در دسترسی به انر‍‍ژی و عدم توازن هایی که در حوزه مصرف انرژی بین استان های کشور وجود دارد شکل گرفته و به دنبال این بوده است که با به کارگیری روش های علمی مناسب به شناخت وضع موجود توزیع فضایی مصرف و دسترسی به انرژی و ارتباط آن با سطح توسعه استان ها دست یابد. در این پژوهش با استفاده از روش های تحلیل مکانی- فضایی gis و روش های آماری همبستگی و تحلیل عاملی نابرابری های فضایی دسترسی به انر‍ژی سنجیده شده است و یافته های پژوهش نشان می دهد که توزیع فضایی دسترسی به انرژی و مصرف آن در سطح استان های کشور نابرابر بوده و بین این نوع از نابرابری با نابرابری های اجتماعی- اقتصادی و توسعه انسانی رابطه وجود دارد.

گردشگری به طور فزاینده ای با مسئله ی کاهش فقر در کشورهای درحال توسعه دارای پیوند مستقیم بوده و به کار گرفته می شود. رویکرد معیشت پایدار (sla)، یکی از رویکرد های تحلیلی جدید، در زمینه توسعه روستایی است که در سال های اخیر برای بررسی توسعه روستایی و کاهش فقر، بسیار مورد توجه و کاربرد قرار گرفته است. در عین حال، به تازگی الگوی جدیدی، به نام چارچوب معیشت پایدار برای گردشگری (slft) (2008)، توسط فوجون شن توسعه داده شده که در آن تلاش شده است با شناخت روابط و شکاف های موجود میان رویکرد معیشت پایدار و بافت گردشگری و مباحث اساسی مربوط به هر یک ، آنها را در یک الگو با یکدیگر ادغام کند. از طرف دیگر، با وجود تهیه و اجرای طرح های گردشگری روستایی برای برخی از روستاهای مستعد گردشگری کشور با هدف توسعه ی روستایی، همچنان شناخت دقیق و جامعی از اثرات و نقش توسعه ی گردشگری در توسعه ی این روستاها وجود ندارد. در این تحقیق قصد داریم تا با کمک چارچوب تحلیلی معیشت پایدار گردشگری (slft) و نیز ترکیبی از روش ها و تحلیل های کمی و کیفی و نیز با استفاده از استراتژی مطالعه موردی، نقش و اثرات گردشگری به عنوان یک استراتژی معیشت پایدار در جهت توسعه روستایی در روستای مورد مطالعه ی برغان را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین, برای انجام تحقیق از دو روش اسنادی و میدانی استفاده و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه، و مصاحبه استفاده شده است. داده های پرسشنامه با استفاده از روش های کمی آمار توصیفی و تحلیلی، تحلیل شده اند و داده های کیفی بدست آمده از مطالعات اسنادی، مصاحبه ها و مشاهدات با استفاده از روش تحلیل محتوا و بر اساس عناصر اصلی رویکرد معیشت پایدار گردشگری بررسی شده اند. نتایج تحقیق بیان می کنند که گردشگری در روستای برغان، اگرچه باعث به وجود آمدن شغل ها و در نتیجه درآمدهایی مرتبط با گردشگری و نیز کمک به برخی دیگر از فعالیت های سنتی روستایی مانند باغداری و خدمات شده است. اما این تاثیر بسیار محدود بوده و تنها برخی از خانوارهای را در بر می گیرد. همچنین به علت نبود نهاد یا تعاونی های محلی و متولی مختص به گردشگری، ایجاد منافع عمومی حاصل از گردشگری برای جامعه ی محلی به عنوان یک کل، محقق نشده است. یافته ها نشان می دهد که گردشگری بر جنبه های دیگری چون مسائل اجتماعی-فرهنگی، زیست محیطی و نهادی اثرات مثبت چندانی نداشته و در مواردی نیز اثرات منفی اجتماعی و زیست محیطی به همراه داشته است. با وجود این، با توجه به رویکرد مثبت کلی و نظر مساعد اهالی روستا در خصوص توسعه گردشگری در روستا (بالا بودن میانگین گزینه نگرش کلی نسبت به توسعه گردشگری در پرسشنامه)، با برنامه ریزی و اجرای سیاستهای مناسب و متناسب با ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و محیطی روستا و با بهره گیری مناسب از ظرفیتها و قابلیتهای موجود روستا جهت توسعه گردشگری، به ویژه سرمایه جاذبه ها، می توان از توسعه گردشگری ، به عنوان فعالیت مکمل فعالیت های سنتی روستا در جهت متنوع سازی فعالیتهای معیشتی و دستیابی به معیشت پایدار روستایی بهره گرفت. علاوه بر این، مشاهده می شود، مردم محلی در مقایسه با دولت محلی در یک موقعیت ضعیف و نامساعد در تصمیم گیری برای توسعه گردشگری برخوردار هستند. در واقع، با توسعه و گسترش گردشگری، دولت های محلی باید نقش خود را از یک آغاز کننده و محرک و تسهیل کننده به یک تسهیل کننده و میانجی کننده تقلیل دهد. آنها باید بیشتر به ایجاد یک فضای مطلوب برای تسهیل توسعه گردشگری از طریق برنامه ریزی و سیاست گذاری های مناسب توجه کنند. مسئله ی سرمایه نهادی، و مدیریت نهادی عمودی یا افقی گردشگری روستا، فرآیند تصمیم گیری، مسئله ی مقایسه پایداری در سطوح خانوار و جامعه و مطالعه ی آسیب پذیری ها همه موضوعاتی هستند که در چارچوب تحلیلی تحقیق مورد ملاحظه قرار می گیرند.

این پژوهش با عنوان بررسی نقش گردشگری تجاری بر توسعه منطقه ای شهر گناوه انجام گرفته است. روش مورد استفاده در انجام این پژوهش روش پیمایش و تحلیل ثانوی بوده است. به این صورت که با استفاده از شیوه پیمایش اطلاعاتی از گردشگران ورودی به شهر گناوه جمع آوری و توصیف شد. برخی از داده های حاصل از پیمایش نقش کنترل را برای برخی داده های گردآوری شده از سازمان ها ایفا می کنند. در تحلیل ثانوی پس از گردآوری داده های مورد نیاز به توصیف و تحلیل ارتباط بین این داده ها پرداخته ایم. پس از گردآوری داده های مربوط به توسعه گردشگری تجاری در شهر گناوه و همچنین داده های مربوط به توسعه منطقه ای و با در ارتباط قرار دادن مولفه ی توسعه گردشگری با مولفه های توسعه منطقه ای به این نتیجه رسیدیم که بین گردشگری تجاری و توسعه منطقه ای رابطه معناداری وجود ندارد و همچنین میزان همبستگی بین این دو متغیر ضعیف می باشد. همچنین گردشگری تجاری را با تک تک مولفه های مربوط به توسعه منطقه ای در ارتباط قرار داده و به این نتیجه رسیدیم که بین گردشگری تجاری و توسعه اقتصادی نیز رابطه معنادار وجود ندارد و میزان همبستگی بین این دو متغیر ضعیف می باشد. همچنین گردشگری تجاری را با توسعه کالبدی نیز در رابطه قرار داده و به این نتیجه رسیدیم که رابطه معناداری بین این دو وجود ندارد و میزان همبستگی بین این دو متوسط می باشد. بررسی رابطه بین گردشگری تجاری و توسعه اجتماعی نشان داد که بین این دو رابطه ای معنادار بوده و همچنین میزان همبستگی بین این دو کامل و مستقیم می باشد. توصیف داده های حاصل از پیمایش نشاندهنده ی این است که کلیه گردشگران علاوه بر دیگر انگیزه ها برای سفر به شهر گناوه تجارت و خرید از انگیزه های ثابت آنان بوده است و همچنین حجم خرید گردشگران نسبتاً بالا بوده است.

برای دستیابی به هدف اصلی این تحقیق که نقش گردشگری در معیشت پایدار روستای مورد نظر بوده است از تئوری معیشت پایدار که توسط چمبرز وکانوی مطرح شده است استفاده شده و با توجه به چهارچوب های مورد بررسی چهارچوب گردشگری محور شن وهمکارانش که در روستاهای چین به کار برده شده است برگزیده شده است .با توجه به چهارچوب برگزیده مجموعه ای از داده های کمی و کیفی از طریق مصاحبه های عمیق و نیمه عمیق و اطلاعات ثانویه و پرسشنامه برای شاخص های برگزیده جمع شده است و با استفاده از آمار توصیفی واستنباطی داده های بدست آمده تحلیل شدهاند که برای دادههای کیفی از تحلیل محتوی و برای داده های کمی از آمار توصیفی و آزمون کروسیال والیس استفاده شده است .با توجه به نتایج بدست امده محقق در این تحقیق به این نتیجه رسیده است که گرشگری همچنان استراتژی مناسبی بر ای این روستا بوده ولی باید به سایر استراتژی های توسعه روستا نیز توجه شو د تا گردشگری به یک نقطه آسیب پذیری برای روستا تبدیل نشود . در پایان پیشنهاداتی برای بهبود نقش گرشگری نیز داده شده است.

چکیده: رساله حاضر با هدف ارزیابی وشناسایی قابلیت های گردشگری منطقه غرب مشهد صورت گرفته است.در این پژوهش با استفاده از روش ahp به شناسایی والویت بندی پهنه های دارای بهترین وبالاترین قابلیت گردشگری وجذب توریست پرداخته شده است،همچنین با بهره گیری از روش برنامه ریزی راهبردی به ارائه راه کارهای توسعه گردشگری در منطقه وارزیابی وتحلیل نقاط قوت وضعف موجودمبادرت ورزیده شده است. طبق یافته های پژوهش علاوه بر نقاط وجاذبه های دیدنی که در منطقه به وفور یافت می شود واغلب از نوع جاذبه های طبیعی واکوتوریسم می باشد، می توان از ویژگی های ممتاز وبرجسته ای که طبیعت در اختیار ما قرار داده است به منظور تجهیز فضاهای عمومی واختصاص دادن به کاربری های مرتبط با تفرج وگردشگری استفاده کرد. با توجه به تحقیقات انجام شده مشاهده می کنیم که با ساخت وسازهای بی رویه وبهره برداری های غیر استاندارد از منابع طبیعی منطقه روزبه روز از کیفیت آنها کاسته می شود وحتی در برخی موارد با تجاوز به حریم رودخانه ها ودره ها شکل طبیعی اراضی ارزشمند دستخوش تغییر گشته اند و در اغلب نقاط در حال نابودی هستند.از دیگر مسائل مهم در این زمینه می توان به از بین رفتن هویت وفرهنگ بومی منطقه اشاره کرد.که همه این موارد لزوم توجه مسئولین ودست اندرکاران را می طلبد. شناسایی پهنه های دارای قابلیت گردشگری وتوسعه آن با در نظر گرفتن مولفه های شیب وجهت شیب، نوع خاک، پوشش گیاهی، حرایم رودخانه ها وراه ها، منابع آب وزیر ساختهای موجود وهمچنین پراکندگی جاذبه های طبیعی وگردشگری با استفاده از نرم افزار gis صورت گرفته است.با توجه به قابلیت های موجود با استفاده از جداول swot به تحلیل وارزیابی نقاط قوت، ضعف، فرصتها وتهدید های منطقه دست زدیم تا بدین وسیله بر پایه مسائل استراتژیک توسعه گردشگری درمنطقه غرب مشهد به تعیین اهداف، راهبردها وسیاست های اجرایی در بخش های مختلف طبیعی، زیرساختی، منابع انسانی وتبلیغات وفرهنگ سازی دست یابیم. در انتها با پیشنهاد الگوهای مناسب در سه روند مرجع، راهبردی و ایده آل به پیشنهاد کاربری های مرتبط با هریک در منطقه مورد مطالعه پرداختیم. واژگان کلیدی: گردشگری و توسعه، برنامه ریزی راهبردی، مدل swot، کلانشهر مشهد، ارزیابی

شهرهای کوچک در برنامه ریزی شهری و منطقه ای به عنوان حلقه اتصال نواحی روستایی و نقاط شهری بزرگتر محسوب می شوند که با ایجاد توازن در نظام سکونتگاهی، مهار رشد ناهنجار کلان شهرها و تقویت روابط شهری- روستایی زمینه توسعه پایدار منطقه ای را فراهم می آورند. به نظر می رسد کاهش معضلات این شهرها با دیدگاه توسعه پایدار، می تواند در دستیابی به الگوی مناسب سکونتی موثر باشد. هدف این تحقیق سنجش شاخص های پایداری شهر کوچک وحیدیه با تاکید بر نقش شهرهای کوچک در توسعه مناطق حومه کلان شهر تهران است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش، به صورت مقطعی در شهر وحیدیه و حوزه نفوذ آن انجام شده است. داده ها از طریق پرسشنامه ساختار یافته از 371 خانوار که به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب شدند، گردآوری شده است. در این پژوهش تحلیل سطح پایداری سکونتگاه ها از طریق تکنیک بارومتر پایداری پرسکات آلن، تعیین جایگاه توسعه روستاهای دهستان نسبت به شهر وحیدیه با استفاده از مدل تاکسونومی عددی و بررسی رابطه مولفه های توسعه پایدار با میزان پایداری منطقه از طریق آزمون رگرسیون چند متغیره صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد نظرات مثبت خانوارهای نمونه درباره عملکرد شهر وحیدیه در تثبیت جمعیت ناحیه و نیز خدمات رسانی به حوزه نفوذ خود بیش از نظرات منفی است. اما به طورکلی ارزیابی جامعه نمونه گویای سطح مطلوب پایداری در ابعاد زیست محیطی، اجتماعی و به ویژه اقتصادی نمی باشد. نتایج مدل تاکسونومی نیز نشان می دهد مراکز سکونتی مورد مطالعه از سطح توسعه بالایی برخوردار نیستند. بر اساس آزمون رگرسیون چند متغیره شاخص کیفیت زندگی مهمترین تبیین کننده پایداری ناحیه می باشد که نیازمند توجه و برنامه ریزی است. اگرچه شهر وحیدیه با پذیرش بخشی از جریان مهاجرت به کلان شهر تهران باعث کاهش فشار مستقیم بر این شهر شده است، ولی بهره برداری گسترده، خودجوش و فاقد حرکت برنامه ریزی شده پیامدهای منفی متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و زیست محیطی را در این شهر کوچک و حوزه نفوذ آن به دنبال داشته است. کنترل و هدایت تحولات این منطقه در راستای توسعه یکپارچه و پایدار آن از طریق تهیه و اجرای طرح های ساماندهی ضروری می باشد.

نتایج حاصل از پژوهش بیانگر وجود اختلاف بالا بین استانهای ایران از حیث درجه توسعه یافتگی صنعتی است.بر اساس محاسبات تحقیق استانهای تهران و اصفهان با نمره تاپسیس 6439/0 و 4956/0در بالاترین سطح توسعه یافتگی و استانهای سیستان و بلوچستان و کردستان با رتبه های های 29 و30 و نمرات تاپسیس 0654/0و 0602/0توسعه نیافته ترین استانهای کشور می باشند.همچنین ضریب اختلاف 46/0 در تکنیک شاخص بندی و 62/0 در مدل تاپسیس نمایانگر شکاف فاحش و توزیع نامتعادل استانها از بعد توسعه صنعتی است. بر مبنای تحقیقات پیشین‎، دلایل تفاوتها و شکاف موجود میان استانهای ایران، بیشتر متاثر از نقش دولت ناشی از سیاست ها ، برنامه ها و فقدان حکمرانی خوب می‎باشد.

. در این پژوهش با استفاده از روش مصاحبه، مشاهده و با بررسی اسنادی و به کمک مدل برنامه ریزی راهبردی ارزیابی و تحلیل نظام مدیریت زیست محیطی و توسعه پایدار در منطقه عسلویه بصورت مطالعه موردی بررسی گردید. ابتدا به صورت توصیفی وضعیت محیط زیست طبیعی و اقتصادی و اجتماعی بیان و تحلیل گردید تا سیمای کلی توسعه و محیط زیست در منطقه شناسانده شود

پس از انقلاب صنعتی شهرها به سرعت توسعه یافتند و اثرات این توسعه بر محیط زیست و کیفیت زندگی مردم این جوامع وارد شده است. در حالی که مناطق شهری کمتر از 3% نواحی حاصلخیز جهان را به خود اختصاص می دهند، بیش از نیمی از جمعیت کل جهان و بیشترین مصرف منابع و تولید پسماند را به خود اختصاص داده اند. به این ترتیب، شهرها برای رسیدن به پایداری، رشد و توسعه، به منابع خارج از مرزهای سیاسی شان متکی هستند. در سال های اخیر با گسترش شهرها و بروز و تشدید آثار زیست محیطی و اجتماعی، رهیافت توسعه پایدار از سوی سازمان ملل متحد مطرح شد و با توجه به اثرات نامطلوب رشد و توسعه، موضوع توسعه پایدار وارد مباحث و برنامه های جوامع و دولت ها قرار گرفت. از آن زمان، روش های مختلفی برای اندازه گیری توسعه پایدار جوامع ابداع و مورد استفاده قرار گرفت. روش جای پای اکولوژیک یکی از این روش ها است. این روش میزان استفاده از منابع و تولید پسماند را بر حسب پهنه های زمین وآب مورد نیاز نشان می دهد و همچنین امکان سنجش مصرف منابع زمین را در سطح جهانی، ملی و منطقه ای و فردی را فراهم می کند. این روش امروزه به عنوان شاخص سنجش پایداری در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد. و تاکنون برای سنجش پایداری شهرهای بزرگ دنیا مانند لندن، سانتیاگو، لیورپول مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش جای پای اکولوژیک، به بررسی پایداری منطقه شهری رشت پرداخته ایم. با استفاده از روش جای پای اکولوژیک، میزان مصرف را به تفکیک پهنه های زمین که در روش جای پای اکولوژیک مشخص شده است محاسبه نمودیم تا جای پای هر بخش مصرفی به دست آید. برای سنجش پایداری، میزان ظرفیت زیستی نیز محاسبه شد و با جای پای اکولوژیک مقایسه گردید. بر اساس محاسبات، جای پای اکولوژیک منطقه شهری رشت، 979/1 هکتار به ازای هر نفر برآورد شد همچنین، ظرفیت زیستی414/0 هکتار به ازاء هر نفر محاسبه گردید. با توجه به اینکه مقدار ظرفیت زیستی کمتر از جای پای اکولوژیک رشت است، به این نتیجه می رسیم که منطقه شهری رشت از لحاظ اکولوژیک ناپایدار است. محاسبات نشان می دهد که به صورت کلی منطقه شهری رشت 39/1342153 هکتار کسری اکولوژیک دارد و این مقدار کسری اکولوژیک، با واردات منابع از مناطق پشتیبان جبران می شود. نتایج حاصل از محاسبات نشان می دهد که منطقه شهری رشت برای تامین نیازهای خود تا حد زیادی وابسته به مناطق پشتیبان خود بوده و از لحاظ اکولوژیکی پایدار نیست.

بخش مهمی ازپهنه سرزمینی وقابلیتهای محیطی وکشاورزی در مناطق روستایی می باشد ولی استفاده های محدودی از این مناطق وقابلیتها می شود . در صورت وجود بر نامه ریزی صحیح در اداره وتوزیع خدمات به مناطق ومراکز روستایی می توان از قابلیتهای این پهنه سرزمینی وسیع استفاده کرد . تحقیق حاضر براساس دیدگاه توسعه یکپارچه منطقه ای ، وطبق آیین نامه ساماندهی سکونتگاههای روستایی براساس آستانه جمعیتی وشعاع کارکردی خدمات ، سعی در مکان یابی مراکز رشد(روستاشهری ) در منطقه روستایی بستان آباد دارد .از اینرو با استفاده از مدل شاخص مرکزیت مکانی دست به سطح بندی سکونتگاهها در پنچ سطح در این منطقه روستایی پرداخته است وبا استفاده از سیستم gis وتلفیق داده های فضایی وغیر فضایی در روی نقشه های gis مکان وموقعیت خدمات ومراکز رشد در این پهنه سرزمینی رانشان داده است در نهایت روستاهایی که در سطوح یک ودو جدول سطح بندی سکونتگاهها قرارگرفته اند وخوشبختانه صد در صد همه این سکونتگاهها در کنار راههای اصلی ترانزیتی می باشند ، می توانند به عنوان مراکز رشد ( روستاشهری ) انتخاب شده ومجهز شوند تا خدمات رسانی به روستاهای پیرامون خود را بر عهده بگیرند تا هم از هزینه روستاییان کاسته شود وهم محصولاتشان در این مکانها به فروش برسند .نتایج این تحقیق حکایت از آن دارد که وضع موجود توزیع خدمات در سطح منطقه اگر ادامه پیدا کند باعث خالی از سکنه شدن بیشتر روستاهایی خواهد شد که از مرکز شهرستان دور می باشند من جمله دهستانهای سهند آباد ودهستان عباس شرقی که دارای وضع بسیار نامطلوبی از نظر سطح بندی سکونتگاهی دارند وبیشتر به توجه وسرمایه گذاری نیاز دارند اگر چه وضع دیگر دهستانها هم خوب نیست اما نسبت به این دودهستان در وضع مناسبی قرار دارند .

کشورها برای اداره فضا و سکونتگاههای مردمی و نیز اعمال فرمانروایی خود،ناگزیر از سازماندهی سیاسی فضا هستند.نحوه تقسیم قدرت بین مرکز و نواحی یک کشور و ناحیه بندی سیاسی درون کشوری منتج از نوع سیستم سیاسی آن کشور است،یعنی حکومت ها اعم از اینکه متمرکز،ناحیه ای یا فدرال باشند،سازماندهی فضاهای سیاسی داخلی شان متفاوت خواهد بود.سازماندهی نامناسب فضای درون کشوری و عدم توازن در منطقه بندی اداری – سیاسی،منجر به بروز مشکلاتی در امر توسعه می شود و کل کشور و همچنین درون مناطق را با توسعه نامتوازن روبه رو می کند.تقسیمات کشوری به عنوان سازماندهی فضایی اداری – سیاسی به منظور تسهیل در اعمال حاکمیت دولت، شیوه مدیریت و تصمیم گیری انجام می شود و از اهداف اصلی آن ایجاد بستر لازم برای رشد متوازن منطقه ای و جلوگیری از رشد نامتوازن مناطق مختلف درون کشور است، اما اگر سازماندهی سیاسی فضا با شاخص های علمی و منطقی انجام نشود مناطق مختلف درون کشور و درون استانی دچار رشد نامتوازن خواهند شد و عدم تعادل منطقه ای از نمودهای بارز آن خواهدبود.روش تحقیق پژوهش حاضر،روش توصیفی- تحلیلی می باشد و تکنیک های به کار برده شده مصاحبه هدفمند با استفاده از ابزار پرسشنامه و داده های ثانویه می باشند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از آن است که در استان کرمانشاه با موزاییکی و قطعه قطعه شدن استان روبه رو هستیم و ارتقاء سطوح سیاسی نقاط کمک شایانی به بسترسازی در امر توسعه نداشته است. کلید واژگان : تقسیمات کشوری،توسعه منطقه ای، استان کرمانشاه

سیاست ایجاد و توسعه شهرک های صنعتی در نزدیکی مراکز شهری کوچک ، روستا ـ شهرها و مراکز روستایی ، با هدف تسریع صنعتی شدن کشور و ایجاد توسعه فراگیر و جامع در منطقه از طریق ایجاد اشتغال، بهبود وضعیت درآمدی ،ارتقا کیفیت زندگی و رفاه مردم ، کاهش نابرابری در دسترسی به خدمات از یک سو و بهبود کمیت و کیفیت تولید ، افزایش کارایی ، رشد تکنولوژی تولید و تقویت روابط تولیدی از سوی دیگر مطرح گردید . موفقیت شهرک های صنعتی در دستیابی به این اهداف نیاز به بررسی دارد ، به همین منظور در پژوهش حاضر شهرک صنعتی خیر آباد (شماره 3 اراک ) واقع در منطقه ای با پیشینه صنعتی و مجاور مناطق روستایی با هدف بررسی تأثیر ایجاد و توسعه شهرک صنعتی خیرآباد بر توسعه منطقه پیرامون ,تمرکززدایی و تعادل های منطقه ای مورد مطالعه قرار گرفته است . برای بررسی این موضوع از روش پیمایش استفاده گردیده است ، داده های مورد نیاز با پرسشنامه ، مشاهده ، مصاحبه عمیق و اطلاعات اسنادی گردآوری گردیده اند و به توصیف و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار spss و gis پرداخته ایم . نتایج بدست آمده از تحقیق ،حاکی از عدم موفقیت شهرک صنعتی خیرآباد در دستیابی به ابعاد مختلف توسعه منطقه ای که شامل بعد اقتصادی ، اجتماعی و محیطی است ، می باشد و این شهرک صنعتی عملکرد موفقی در دستیابی به اهداف شهرک های صنعتی نداشته است و با استقرار و توسعه ی آن در نزیکی مراکز روستایی و شهری کوچک ، توسعه ی این نواحی و دستیابی به تعادل منطقه ای محقق نشده است. بهبود وضعیت شهرک های صنعتی و موفقیت آن ها در دستیابی به اهداف خود ، شناخت توان ها و قابلیت های منطقه وبهره گیری از آن ها در روند صنعتی شدن منطقه از یک سو و برنامه ریزی صحیح منطقه ای در راستای تحقق تمرکززدایی صنعتی و به دنبال آن تمرکز زدایی جمعیتی از سوی دیگر ضروری است. کلید وازه : شهرک صنعتی ، توسعه منطقه ای ، تعادل منطقه ای ، خوشه صنعتی ، خیر آباد

در این پژوهش با توجه به اهمیت کسب و کارهای کوچک گردشگری در توسعه پایدار، به این موضوع پرداخته شد که اقامتگاه های بوم گردی(اکوتوریستی) تا چه میزان می توانند به عنوان راهبردی برای پایداری مقاصد گردشگری روستایی، موثر عمل کنند. به همین منظور در پیمایشی توصیفی- تحلیلی، به مطالعه تطبیقی اقامتگاه های بوم گردی مناطق بیابانی ایران از منظر توسعه پایدار گردشگری پرداخته شد. برای این منظور، اقامتگاه های بوم گردی براساس انواع اقامتگاه های موجود در منطقه به سه گروه اصلی اکولوژ، اکوکمپ و اکوهتل( یا هتل سنتی) تقسیم شدند. برای سنجش پایداری این اقامتگاه ها، ابعاد و شاخص های پایداری گردشگری از طریق پرسشنامه و از دید جامعه آماری این پژوهش که شامل صاحبان و اعضای اقامتگاه، جامعه محلی مقصد، گردشگران اقامتگاه و تورگردانان بوم گردی هستند، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آماری به دست آمده از 336 نمونه مورد مطالعه، پس از استانداردسازی و استفاده از طبقات ارزیابی پایداری پرسکات آلن، به وسیله ابزارهایی مانند" بارومتر یا فشارسنج پایداری " و "کاب وب یا رادار پایداری "، از نظر ابعاد مختلف اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، نهادی و محیطی مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته های این پژوهش، اکوکمپ و اکولوژهای مورد مطالعه نسبتا پایدار بوده در حالیکه اکوهتل مورد مطالعه، از ناپایداری ضعیفی برخوردار بود. نتایج این پژوهش نشان داد که الگوی اقامتگاه بوم گردی در مناطق روستایی و بکر طبیعی، به عنوان یک کسب و کار کوچک گردشگری با مالکیت بومی و مدیریت خانوادگی، هماهنگی بیشتری با توسعه پایدار گردشگری دارد. همچنین یافته ها نشان داد که اقامتگاه های بوم گردی، به دلیل ارایه بسته ای کامل از محصولات و خدمات گردشگری بومی و برخورداری از ساختارهای زیربنایی مناسب گردشگری، ساختار محیطی بو م گرا و ساختار مدیریت خانوادگی و مشارکت جامعه محلی، الگوی اقامتگاهی متمایزی را از سایر اشکال اقامتگاهی موجود در منطقه ایجاد می کند. در نهایت در این پژوهش، استانداردها و ارکان اقامتگاه های بوم گردی تهیه شده و روشی جهت ارزیابی و درجه بندی این نوع از اقامتگاه ها ارایه شد.

با توجه به اهمیت وجود سد مخزنی دز در منطقه و اهداف اولیه جهت احداث و ساخت آن انتظار می رود دست کم تا سالهای پایانی عمر مفید سد دز و بازدهی مناسب سد و شبکه آبیاری، حیات اقتصادی و اجتماعی منطقه ادامه یابد. با توجه به مشکلات فنی که ساختمان سد مانند هر سازه دیگری به آن دچار می شود مخزن سد دز نیز دچار رسوبگذاری است که این امر موجب کاهش حجم مخزن و پیامدهای نامطلوب بعدی می گردد.در این تحقیق ضمن توجه دادن مسئولان به امکان وقوع کاهش شدید بازدهی سد دز به دلیل کاهش حجم مخزن و نبودن جایگزینی برای آن،درباره بخشی از پیامدهای نامطلوب خارج شدن سد دز از منابع آب شهرستان دزفول را از دیدگاه کارشناسان و بهره برداران بحث نموده و پیشنهادها و راهکارهایی نیز ارائه می گردد.در این تحقیق با استفاده از روشهای پرسشنامه،مصاحبه و بهره گیری از نرم افزارهای برنامه ریزی منابع آب(hec-resim) به این نتایج نزدیک شده و با ارائه آنها وضعیت اشتغال، مهاجرت و جایگزینهای جامعه هدف را در صورت کاهش بازدهی سد دز شرح داده شود.نتایج پرسشنامه ها استخراج و از طریق نرم افزار spssمورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.همچنین مصاحبه های انجام شده مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و نتایج به دست آمده از مصاحبه به صورت کمی نیز ارائه گردیده است.یافته های تحقیق نشانگر وابستگی مستقیم منطقه و نواحی روستایی آن به وجود سد و شبکه آبیاری دز بوده و با توجه به گستردگی اراضی تحت پوشش شبکه آبیاری اشتغال ایجاد شده از طریق کشاورزی خرد،باغداری و شرکتهای کشت و صنعت منطقه بسیار قابل توجه بوده و در صورت وقوع تنش آبی در آینده، تعادل اقتصادی و اجتماعی منطقه و به ویژه اشتغال گروه بهره برداران مستقیم و غیر مستقیم به مخاطره خواهد افتاد. لازم است تمهیدات و راهکارهایی جهت پیش بینی و متعاقبا مقابله با پیامدهای نامطلوب کاهش بازدهی سد دز در منطقه اندیشیده شود که این تحقیق به سهم خود به ارائه بخشی از این پیشنهادات و راهکارها پرداخته است.

مطالعه روابط شهر و روستا از مهم ترین مباحث در برنامه ریزی های منطقه ای و روستایی است؛ زیرا با مطالعه و شناخت کلی و همه جانبه از یک ناحیه و با کشف استعدادها و توانایی های بالقوه موجود در محل می توان راه حل های مناسبی برای رفع تناقض ها و اختلافات منطقه ای و خصوصاً تضادهای آشکار بین شهرها و روستاها پیدا کرد. تعاملات بین شهر و روستا پیچیده و غالباً مبهم است و نبود درک درست از تار و پود این روابط، مشکلات فراوانی را بوجود می آورد. هدف این پژوهش تبیین الگوی روابط متقابل شهر و روستا در استان قم و نحوه تأثیر آن بر روند بار مهاجرتی است. این پژوهش از نوع تحقیقات اکتشافی است که فرض خاص و تائید یا رد آن امکان پذیر نیست ولی فرض کلی بر این است که روابط نابرابر شهر و روستا به لحاظ اقتصادی- فرهنگی - سیاسی و جمعیتی موجب مهاجرت روستائیان به شهر شده است. در این پژوهش از دو روش مصاحبه و پیمایش استفاده شده است. در روش پیمایش، به صورت مقطعی و با روش نمونه گیری خوشه ای با حجم نمونه 228 نفر در 7 روستا در بین سرپرست خانوار روستاهای دو دهستان دستجرد و قنوات انجام شده است. ابزار اندازه گیری مورد استفاده در این پژوهش از طریق اسناد و پرسشنامه می باشد. برای تحلیل بین متغیرهای تحقیق از آماره های مقیاس میانگین ها، همبستگی و رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که شهر قم و شهرهای مجاور واقع در استان قم هیچ گونه تأثیری در بهبود خدمات رسانی به روستاهای پیرامون نداشته اند. اکثر پاسخگویان معتقدند که شهر قم موجب بهبود وضعیت تثبیت جمعیت و کاهش مهاجرت شده است، همچنین اکثر افراد نمونه معتقدند که شهر قم موجب بهبود روابط شهر و روستا در استان قم شده است. نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون نیز نشان می دهد که درصد کمی از تغییرات مهاجرت توسط متغیرهای مستقل تبیین شده است. بنابراین هیچ کدام از متغیرهای مستقل رابطه معناداری با مهاجرت ندارند.

بیش از یک دهه است که توسعه صنعتی مبتنی بر خوشه ها بعنوان یک استراتژی نوین مورد توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران در کشورهای صنعتی و در حال رشد و توسعه می باشد. سازمانهای بین المللی همچون unido نیز طرح های متعددی را در زمینه ایجاد خوشه های صنعتی و یا توسعه خوشه های صنعتی در کشورهای مختلف اجرا کرده اند. در دنیا بخش قابل ملاحظه ای از فعالیت های اقتصادی توسط صنایع کوچک و متوسط انجام می شود. این صنایع در ایران به دلیل فقدان استراتژی های توسعه مبتنی بر ساختارهای صنعتی موجود نتوانسته اند سهم قابل توجهی در تولید ناخالص ملی و ایجاد ارزش افزوده داشته باشند. صنعت مبلمان از بنگاههای کوچک و متوسط تشکیل شده است که درآمدزا، اشتغال زا و باارزش افزوده بالا هستند. در این پژوهش خوشه صنعتی مبل مورد ارزیابی قرار گرفته که به دلیل گستردگی این خوشه، بازار مبل یافت آباد مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این پژوهش شاخص های توسعه با توجه به نظریات مختلف تدوین گردیده و سپس در قالب پرسشنامه توزیع گردید و در نهایت پاسخ های پرسشنامه با استفاده از آمار توصیفی و از طریق نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.با توجه به بررسی های به عمل آمده خوشه مبل در منطقه مورد بررسی موجبات توسعه اقتصادی، بهبود فضای شهری، تحرک اجتماعی، توسعه اجتماعی، کاهش آلودگی های صوتی و فضایی، زیبا سازی منطقه و افزایش قیمت های زمین منطقه مورد بررسی را فراهم کرده است.

هدف اصلی این تحقیق عبارتست از بررسی راهکارهای توسعه مناطق روستایی دهستان آبعلی (به عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری مردم کلانشهر تهران) از طریق توسعه گردشگری. برای نیل به این هدف، ابتدا به بررسی مبانی مفهومی و نظری مفاهیم توسعه، توسعه روستایی، گردشگری و توسعه گردشگری روستایی پرداخته شد. بعد از ذکر مبانی نظری به بررسی وضع موجود و امکانات، قابلیت ها و ظرفیت های موجود در دهستان آبعلی به منظور توسعه آن از طریق گردشگری پرداخته گردید. در این مسیر از روش های میدانی، پیمایشی، اسنادی و کتابخانه ای استفاده شد. بر اساس مطالعات وضع موجود و با استفاده از نظرات مردم محلی و مسئولان طی مصاحبه ها و مراجعات مکرر پژوهشگر به محل، نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت های آن در زمینه توسعه گردشگری، با کمک روش تحلیلی swot استخراج گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که آستانه آسیب پذیری گردشگری این نواحی بسیار بالا بوده و نیازمند بازنگری و ارائه سیاست های مناسب در جهت رفع ضعف ها و تهدیدها با استفاده از نقاط قوت و فرصت ها هستند. همچنین نیازمندی های این نواحی به لحاظ توریستی بودن، با توجه به میزان تهدیدها و محدود بودن فرصت ها غالبا بسیار بالاست. ضمناً توزیع و تخصیص مجدد منابع در سطح نواحی مورد مطالعه با توجه به محدود بودن فرصت ها و بالابودن ضعف، امری الزامی است. در پایان نیز، راهبردها و راهکارهای توسعه گردشگری دهستان آبعلی ارائه شد. واژگان کلیدی: توسعه روستایی، توسعه گردشگری روستایی، برنامه ریزی استراتژیک، تحلیل swot.

در دهه های اخیر به دنبال مشکلات روز افزون ایجاد شده برای شهرها خصوصا کلانشهرها بعد از انقلاب صنعتی، تفکر بازگشت به نقش مراکز شهری و بازسازی محله های شهری که به توسعه پایدار شهری منجر می شود، در برنامه ریزی ها و طرح های شهری شکل گرفت. محله نازی آباد تهران از جمله محلات قدیمی تهران است که تا حدودی توانسته هویت محلی خود را حفظ کرده و پتانسیل قوی به منظور تبدیل به محله ای پایدار را داراست. به منظور رسیدن به هدف مذکور، سوال اساسی پژوهش مطرح شد: - آیا محله نازی آباد از نظر اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی محله ای پایدار محسوب می شود؟ رساله حاضر بعد از پرداختن به مبانی نظری و توصیف محله مورد مطالعه با بهره گیری از مطالعات پیمایشی تهیه و تدوین گردید. محله نازی آباد به عنوان محله موردی پژوهش انتخاب شد و با استفاده از روش نمونه گیری 381 نفر از ساکنین به عنوان جامعه نمونه انتخاب گردیدند. روش تحقیق در پژوهش حاضر با توجه به اهداف و ماهیت موضوع " امکان سنجی محلات پایدار شهری" و در ارتباط با سوالات تحقیق، روش توصیفی – اکتشافی است. برای گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر از دو روش مطالعات اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر افراد ساکن در محله نازی آباد می باشند و نمونه ها با روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین ساکنین انتخاب شدند. بر اساس بررسی های صورت گرفته ، میزان پایداری محله نازی آباد از لحاظ اجتماعی و زیست محیطی متوسط رو به پایین و از نظر اقتصادی متوسط است. بنابراین میزان موفقیت با این نظر که محله نازی آباد از نظر شاخص توسعه، محله ای پایدار محسوب می شود در حد متوسط رو به پایین است. واژگان کلیدی: توسعه پایدار، پایداری، محله پایدار، محله نازی آباد

برای انجام این پژوهش شهرهای لواسان و شهریار را به عنوان نمونه های مورد مطالعه انتخاب کرده ایم تا عوامل موثر بر حاشیه ای شدن این شهرها و همچنین کارکردها و نقش های متفاوت شهرهای لواسان و شهریار را مورد بررسی قرار دهیم. بدین منظور شاخص های اقتصادی و اجتماعی را مورد بررسی قرار داده ایم تا میزان وابستگی این شهرها را به کلانشهر تهران به لحاظ این شاخص ها و یا به عبارت دیگر میزان حاشیه ای شدن این شهرها را از ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی مورد سنجش و بررسی قرار داده ایم . علاوه بر این از شاخص کیفیت زندگی در ابعاد اقتصادی ،اجتماعی و کالبدی که سطح رضایت از زندگی شهری را در این شهرها نشان می دهد و می تواند به عنوان شاخص دیگری بر حاشیه ای شدن شهرهای مورد مطالعه تاثیر بگذارد استفاده شده است.

چکیده کار شایسته مفهومی است که در سال 1999در سازمان بین المللی کار مطرح شد. هدف آن فراهم کردن فرصت برابر برای زن و مرد جهت دستیابی به کار مولد، در شرایط آزاد و ایمن و حفظ کرامت انسانی است. از شاخص های عمده کار شایسته اشتغال، حقوق بنیادین کار، حمایت اجتماعی، گفت و گوی اجتماعی می باشند. پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر اقتصاد رسمی و غیر رسمی بر کار شایسته در شهرستان پیرانشهر انجام شده است. هدف اصلی آن سنجش میزان کار شایسته بین کارگران در دو بخش رسمی و غیر رسمی در شهرستان پیرانشهر است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارگران شهرستان پیرانشهر که در مرداد 1391 مشغول به کار بوده اند. حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک 200 نفر برآورد شده که در بین کارگران شاغل در بخش رسمی و غیر رسمی مورد آزمون قرار گرفته است. متغیر وابسته دراین پژوهش" میزان بهره مندی از شاخص های کار شایسته"و متغیرمستقل شامل "کارگران شاغل در بخش رسمی و غیر رسمی" می باشد. داده های پژوهش پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار spss تحلیل و با توجه به سوالات تحقیق از آزمون t برای گروه های مستقل استفاده شده است. نتایج به دست آمده گویای آن است که میزان بهره مندی بخش رسمی از شاخص های کار شایسته، نسبت به بخش غیر رسمی، بیشتر است. نتایج به دست آمده حاکی از تایید 4فرضیه و رد 1 فرضیه دارد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر، بین کارگران شاغل در اقتصاد رسمی و غیر رسمی از نظر شاخص های کار شایسته،شاخص اشتغال، شاخص حقوق بنیادین کار، شاخص حمایت اجتماعی و امنیت شغلی تفاوت وجود دارد. اما بین کارگران شاغل در اقتصاد رسمی و غیر رسمی در شاخص گفت و گوی اجتماعی تفاوتی وجود ندارد.

موضوع مدیریت پسماندها و یا فراتر از آن مدیریت چرخه مواد یکی از محورهای اصلی و بسیار مهم توسعه پایدار است. راهکارهای متعددی جهت مدیریت پسماندها ارائه شده است که کاهش تولید، بازیافت، سوزاندن و دفن پسماندها از جمله این موارد می باشند. دفن پسماندها به دلیل هزینه پایین تر و قبول طیف گسترده ای از پسماندها در بسیاری از کشورها، رایج ترین روش می باشد. در انتخاب جایگاه دفن باید نیازمندی های شهری، دولتی و قوانین زیست محیطی در نظر گرفته شود. در تحقیق حاضر، ابتدا عوامل موثر در مکان یابی دفن زباله( لایه شیب، گسل، جنس سنگ بستر، آبهای سطحی و زیر زمینی، نفوذ پذیری، تبخیر و بارش، فاصله از مراکز جمعیتی، فاصله از راه اصلی، فرسایش پذیری، مناطق حفاظت شده، پوشش گیاهی) منابع و مقالات موجود در این زمینه شناسایی و با مراجعه به سازمان ها و مراکز اطلاعاتی تهیه شدند. سپس جهت شناسایی روابط درونی میان معیارها از تکنیک dematel استفاده شد. وزن هر کدام از معیارها پس از تکمیل پرسشنامه مقایسه زوجی و استخراج نتایج آن از سوی کارشناسان به وسیله مدل فرآیند تحلیل شبکه ای(anp) مشخص گردید و تابع عضویت فازی برای هر یک از شاخص ها محاسبه شد و با روش جمع ساده وزنی(saw ) ترکیب شدند. در این تحقیق، نرم افزار matlab جهت پیاده سازی تکنیک dematel به کار گرفته شد. از نرم افزار super decision برای انجام محاسبات مدل فرآیند شبکه ای تحلیل و از نرم افزار arcgis برای مدلسازی فضایی و پهنه‎بندی منطقه استفاده شد.نتایج این بررسی مبین آنست که با کمک anp امکان اولویت بندی گزینه ها و تعیین وزن معیارهای موثر در تصمیم گیری وجود دارد. نتایج این تحقیق نشان داد به دلیل ویژگی های زمین شناختی منطقه مورد مطالعه، معیارهای جنس سنگ بستر، شیب، آبهای سطحی در پژوهش حاضر از اهمیت بیشتری نسبت به سایر معیارها برخوردارند.

خشکسالی به عنوان یک پدیده طبیعی دارای پیامدهای گسترده ای در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به ویژه برای مناطق روستایی که وابسته به اقتصاد کشاورزی است، می باشد. در سال های اخیر نیز به واسطه تغییرات اقلیمی رخداده در سطح جهان احتمال وقوع خشکسالی، شدت و مدت آن افزایش یافته است. این امر لزوم شناسایی و مدیریت خشکسالی به ویژه در مناطق روستایی که از درجه آسیب پذیری بالاتری برخوردارند را بیشتر می کند. هدف تحقیق حاضر ارزیابی پیامد های اجتماعی و اقتصادی بحران خشکسالی ناشی از تغییرات اقلیمی بر توسعه منطقه ای و ارائه راهکارهای مناسب برای آن (مطالعه موردی دهستان میانده شهرستان فسا). این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی می باشد و روش گردآوری اطلاعات نیز اسنادی و پیمایشی می باشد. در روش اسنادی از کتاب ها و تحقیقات معتبر داخلی و خارجی استفاده شده است. در روش پیمایشی نیز از ابزار پرسش نامه جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. نمونه گیری در این تحقیق در دو سطح انجام گرفته ابتدا در سطح منطقه که واحد تحلیل نقاط روستایی است که 4 روستای میانده، نصیرآباد، رحیم آباد و سده انتخاب شده اند و در سطح روستاهای نمونه که واحد تحلیل خانوارهای ساکن در مناطق روستایی می باشندکه براساس جامعه آماری نمونه مناسب برای این جامعه آماری برابر با 325 خانوار می باشد. در تجزیه و تحلیل داده با استفاده از تحلیل عاملی به دسته بندی چالش های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی پرداخته شد. نتیجه حاصل از پژوهش لزوم توجه به بخش اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی و آسیب پذیری آن در هنگام بروز خشکسالی را آشکار می کند زیرا که بدون توجه به این بخش ها هنگام بروز خشکسالی توسعه مناطق روستایی با چالش های اساسی روبه رو می شود.

واماندن شهرهایی از توسعه به برهم خوردن تعادل و توازن منطقه ای انجامیده است. بایستی برنامه ریزی ها به گونه ای باشد که همه ی شهرها (بزرگ، متوسط و کوچک) در ارتباط هماهنگ و ارگانیک به متعادل کردن منطقه کمک کنند، در رساله ی حاضر به بررسی نقش و کارکردهای شهرمیانی دامغان در توسعه منطقه ای استان سمنان پرداخته شده است. مدل های جمعیتی نشان می دهد شهر دامغان نتوانسته است جذب جمعیتی مناسبی داشته باشد و از توان کشش پذیری جمعیتی مناسبی برخوردار نیست، همچنین موازنه ی مهاجرت در شهر دامغان منفی است. مدل های اقتصادی بیانگر اینست که شهر دامغان در هیچ یک از بخش های خدماتی، صنعتی و کشاورزی جزء اقتصاد پایه ای محسوب نمی شود. در بررسی حوزه ی کارکرد خدماتی این شهر نشان می دهد که محلات این شهر نیز به لحاظ امکانات خدماتی مناسب نیستند. در نهایت پیشنهاد می شود به سرمایه گذاری در شهر دامغان در پتانسیل های شهر چون جاذبه های گردشگری، خدمات دهی و ایجاد صنایع مکملی چون بسته بندی محصول پسته که خود زمینه ساز اشتغال و جذب نیروی کار است توجه گردد تا از تمام ظرفیت های این شهر استفاده شده و به توسعه دست یابد. واژه های کلیدی: توسعه منطقه ای، شهر میانی، کارکرد جمعیت،خدمات و اقتصاد.یکی از مهمترین مسائل ملی و منطقهای توجه به سلسله مراتب سکونتگاهی در کشور است. تمرکزگرایی در مناطق کشور و تبدیل شدن برخی از شهرها به قطب توسعه و

نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که عبور محورهای مواصلاتی جاده ای در مکان یابی فعالیت های اقتصادی نقش آفرین بوده است و هزینه های تولید را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد همچنین بررسی تاثیراتی که حمل و نقل براشتغال داشته است نشان دهنده تاثیرات گسترده بر اشتغال به صورت مستقیم و غیر مستقیم است. همچنین به لحاظ تاثیر گذاری حمل و نقل بر اقتصاد و توسعه بررسی سهم ارزش افزوده بخش حمل و نقل طی ده سال اخیر نشان می دهد که این شاخص روند رو به رشدی داشته است در نتیجه با توجه به موقعیت خاص و استراتژیک استان یزد، وجود زمینه های تاریخی و گردشگری و امکان ایجاد حمل و نقل ترکیبی ریلی و جاده ای ، سرمایه گذاری های کلان و مشارکت بخش خصوصی و دولتی در این بخش مقرون به صرفه بوده و به خوبی به لحاظ تاثیر گذاری بر توسعه پاسخگو خواهد بود.

یکی از اهداف هدفمندسازی یارانه ها بالا بردن کیفیت زندگی مردم بود.کیفیت زندگی از جمله مسایل مهمی است که با گسترش تکنولوژی و فرآیند صنعتی شدن در کشورهای غربی مورد توجه اندیشمندان اجتماعی قرار گرفت. فرانز و پاور ، زندگی را رضایت یا عدم رضایت از ابعادی از زندگی فرد دانسته که برای او مهم می باشد . از جمله این شاخص ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: درآمد( از نظریه براون)، هزینه(از نظریه براون)، اشتغال( از نظریه براون و دیوب)، مسکن(از نظریه براون)، رضایت از زندگی و خوشبختی یا همان بعد ذهنی رفاه( از نظریه براون، تئوری تلفیقی و کینگ و هیندس)، دسترسی به تغذیه مناسب( از نظریه دیوب) دسترسی به پوشاک مناسب( از نظریه دیوب)، دسترسی به دارو و امکانات پزشکی( از نظریه دیوب).روش تحقیق پیمایش و جامعه مورد مطالعه جمعیت روستاهای حومه شهر سمنان به تعداد 10873 نفرکه بر اساس فرمول کوکران 371 نفر به عنوان حجم نمونه با نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. نتیجه این تحقیق حاکی از آن بود که هدفمندسازی یارانه ها بر تمامی متغیرهای مورد مطالعه کیفیت زندگی تاثیر گذاشته و تمامی فرضیه پذیرفته شدند. در واقع می توان نتیجه گرفت که هدفمند سازی یارانه ها باعث بالا رفتن سطح زندگی و در نتیجه کیفیت زندگی مردم روستاهای اطراف سمنان شده است.

به منظور اجتناب از پیامد های نا مطلوب گردشگری ، توسعه آن باید اندیشیده شده باشد . یکی از راه های حصول به این مهم ، ارزیابی توان اکولوژیک و بر نامه ریزی زمین است که نهایتا به الگوی بهینه توسعه مقصد گردشگری منجر شود . این تحقیق بر اساس رویکرد انعطاف پذیر در حفاظت ، استفاده های فیزیکی از مناطق حفاظت شده را بر اساس ضوابط و مقرراتی بدون اینکه تغییرات غیر قابل برگشتی بر جای گذارد ، به صورت کنترل شده مجاز می داند و بر اساس دیدگاه پایداری ( توسعه پایدار )به دنبال توسعه پایدار منطقه از طریق مشخص شدن مناطق قابل استفاده برای گردشگری پایدار می باشد. از این رو با استفاده از مدل اکولوژیکی قابلیت سنجی کار بری زمین مخدوم برای گردشگری و با ا ستفاده از سیستم اطلاعات gis)) ، مناطق مستعد اکوتوریسم متمرکز و گسترده درمنطقهحفاظتشدهباشگل شناسایی شدند نقشه تولید گردید . نتایج تحقیق حاکی از آن است که در حدود56/9درصد از کل محدوده منطقه از توان کافی زیست محیطی و اجتماعی برای گردشگری برخوردار است که 6/7 درصد از کل منطقه ، برای تفرج گسترده طبقه 1منا سب می باشد. تمرکز اصلی مقاصد گردشگری در منطقه حفاظت شده با شگل پیرامون محور شمال –شرق و جنوب منطقه می باشد . از کل سکونتگاه های منطقه ، پنج سکونتگاه دررتبه مناسب قرار گرفتندبقیه روستاها دررتبه نامناسب قرار گرفتند . محدوده های مشخص شده در نقشه مکان یابی نهایی از نظرسطح عملکردی در سه سطح محلی ، منطقه ای و بین المللی طبقه بندی شدند که سطح بین المللی با 03/8 درصد بیشترین فراوانی را در بین سطوح عملکردی دارا می باشد .

برنامه ریزی شهری به دنبال ارتقای کیفیت زندگی ساکنان شهر و ساختن شهری مناسب برای زندگی (سرزندگی) است. راه دستیابی به این مهم از طریق شناخت بهتر موضوع و عوامل موثر بر آن امکان پذیر است. بنابراین این تحقیق به بررسی معیارهایی متناسب با سطح محلی در برنامه ریزی شهری پرداخته، به مقایسه تطبیقی معیارهای سرزندگی در محلات مجیدیه جنوبی و سعادت آباد تهران پرداخته است. مطالعات در ارتباط با سرزندگی شهری در مقیاس های گوناگونی از فضاهای شهری تا شهرها و با رویکردهای متفاوتی انجام شده است؛ گاهی رویکرد به سرزندگی توجه به ابعاد اکولوژیک شهر بوده، گاهی مسائل اقتصادی و کالبدی مورد توجه قرار گرفته و گاهی مسائل کالبدی شهر دلیلی بر کاهش با افزایش سرزندگی شهر قلمداد گردیده است. در تحقیق حاضر، افراد، فعالیت ها، محیط مسکونی و خدمات شهری در کنار امنیت شهری مولفه های موثر بر سرزندگی محله در نظر گرفته شده اند. سوالات تحقیق شامل: • محله سرزنده از چه ویژگی هایی برخوردار است؟ • چه عواملی بر سرزندگی محله موثرند؟ • از میان دو محله مورد مطالعه کدام یک سرزنده تر است؟ بوده است. بنابراین فرضیات تحقیق عبارتند از: • به نظر می رسد بین پویایی اجتماعی (جنب و جوش) و سرزندگی محلات رابطه معناداری وجود دارد. • به نظر می رسد بین دسترسی مطلوب به خدمات محلی و سرزندگی محلات رابطه معناداری وجود دارد. • به نظر می رسد بین کیفیت مطلوب محیط و سرزندگی محله رابطه معناداری وجود دارد. • به نظر می رسد بین امنیت شهری و سرزندگی محلات رابطه معناداری وجود دارد • به نظر می رسد محلات باسابقه تر سرزندگی بیشتری نسبت به محلات کم سابقه تر دارند. این تحقیق با روش پیمایشی و برداشت میدانی به انجام رسیده است. بنابران تعداد 384 پرسشنامه به طور تصادفی در سطح محلات مجیدیه جنوبی و سعادت آباد تهران تکمیل شده، سپس معیارها و زیرمعیارهای مورد نظر تحقیق در قالب فرایند تحلیل سلسله مراتبی توسط اساتید دانشگاه وزن دهی شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار آماری spss استفاده شد و تکنیک مورد استفاده برای تحلیل داده ها، ضریب همبستگی پیرسون برای آزمون روابط معنادار متغیرها، روش تحلیل مولفه های اصلی برای شناسایی عوامل موثر بر سرزندگی بوده و فرضیه اصلی تحقیق نیز از طریق آزمون «من ویتنی» مورد آزمون قرار گرفته که بر اساس آن، محلات مورد مطالعه رتبه بندی شدند. براساس یافته های به دست آمده از تحقیق، از بین معیارهای سرزندگی محله، مطلوبیت کیفیت محیط در درجه اول اهمیت است. سپس به ترتیب دسترسی به خدمات محلی و امنیت شهری بیشترین تاثیر را در سرزندگی محله دارند. بررسی آزمون فرضیه اصلی تحقیق نیز نشان می دهد محله سعادت آباد سرزنده تر از مجیدیه جنوبی است که به دلیل مطلوبیت نسبی کیفیت محیط و دسترسی مناسب به خدمات محلی در این محله است. بنابراین در محله سرزنده، فضاهای عمومی ترغیب کننده افراد برای حضور در محیط بوده، ساکنان از بودن در محیط بیرون از خانه احساس رضایت، راحتی و آسایش دارند. محلات نوساز به نحو مطلوبی پذیرای افراد برای حضور در فضاهای عمومی هستند که به دلیل طراحی مناسب و قرارگیری در فواصل مناسب برای دسترسی زمانی و مکانی ساکنان می باشند. این عوامل منجر به سرزندگی بیشتر در محلات نوساز می شود.

هدف کلی این پژوهش بررسی اکوتوریسم و اثرات اقتصادی و اجتماعی آن بر توسعه منطقه است.برای رسیدن به این هدف از روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. در این پژوهش پس از تهیه کلیات و چهارچوب نظری تحقیق، به منظور کسب اطلاع از منطقه مورد مطالعه و بررسی جایگاه اکوتوریسم و گردشگری در منطقه اقدام به انجام عملیات میدانی شد.در این پژوهش از دو نوع پرسشنامه استفاده شده است.این پرسشنامه ها پس از تکمیل توسط اهالی و مسولان مربوطه به وسیله نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. مفاهیم: تعریف نظری تعریف نظری،در واقع،صفات اصلی مفهوم را به طور نظری مشخص می کند و قالبی ارائه می دهد که به وسیله آن،حدود و ثغور و یا به عبارتی سطح مفهوم را معین می سازد.این تعریف نظری،مبین برداشت محقق از مفهوم است و بنابراین، راه را برای تعریف عملی یعنی مراجعه به مصادیق آن مفهوم ،هموار می سازد. .(صفری شالی،50:1386). به طور کلی، معمولا برای نوشتن تعریف نظری، از کتاب ها یا منابع اصلی در ارتباط با هر رشته استفاده می کنند. به طوری که تعریف ذکر شده در تعیین معرف ها (گویه ها یا سنجه ها)ی آن مفهموم به ما کمک می کنند.پس ،تعریف نظری باید جامع صفات مفهوم و مانع تداخل صفات دیگر در آن صفات مشخص شده باشد.(همان:51). واژه هایی که در این تحقییق نیاز به تعریف نظری دارند اکوتوریسم،توسعه منطقه ای،توریسم روستایی،توسعه،توسعه اجتماعی و اقتصادی است که در ادامه به تعریف آن ها خواهیم پرداخت: اکوتوریسم: اکوتوریسم: فنل معتقد است اکوتوریسم نوعی گردشگری در طبیعت است که تاثیرات اندکی را بر محیط زیست و منابع طبیعی وارد نموده و در حفظ و بقای گونه ها و زیستگاه های طبیعی سهیم می باشد.( فنل،1385: 63). والاراس و پیرس اکوتوریسم را سفر به مناطق طبیعی تقریبا دست نخورده که به منظور مطالعه و کسب لذت انجام می شود می دانند. .(wallarce & pierce,1996:844) منطقه: عبارت است از محدوده ی جغرافیایی و اجتماعی و اقتصادی که به عنوان واحد سیاسی اداری یا ترکیبی از آنها با هویت مشخص تعیین می گردد.(کلانتری،1387: 27). اکوتوریسم زیر مجموعه ای از مجموعه گسترده توسعه پایدار به حساب می آید . اکوتوریسم علاوه بر این که دربرگیرنده بسیاری از جاذبه های گردشگری روستایی و گردشگری فرهنگی است خود به عنوان اساس گردشگری طبیعت نیز شناخته شده است. مقصد اکوتوریسم در کلیه موارد بایستی همسو و هم جهت با توسعه پایدار باشد.و این بدان معنی است که برنامه ریزی و توسعه زیرساخت ها و فعالیت های متعاقب ان و حتی بازار و بازاریابی اکوتوریسم باید بر اساس معیارهای محیط زیست ،اجتماع ،فرهنگ و اقتصاد پایدار متمرکز گردد.(مبانی برنامه ریزی و توسعه گردشگری روستایی،بمانیان،محمدرضا:ص51). توسعه منطقه ای: مفهوم توسعه طی چند دهه گذشته از انحصار دیدگاه های رشد اقتصادی خارج شده است و دیگر صرفاً هدف توسعه، افزایش توانای های انسانی- اجتماعی برای پاسخگویی به نیازهای انسانی- اجتماعی، ضمن آنکه نیازها پیوسته در پرتو ارزشهای فرهنگی جامعه و بینش های پایداری، جهان پالایش یابند.«توسعه منطقه ای» عبارت از مفهوم گفته شده توسعه برای مردم در محدوده فضایی مورد نظر است(زیاری،13:1383-14). توسعه روستایی: توسعه روستایی شامل فرایند عمیقی از تغییرات در کل جامعه است ،این فرایند روشی برای افزایش فرصت های قابل دسترسی برای فرد و افزایش امکانات بهره برداری از آن هاست.توسعه ی روستایی به نوین سازی جامعه ی روستایی می پردازد و ان را از یک انزوای سنتی به جامعه ای تغییر خواهد داد که با اقتصاد مهمی عجین شده است.بنابراین، هدف توسعه ی روستایی در محدوده ی یک بخش خلاصه نمی شود ، بلکه مواردی چون بهبود و بهره وری، افزایش اشتغال، تامین حداقل قابل قبول غذا،مسکن،آموزش و بهداشت را در بر می گیرد.(ازکیا،1386: 21). توسعه: توسعه در مفهوم کلی خود به معنای ارتقای سطح مادی و معنوی جامعه انسانی و ایجاد شرایط مناسب یک زندگی سالم برای تمامی افراد جامعه است. با توجه به این مفهوم توسعه در بر گیرنده جنبه های اقتصادی ،اجتماعی،سیاسی و فرهنگی است که تغییرات کمی و کیفی را شامل می شود و در عین حال از نظر داخلی و خارجی از مفاهیم نسبی به شمار می رود.(جمعه پور،1389: 52). توسعه اقتصادی:توسعه اقتصادی عبارت از یک سلسله عملیاتی است که بوسیله آن ،درآمد ملی کشور طی دوره طولانی افزایش می یابد .(تقی پور،1364: 4). توسعه اجتماعی:در بین محققان توسعه در مورد توسعه اجتماعی،همانند واژه توسعه اتفاق نظر وجود ندارد.از نظر اتس، توسعه اجتماعی یک حوزه میان رشته ای و میان بخشی تجربی است که در جستجوی رفاه مادی و اجتماعی مردم در همه سطوح جامعه است.او برآوردن نیازهای اساسی را به همراه افزایش سطح آزادی (که با میزان انتخاب هایی که افراد می توانند داشته باشند،اندازه گیری می شود.) برای توسعه اجتماعی و به عبارت کلی تر توسعه ضروری میداند.به اعتقاد جانسون ،توسعه اجتماعی به معنای تقویت سرزندگی جامعه مدنی است.او معتقد است توسعه اجتماعی توانایی شهروندان و منابع خصوصی آنان را تقویت می کند تا در اجرای سیاست ها و تصمیم گیری ها فعالانه و موثر شرکت کنند.(جباری،1382: 45). یافته های این تحقیق نشان می دهد که منطقه مورد مطالعه از جاذبه های گردشگری و اکوتوریستی خوبی برخوردار است که در صورت معرفی و ساماندهی آن و فراهم آوردن امکانات مورد نیاز و بهبود زیر ساخت ها می تواند به یکی از مناطق توریستی روستایی در سطح کشور و همچنین در جهان تبدیل شود. همچنین نتایج تحلیل swot نشان داد، در بین عوامل موثر داخلی در منطقه در بین نقاط قوت از دیدگاه مسولین و مردم ،مولفه عبور رودخانه قزل اوزن در سطح منطقه در اولویت قرار دارد. در مورد نقاط ضعف داخلی،مسولان بر این عقیده بودند که عدم پوشش گاز سراسری در منطقه و مردم در مورد نقاط ضع داخلی بر این عقیده بودند که مولفه نامناسب و ناکافی بودن تسهیلات و خدمات رفاهیبه عنوان مهمترین نقطه ضعف داخلی هستند. از نظر مسولان مولفه داشتن طبیعت زیبا و بی نظیر مهمترین فرصت بیرونی لحاظ می شود، از نطر مردم مولفه امکان تاسیس جاده ترانزیتی در سطح منطقه به عنوان مهمترین فرصت بیرونی شناخته شد. در بین تهدیدات خارجی از نظر مسولان و مردم نبود مدیریت اگاه به مسایل اکوتوریستی به عنوان مهمترین تهدید خارجی شناخته شد.نتایج نشان می دهد که منطقه طارم استعداد جذب گردشگر را دارد،ضمن اینکه نیازمند بازنگری و ارائه استراتژی های مناسب برای رفع تهدیدها با استفاده از نقاط قوت و مزیت ها می باشد.بدین سبب توسعه اکوتوریسم جهت استفاده از منابع داخلی منطقه جهت رفع مشکلات می تواند کارساز باشد. نتیجه گیری هدف کلی پژوهش حاضر شناسایی اثار اکوتوریسم در توسعه منظقه ای و افزایش اثار مثبت و کاهش اثار منفی ان در دستیابی به توسعه منطقه ای است.با توجه به یافته ها و نتایج حاصله پیشنهادات زیر ارایه می شود: 1.توجه به حفظ و گسترش توانهای محیطی به جهت محوریت این توانمندیها در گردشگری طبیعی یا اکوتوریسم در سطح منطقه در راستای رسیدن به گردشگری پایدار؛ 2. ارائه خدمات گردشگری براساس شناخت کافی از توان اکوسیستم موجود در سطح منطقه 3. شناسایی و حفاظت از گونه‏های نادر گیاهی و جنگلی در سطح محدوده منطقه نمونه؛ 4. مشارکت دادن گردشگران و نظر سنجی و نظرخواهی از آنان در نحوه حفاظت از محیط زیست و عرضه خدمات و پاک سازی فضاهای تفریحی و ترویج بهداشت محیط ؛ 5. شناسایی تمام جاذبه ها و فراورده ها ی گردشگری روستایی و برنامه ریزی برای بهره مندی هدفمند از ان ها در جهت ایجاد اشتغال و افزایش درامد اهالی. 6.افزایش سرمایه گذاری دولتی و خصوصی در منطقه طارم. .7 تاسیس نهادهای مردمی و تعامل با سازمان های مرتبط با امر گردشگری در جهت بر طرف نمودن مشکل مشارکت در زمینه مسائل گردشگری. 8.توسعه برنامه های تبلیغاتی برای معرفی بیشتر جاذبه های طبیعی منطقه از طریق سایت ها و دیگر رسانه ها .9توسعه و ترویج فعالیت های اکوتوریستی در بین گردشگران و مردم منطقه .10زمینه سازی و تشویق مردم به مشارکت جهت توسعه زیرساخت ها ،تسهیلات و ... از طریق حمایت ها و تسهیلات دولتی 11.استفاده از نیروی متخصص و با تجربه به منطور ایجاد تشکل های گردشگری و همچنین اموزش و ترویج گردشگری از طریق نشست ها و جلسات با مردم منطقه. 12.احداث پارکینگ در روستاها 13.ساماندهی دست فروشان هنگام ورود گردشگران در هنگام برگزاری جشن ها. واژگان کلیدی:گردشگری روستایی،اکوتوریسم،طارم،توسعه منطقه ای،توسعه روستایی

اغلب مناطق شهر تهران و به خصوص منطقه 18 این شهر دارای تمرکز انبوه جمعیتی، فرسودگی کالبدی و عملکردی، ریزدانه دانگی بلوک های شهری و عدم استحکام اکثر ساختمان ها در برابر شرایط بحرانی خصوصاً زلزله هستند که این امر لزوم ایجاد پایگاه های فرا منطقه ای پشتیبانی و مدیریت بحران را علاوه بر پایگاه های موجود در این مناطق امری اجتناب ناپذیر و ضروری می نماید. هدف اصلی در این پژوهش مکان گزینی بهینه این پایگاه ها با کارکرد فرا منطقه ای در سطح منطقه 18 می باشد. الگوی کلی تحقیق در این پژوهش در دسته تحقیقات کاربردی طبقه بندی می شود، تکنیک مورد استفاده نیز استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی و توابع تحلیلی مربوط به آن بوده و جهت انتخاب سناریوی مناسب جهت استانداردسازی لایه ها، از توابع عضویت فازی صعودی برای ارزش دهی لایه فرصت های منطقه و تابع عضویت نزولی برای مشخص کردن لایه محدودیت های منطقه برای استقرار پایگاه های فرا منطقه ای مدیریت و پشتیبانی بحران استفاده شده است. در ساخت مدل مکان یابی نیز، از توابع تحلیلی در نرم افزار arc gis برای روی هم گذاری لایه ها و مشخص کردن نقاط بهینه برای استقرار پایگاه ها استفاده شده است؛ و در نهایت از تکنیک تاپسیس برای رتبه نهایی و اولویت دهی به بلوک های پیشنهادی استفاده شده است.

تمرکز شدید و عدم تعادل منطقه ای نتایج سیاستهای رشد قطبی به شمار می آید که در نتیجه، تعدادی از مناطق نقش کلیدی گرفته و سایر مناطق به صورت حاشیه ای عمل می نمایند. اولین گام در برنامه ریزی منطقه ای برای ایجاد تعادل ، شناخت نابرابریهای نواحی مختلف و تعیین ساختار سلسله مراتبی می باشد . تحقیق حاضر بحث ساختار سلسه مراتب سکونتگاهی و تعیین الگوی فضایی بهینه را دنبال می کند و هدف آن بررسی شکافها و کمبود های کارکردی مناطق سکونتگاهی و تعیین ارتباط فضایی میان نقاط و الگوی بهینه سلسله مراتب سکونتگاهی در شهرستان ساری است . در این پژوهش ابتدا دید گاههای نظری مورد بررسی قرار گرفته و از بررسی دیدگاههای مختلف دیدگاه راندیلی بکار گرفته شده است دراین مطالعه ترکیبی از روش های مختلف سطح بندی توسعه منطقه ای مورد استفاده قرار گرفته است .بر همین اساس ابتدا متغیر های خدماتی بر اساس روش مرکزیت وزنی مور محاسبه قرار گرفت و شاخص های اقتصادی ، جمعیتی - اجتماعی و محیطی- دسترسی ابتدا از روش شاخص بندی رفع اختلاف مقیاس شده اند و از طریق تکنیک topsis با استفاده از5 شاخص های (شاخص مرکزیت وزنی ، اقتصادی ، جمعیتی – اجتماعی، محیطی و دسترسی ) به بررسی سطوح توسعه و مقایسه مناطق ، رتبه بندی مناطق و سپس بر اساس استاندارد ها و ضوابط خدمات رسانی سکونتگاهها در محیط gis از روش bufer به شناسایی ارزیابی و انتخاب سکونتگاه مرکزی و ومکان گزینی برای شهر های جدید پرداخته شده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده عدم توزیع هماهنگ امکانات وخدمات در بخش های شمالی و جنوبی شهرستان ساری می باشد. به شکلی که سکونتگاههای شمال شهرستان در سطح بندی توسعه اکثرا در سطوح یک و دو وسکونتگاههای جنوب شهرستان در سطوح سه و چهار واقع شده اند. و در پایان بر اساس الگوی فضایی پیشنهادی ، سلسله مراتب مناسب خدماتی بین سکونتگاههای روستایی و شهری راهکاری در جهت دستیابی به یکپارچگی فضایی، انتقال و پخش توسعه به سراسر شهرستان ارائه گردیده است.

هدف این پژوهش بررسی کیفیت زندگی و زیست پذیری در روستاهای بخش مرکزی شهرستان شهریار در پیرامون شهر تهران می باشد،کیفیت زندگی با زیست پذیری دارای ابعاد و شاخص های مشترکی می باشد بگونه ای که ما برای سنجش زیست پذیری از کیفیت زندگی به عنوان یک رویکرد رایج در مبحث سنجش زیست پذیری استفاده کردیم و به منظور سنجش کیفیت زندگی نیز از تلفیقی از رویکردهای عاملیت گرا وساختار گرا مخصوصا رویکرد قابلیتی استفاده کردیم، مسیر تحقیق مبتنی بر کیفیت زندگی مکان محور می باشد. روش گردآوری اطلاعات علاوه بر مطالعات کتابخانه ای، روش پیمایشی می باشد، و با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 362 نفر تعیین و واحد تحلیل خانواده و از آن میان سرپرستان خانوار تعیین گردید.به منظور انتخاب روستاها با استفاده از روش طبقه بندی به گروه بندی روستاها مبادرت و سپس با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی 7روستا انتخاب گردید، درنهایت نیز با استفاده از روش تخصیص متناسب سهم هر روستا از پرسشنامه ها معلوم شد. سپس به بررسی ابعاد سه گانه اقتصادی(اشتغال و درآمد، مسکن، حمل و نقل،و امکانات زیرساختی و آموزشی)، اجتماعی(بهداشت و سلامت، همبستگی و مشارکت اجتماعی، پیوستگی و تعلق مکانی، امنیت فردی و اجتماعی) و زیست محیطی(کیفیت محل از لحاظ عدم وجود آلودگی) در روستاهای مورد مطالعه پرداختیم. برای دستیابی به نتایج فرضیه ها از آزمون t تک نمونه ای و خی دو استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که سطح کیفیت زندگی و زیست پذیری در روستاهای مورد مطالعه در سطح نازلی قرار دارند و افراد میزان کیفیت زندگی و زیست پذیری را در تمامی ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی به صورت معناداری پایین ارزیابی می کنند؛ و تفاوتمعناداری نیزازنظرمیزانزیستپذیری و کیفیت زندگیدرروستاهایواقعدرمنطقهموردمطالعهوجوددارد.

سیاست ایجاد و توسعه شهرک های صنعتی در نزدیکی مراکز شهری کوچک، روستا-شهرها و مراکز روستایی، با هدف تسریع صنعتی شدن کشور و ایجاد توسعه فراگیر و جامع در منطقه از طریق ایجاد اشتغال بهبود کمیت و کیفیت تولید، افزایش کارایی، رشد تکنولو‍‍‍‍‍ژی تولید و تقویت روابط تولیدی از سوی دیگر مطرح گردید. موفقیت شهرک های صنعتی در دستیابی به این اهداف نیاز به بررسی دارد. و به همین منظور در پژوهش حاضر شهرک های صنعتی (شمس آباد) واقع در منطقه ای با پیشینه صنعتی و مجاور مناطق روستایی با هدف بررسی تاثیر ایجاد و توسعه شهرک صنعتی شمس آباد بر توسعه منطقه پیرامون، تمرکززدایی و تعادل های منطقه ای مورد مطالعه قرار گرفته است. برای بررسی این موضوع از روش پیمایش استفاده گردیده است، داده های مورد نیاز با پرسشنامه، مشاهده، مصاحبه عمیق و اطلاعات اسنادی گردآوری گردیده اند و به توصیف و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار spssوgis پرداخته ایم. نتایج بدست آمده از تحقیق، حاکی از عدم موفقیت شهرک صنعتی شمس آباد در دستیابی به ابعاد مختلف توسعه منطقه ای که شامل بعد اقتصادی، اجتماعی و محیطی است، می باشد و این شهرک صنعتی عملکرد موفقی در دستیابی به اهداف شهرک های صنعتی نداشته است و با استقرار و توسعه ی آن در نزدیکی مراکز روستایی و شهری کوچک، توسعه این نواحی و دستیابی به تعادل منطقه ای محقق نشده است.

حمل ونقل شهری یکی از اصلی ترین زیر بخش های توسعه و برنامه ریزی شهری می باشد. شهروندان همه روزه با شبکه های پیاده و سواره و انواع مختلف حمل ونقل تماس داشته و برای پاسخ گویی به طیفی از نیازهای شغلی، تحصیلی، خرید، تفریح و غیره از حمل ونقل شهری استفاده می کنند؛ بنابراین حمل ونقل به یکی از مهم ترین بخش های کیفیت زندگی شهروندان تبدیل شده است. اما متأسفانه طی سال های اخیر بر اثر توسعه مبتنی بر حرکت اتومبیل، مسائل و مشکلات حمل ونقلی متعددی بروز کرده است و تا زمانی که برنامه های توسعه شهری برمبنای حرکت اتومبیل تهیه و اجرا گردند دستیابی به حمل ونقل پایدار امکان پذیر نخواهد بود. برای غلبه بر چنین مشکلاتی نیاز است که در گام اول حمل ونقل شهری از بعد پایداری ارزیابی شده و سپس راه حل هایی برای بهبود شرایط موجود پیشنهاد گردد. هدف از ارائه ی تحقیق حاضر ارزیابی وضعیت حمل ونقل درون شهری پایدار در شهرهای میانی بوده است که در آن شهر نیشابور به عنوان نمونه انتخاب شده و نظام موجود حمل و نقل این شهر با استفاده از تکنیک های تحلیلیahp گروهی و swot مورد بررسی قرار گرفته است. نیشابور شهری تک هسته ای بوده و بر اساس مطالعات انجام شده مشخص شد که حمل ونقل این شهر و شیوه های سفر در آن با شاخص های حمل ونقل پایدار فاصله دارد. هدف حمل ونقل پایدار هرگز حذف هیچ یک از شیوه های سفر نبوده، بلکه فراهم آوردن امکانات و زیرساخت ها و تشویق به استفاده از شیوه های پایدارتر و به حداقل رساندن استفاده از شیوه های ناپایدار می باشد؛ و در نتیجه سعی می شود مناسب ترین ترکیب شیوه های حمل ونقل در آن ارائه گردد. برمبنای نتایج حاصل از ahp، مناسب ترین ترکیب حمل ونقل برای نیشابور اینگونه حاصل شد: 33.8% پیاده روی، 22% دوچرخه سواری، 14.5% اتوبوس و مینی بوس، 12.5% تاکسی 9.6% اتومبیل شخصی و نهایتاً 7.7% موتورسیکلت. در نتیجه با استفاده از روش ahp پیاده روی به عنوان گزینه برتر شناخته شده و امکانات و محدودیت های آن در قالب نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید با استفاده از روش تحلیلی swot بررسی گردید و درنهایت نیز پیشنهاداتی در قالب راهبردهای چهارگانه ارائه شده و با استفاده از تکنیکqspm اولویت بندی شد.

سرمایه اجتماعی مفهومی است که در دهه های اخیر جایگاه ویژه ای در مطالعات جامعه شناسی پیدا کرده است. سرمایه اجتماعی ریشه در تعاملات اجتماعی دارد و آن گونه که بر می آید اساسی ترین بستر مکانی برای شکل گیری تعاملات اجتماعی و ارتباطات شهروندی عرصه فضاهای عمومی شهری است. فضاهای شهری ظرف فعالیت های شهری و بستری برای تعاملات اجتماعی و زمینه ساز شکل گیری سرمایه اجتماعی به شمار می آیند. این فضاها مردم را به مکث و حضور و برقراری مراودات اجتماعی دعوت می کنند و در آنجا تجربه برخورد با دیگران، حس تعلق به جامعه، دیدارهای چهره به چهره و دیدن و دیده شدن به عنوان یکی از مهمترین نیازهای انسان اتفاق می افتد. این فضاها قادرند بر شکل گیری پیوندها و معاهدات اجتماعی، اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی تاثیر مثبت یا منفی بگذارند. همچنین می توانند حس همیاری، همراهی، تلاش جمعی، آزادی،... و برعکس آن را به مخاطبان خود القاء کنند. این پژوهش نقش فضای شهری را درارتقای سرمایه اجتماعی از طریق بررسی تطبیقی بازار تجریش و پاساژ گلستان بررسی می کند. روش تحقیق مورد استفاده در این پایان نامه روش پیمایشی و جامعه آماری آن شامل کلیه ساکنان مناطق 1و2 شهر تهران است که با کمک نمونه گیری تصادفی ساده، 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات جمع-آوری شده از طریق پرسشنامه با استفاده از نرم افزارsmart-pls تجزیه و تحلیل شده و فرضیات آن مورد آزمون قرار گرفتند. در این پژوهش"دسترسی و بهم پیوستگی"، "آسایش و منظر"، "کاربری و فعالیت" و "اجتماع پذیری" به عنوان متغیرهای مستقل و "ارتقای سرمایه اجتماعی" به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده اند. نتایج تحقیق نشانگر آن است که بین ارتقای سرمایه اجتماعی و مولفه های کیفیت فضای شهری(دسترسی و بهم پیوستگی، آسایش و منظر، کاربری و فعالیت و اجتماع پذیری)، رابطه معناداری وجود دارد. در پایان راهکارهایی برای ارتقای سرمایه اجتماعی با توجه به ارتقای کیفیت فضای شهری ارائه شده است.

به منظور شناخت عوامل اقتصادی – اجتماعی و کیفیت زندگی مهاجران منطقه شرقان شیراز تحقیقی توصیفی – تحلیلی صورت گرفت. نتایج بدست آمده از ضریب همبستگی پیرسون حکایت از این دارد بین اعتماد اجتماعی، فرهنگ پذیری و طبقه اجتماعی با کیفیت زندگی مهاجران رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. مشاهده شد از بین دوازده مولفه جمعیت شناسی جنس، سن، تحصیلات، وضعیت تاهل، اصالت فرد، اشتغال فرد، تحصیلات پدر، شغل پدر، نوع اسکان، مدت اقامت، تعداد بستگان و تعداد اعضای خانوار، بین چهار مولفه ی آن شامل سن، مدت اقامت، تعداد بستگان و تعداد اعضای خانوار با کیفیت زندگی مهاجران رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد و بین سه مولفه تحصیلات، شغل آزمودنی و تحصیلات پدر با کیفیت زندگی مهاجران تفاوت معنی دار وجود دارد.

در تهیه و تدوین این پایان نامه، به منظور ایجاد زمینه ای مناسب برای انتخاب کاراترین راهکارهای توانمندسازی اسکان غیررسمی کشور، همچنین جلوگیری از تکرار راهکارهای نامناسب آزمون شده، با استفاده از روش تحلیل تطبیقی متون به بررسی راهکارهای ساماندهی اسکان غیررسمی در کشورهای درحال توسعه می پردازیم. در کشورهای مورد مطالعه، راهکارهای ساماندهی از اولین مواجهه با اسکان غیررسمی تاکنون مورد بررسی قرار گرفته است. از این بررسی ها، چند عامل مشخص در موفقیت راهکارهای مورد استفاده استخراج شده است. برای ساماندهی اسکان غیررسمی ایران می بایست از راهکاری ترکیبی با توجه به عوامل استخراج شده استفاده کرد. از طرفی تحقق پذیری طرح و برنامه های توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی تا حد زیادی وابسته به برخوردهای مناسب و اعتمادساز از سوی نهادهای مدیریت شهری به همراه برنامه ریزی مناسب جهت بهسازی و نوسازی این سکونتگاه ها می باشد.

هدف این رساله، بررسی و تحلیل رابطه ی بین سطح توسعه یافتگی و مهاجرفرستی در شهرستان های استان آذربایجان شرقی است. روش پژوهش جزء تحقیقات «توصیفی ـ تحلیلی» است و روش اسنادی برای جمع آوری به کارگرفته شده و جهت دسترسی به داده ها از منایع آماری معتبر و موثق استفاده شده است. تحلیل داده ها با استفاده از دو روش تکسونومی عددی در نرم افزار spss و روش ضریب همبستگی اسپرمن صورت گرفته و با استفاده از نرم افزار gis نقشه-های مورد نیاز تهیه شده است. بر اساس یافته های پژوهش شهرستان های استان آذربایجان شرقی از سطح پائینی از توسعه برخوردارند و میزان بالایی از مهاجرفرستی را دارند. ضریب همبستگی بین دو متغیر برابر با 0.62- می باشد و نشان می-دهد که رابطه ای معکوس قوی و معنادار بین توسعه یافتگی و مهاجرت برقرار می باشد. این رابطه در سطح توان اقتصادی نیز با ضریب همبستگی 0.68- درصد معنادار است. وجود رابطه ضعیف بین سطح برخورداری از خدمات که برابر با 0.48- می باشد نشانگر این است که میزان بالای خدمات در شهرستان ها تاثیر چندانی نمی تواند بر کاهش مهاجرت داشته باشد.

چکیده تا کنون به ویژگی سرزندگی محیط های شهری در مطالعات،تحقیقات و پروژه های طراحی و برنامه ریزی شهری در ایران توجه جدی نشده است و بیشتر عرصه های عمومی که امروز در سطح شهرها دیده می شوند، محیط های کسل کننده و غیر جذابی هستند که هیچ انگیزه ای را در فرد برای ماندن و رفتن ایجاد نمی کند. علاوه بر این در میان متخصصان شهری نیز تعریف مشترکی از ویژگی سرزندگی محیط های شهری و معیارها و عوامل ایجاد کننده آن وجود ندارد. بر این مبنا هدف این رساله ارائه معیارهای سرزندگی فضاهای شهری و همچنین تدقیق این معیارها برای فضاهای شهری همدان است.

تمرکز شدید و عدم تعادل از جمله خصیصه های کشورهای جهان سوم است،که معلول سیاست های رشد قطبی به شمار می آید در نتیجه تعدادی از مناطق و نواحی نقش کلیدی داشته و سایر مناطق و نواحی به صورت حاشیه ای خواهند ماند؛ بر این اساس برای ایجاد تعادل و شکل یابی مناسب وهماهنگ، بحث برنامه ریزی منطقه ای مطرح شده است، که اولین گام در برنامه ریزی منطقه ای، تحلیل منطقه ای و شناخت نابرابریهای اقتصادی- اجتماعی و شاخصهای توسعه در سطح نواحی مختلف است. نوشتار حاضر، با هدف بررسی تمرکزگرای و تعادل منطقه ای در استان کردستان به دنبال تاثیر سیاست های و برنامه های توسعه و عدم تعادل منطقه ای در وضعیَت این مناطق است ، با توجه به نتایج بدست آمده نیز در طی سالهای مورد بررسی به اندازه ی کافی رشد نداشته اند و همواره جزو چند استان توسعه نیافته کشور محسوب می گردد؛ مشارکت مردم محلی، ذینفع کردن مردم، مشارکت مدیریت بومی متختصص درحیطه ی توسعه در استان در پایینترین حد خود قرار داشته است و این ناشی از شرایط سیاسی و اجتماعی اقتصادی.حاکم بر استان کردستان بوده است.

منطقه ارسباران که در شمال استان آذربایجان شرقی قرار دارد به بخشهای شمالی شهرستان اهر، شمال شرقی شهرستان ورزقان ، شرق شهرستان جلفا وتمامی شهرستان کلیبرکه بیش از70درصد ازکل مساحت آن را تشکیل میدهدو در شمال شرقی آذربایجان شرقی واقع شده است ، اطلاق می شود. بطور مشخص مسئله ما این است همانطور که مطالعات واسنادنشان می دهدچرا شهرستان کلیبر با وجود استعداد ها وپتانسیل های گردشگری بویژه طبیعت گردی هنوز نتوانسته است به یک مقصد گردشگری واکوتوریستی تبدیل شود وهیچ برنامه وراهبردی به منظور بهره گیری ازپتانسیلهای طبیعی و تاریخی موجود در شهرستان جهت جذب گردشگربه این منطقه وجود نداردتحقیق حاظر از نظر هدف کاربردی، از لحاظ میزان درجه وکنترل ، میدانی واز لحاظ جمع آوری اطلاعات نیز از نوع تحلیلی میباشد.خبرگان گردشگری (شامل کارشناسان-مسئولین ومدیران ادارات ونهادهای علمی موجود در شهرستان کلیبر) را بعنوان جامعه آماری انتخاب کردیم وجهت تعیین نمونه آماری وحجم آن از نمونه گیری گلوله برفی وبه منظور گردآوری اطلاعات نیزاز مطالعات کتابخانه ای، میدانی، مشاهدات محقق، مصاحبه باز، پرسشنامه واسناد وگزارشهای موجود استفاده شده است برای انجام تحقیق ازبین رویکردهای مطرح شده رویکردهای یکپارچه- منسجم همچون رویکردهای گردشگری پایداروبرنامه ریزی راهبردی را جهت توسعه اکوتوریسم کلیبرمناسب دیدیم وبه منظور تدوین راهبردهای توسعه اکوتوریسم آن از مدل swotوجهت الویت بندی این راهبردها ازمدلqspm استفاده شد که با استفاده ازمدل swotنقاط قوت ، ضعف ، فرصتها وتهدیهای موثربرآن استخراج شد وسپس به کمک ماتریس swotوماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی ، راهبردهایی جهت توسعه پایداراکوتوریسم منطقه تدوین شد و سپس با استفاده از مدل qspm راهبردهای تدوین شده الویت بندی شدندوراهبردهای "ارتقاع منطقه حفاظت شده ارسباران به پارک ملی" ،"تبدیل منابع طبیعی به جاذبه های گردشگری با توجه به رویکرد پایداری" و " فراهم کردن زمینه های استفاده از اسب وقاطر ودرشکه جهت رفت وآمد در داخل جنگل و مناطق حفاظت شده وپرهیز از بکارگیری ماشین های مولد آلودگی برای عبور و مرور" الویتهای اول تا سوم انتخاب شدند.

چکیده در این رساله ، موضوع فقرزدایی در دولت های سازندگی و اصلاحات از منظر گفتمانی مورد مطالعه قرار گرفته است . مفروض مولف این بوده است که گفتمانها واقعیت ها را بر می سازند و لذا مطالعه گفتمانها در ریشه یابی پدیده ها حائز اهمیت است . بر این اساس ، مولف بر اساس نظریه گفتمان ارنستولاکلاو و شانتال موفه در ترکیب با تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف به عنوان روش مکمل به بررسی متون ( سخنرانی ها ، لوایح و برنامه های توسعه ) در دولتهای سازندگی و اصلاحات پرداخته است .بر اساس یافته های این پژوهش ، در گفتمان سازندگی دال ( توسعه اقتصادی ) دال مرکزی بوده است و دال ( فقرزدایی ) به عنوان یکی از عناصر گفتمانی در اطراف توسعه اقتصادی معنا دهی شده است به این معنا که فقرزدایی به عنوان تابعی از توسعه اقتصادی مطرح شده است . از سوی دیگر ، در گفتمان اصلاحات ، دال ( توسعه سیاسی ) دال مرکزی بوده است و ( دال فقرزدایی ) مجددا به عنوان یکی از عناصر گفتمانی در اطراف توسعه سیاسی معنادهی شده است .