نام پژوهشگر: پرویز قلندری کهنوج
پرویز قلندری کهنوج احمد خاکزاد
منطقه کرومیتدار آورتین جزیی از کمپلکس آمیزه رنگین آورتین میباشد که در جنوب گودال جازموریان در منطقه کوهستانی رشتهکوه بشاگرد در فاصله 190 کیلومتری جنوب کهنوج واقع شده است. آمیزه رنگین آورتین جزیی از افیولیتهای جنوبی زون مکران با سن کرتاسه پایینی تا پالئوسن میباشد و بیشتر از سنگهای دونیت سرپانتینیزه شده، هارزبورژیت سرپانتینیزه شده، بازالت، سنگهای رسوبی رادیولاریتدار و آهکهای پلاژیک تشکیل شده است. مطالعات زمینشناسیاقتصادی منطقه فوق و همچنین مطالعات صحرایی و برداشت نمونههای مختلف از سنگهای میزبان و کرومیتهای منطقه و تهیه مقاطع نازک و صیقلی و انجام آنالیزهایxrf-icp مشخص نموده که سنگهای در برگیرنده کرومیتها، دونیتها و هارزبورژیتها بوده که در اثر عوامل ثانوی بخش عظیمی از سنگهای در برگیرنده (%80 تا %100) دستخوش تغیرات زیادی شده و به کانیهای سرپانتین، کلسیت، اکسیدهای آهن، تالک و منیزیت تبدیل شده اند. با توجه به مطالعات فوق به نظر میرسد کرومیتهای منطقه از نوع ذخایر کرومیت آلپی یا انبانی میباشد. مورفولوژی این ذخایر به صورت رگهای عدسی و نامنظم میباشد. بافت تودهای و کاتاکلاسیک را میتوان بهعنوان بافت غالب و اصلی کرومیتهای منطقه نام برد. بافتهای تغییر شکل یافته کاتاکلاسیک و غنیشده در اثر فرآیندهای تکتونیکی، درجه حرارت و فشار بالا، دگرگونی، دگردیسی، درجه حرارت و فشار پایین و گسلخوردگی از تغییر شکل بافتهای اولیه بهوجود آمده اند. کرومیتهای منطقه از نوع ذخایر انبانی با کروم بالا میباشند و به نظر میرسد کرومیتهای موجود در این مجموعه افیولیتی مانند سایر مجموعههای افیولیتی دنیا معمولا در منطقه انتقالی هارزبورژیت به سنگهای انباشتی و بهصورت عدسی وجود دارند. این عدسیهای کرومیتی در این مجموعه افیولیتی شدیدا تغییر شکلیافته نسبت به هارزبورژیت در برگیرنده بهطور هم شیب قرار گرفته است. میزان فراوانی عناصر کبالت، وانادیم و عناصر گروه پلاتین در حد کلارک بوده و در حال حاضر با توجه به مطالعات انجام شده اقتصادی به نظر نمیرسد. اما مقدار فراوانی نیکل موجود در کرومیتها مبحثی است که میتوان روی آن تحقیقاتی انجام داد. ذخایر منیزیتی که از تاثیر محلولهای گرمابی بر سنگهای منطقه بهوجود آمده در برخی از مناطق دارای ابعاد مناسب بوده و سبب تشکیل تودههای منیزیتی و دیگر ذخایر غیرفلزی از قبیل آزبست و تالک شده است که مطالعات گستردهای را میطلبد. عیار کرومیتهای پراکنده از حااقل %30 تا حداکثر %53 cr2o3 تغییر میکند. با توجه به پراکندگی کرومیت بهطول بیش از 10 کیلومتر در آورتین، منطقه بسیار امیدبخش به نظر میرسد لذا نیاز است که در آینده نزدیک با فعالیتهای اکتشافی و کاربردی جهتدار این اندیسها را به معادن با اهمیت تبدیل نمود.