نام پژوهشگر: محمد حسن فلاح

طراحی پاویون ایران در اکسپو 2015 میلان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده هنر و معماری 1390
  مرضیه ازادگان   حمیدرضا شریف

اکسپوها نمایشگاه های عصر مدرنیته هستند، در واقع اکسپوها گونه ای از نمایشگاه در مقیاس بزرگ هستند که معرف برترین تکنولوژیی روز ساختمان در عصر خود می باشند. اکسپوها بستری برای ایجاد روابط رودرو در میان ملل مختلف هستند و باعث گسترش علم و فناوری های نوین در میان ملت ها می شوند. ازطریق اکسپو مردم ملل مختلف با فرهنگ ها، آداب و رسوم و نگرش های زیبایی شناسانه یکدیگر آشنا می شوند. مهمترین عناصر در اکسپوها پاویون ها هستند. پاویون در فارسی به معنی کوشک یا کلاه-فرنگی است، با این همه این لغات حق مطلب را به خوبی ادا نمی کنند و در رساله از همان لغت پاویون استفاده شده است. پاویون ها فصاهای معمارانه هستند که مهمترین شاخصه آنها بیان ایده و زیبایی با استفاده از تمامی توان قابل استفاده در بنا است. در واقع در بسیاری از پاویون ها هزینه هایی چندین برابر یک ساختمان چند طبقه صرف می شود تا ایده مورد نظر به بهترین وجه ممکن بیان شود، زیرا پاویون هر کشور معرف هویت آن کشور و قشر متفکر آن ملت است، بنابراین صرف هزینه های گزاف در این راستا کاملاً توجیه فرهنگی و در دراز مدت توجیه اقتصادی دارد. کشورهای عضو مجمع bie( مجمع برگزار کننده اکسپوها که مقر آن در پاریس است) در هر دوره از اکسپو نهایت تلاش خود را برای طراحی و اجرای بهترین پاویون ها که نشانی از توانمندی های علمی و اقتصادی آن کشور است به نمایش می گذارند. در چنین رویدادی هر شرکت کننده سعی در بهتر نشان دادن چهره ملت خود دارد و در این جمع کشورهای پیشرفته همواره حضوری فعال و چشمگیر داشته اند. دیگر کشورها نیز برای حرکت همسو و همراه با جهان توسعه یافته نهایت کوشش را برای عرضه هرچه بهتر پاویون های خود بکار می بندند. در این رویداد جای دارد کشور عزیزمان ایران نیز برای معرفی توانمندی های علمی و تکنولوژیکی خود با رویکردی معمارانه و معرفی هویت و فرهنگ پارسی نهایت بهره را ببرد. متأسفانه در طی اکسپوهای گذشته ایران همواره حضوری ناموفق داشته است، از این رو موضوع و رویکرد این مقاله اهمیت پیدا می کند. از این رو در این رساله سعی شده است با بررسی اکسپوهای گذشته و ارزیابی حضورهای موفق و نحوه شرکت کشورهای توسعه یافته و همچنین بررسی فاکتورهای زیبایی شناسانه هنر ایرانی و بهره گیری از علم معماری به جوابی مناسب برای طراحی پاویون ایران در اکسپو 2015 میلان دست یافت.

مرکز مطالعات ارتقاء معماری با رویکرد به تکنولوژی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده هنر و معماری 1390
  مریم دستغیب پارسا   محمد علی آبادی

معماری هر زمان به منزل? آینه ای است که می توان در آن تمام خصوصیات باطنی آن زمان را مشاهده کرد. آثار کهن و ارزشمند معماری ایران، از پیشرفته ترین تکنولوژی زمان خود بهره برده اند، اما از اوایل قرن چهارده شمسی تاکنون معماران ایرانی کمتر موفق به نظریه پردازی و ابداعات اصیل شده اند و آنچه در ایران روی داده، غالباً به سبب عدم شناخت عمیق، به شکل نوعی تقلید بوده است. این دفتر در دو بخش مطالعات و طراحی تدوین شده است. در پنج فصل نخست که به مطالعات اختصاص دارد، مبانی نظری طرح تحت عناوین مقدمه، تکنولوژی، انتقال تکنولوژی، معماری و تکنولوژی و معماری ایران و تکنولوژی بررسی شده اند. همچنین در این بخش به منظور بررسی دقیق تر تعاملات تکنولوژی و معماری کهن و معاصر ایرانی، تحقیقی میدانی بر اساس نظرات معماران و مهندسان ساختمان صورت گرفته که نتایج آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در سه فصل بعد که به طراحی اختصاص دارد، مصادیق طرح در ایران و جهان، مطالعات ساختگاه و روند طراحی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از طراحی این مرکز مطالعات کمک به ارتقاء معماری ایران از طریق پژوهش، برنامه ریزی، آموزش، اطلاع رسانی و مدیریت کلیه امور فرهنگی مرتبط با فعالیت های ساخت و ساز می باشد. امید است که این تحقیق راهگشای معماران و دست اندرکاران فعالیت های ساخت ساز در زمینه پیشرفت همه جانبه معماری ایران قرار گیرد.

ارزیابی راهکارهای معماری کاهش مصرف انرژی در مدارس ابتدایی شیراز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده هنر و معماری 1391
  زهراسادات زمردیان   فرشاد نصراللهی

با توجه به اینکه ساختمان ها بخصوص ساختمان های دولتی از مصرف کنندگان اصلی انرژی در کشور هستند، بهینه سازی مصرف انرژی در این بخش ضروری است. ساختمان های آموزشی به عنوان بخش زیادی از ساختمان های دولتی به دلیل تیپولوژی، الگوی اشغال فضاها و نوع کاربران پتانسیل های زیادی برای کاهش مصرف انرژی دارند. طراحی معماری ساختمان ها تاثیر زیادی بر مصرف انرژی دارد و می توان با طراحی ساختمان های انرژی کارا وضعیت مصرف انرژی را در این ساختمان ها بهبود بخشید. در شیراز به دلیل آب و هوای گرم و معتدل امکان طراحی ساختمان ها به نحوی که کمترین اتکا را به سیستم های مکانیکی برای سرمایش و گرمایش فضاها و تامین شرایط آسایش داشته باشند فراهم است. در این پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای پارامترهای معماری و ساختمانی مختلف از جمله: میزان پنجره ها، تعداد طبقات و چیدمان فضاها، عایقکاری حرارتی و میزان نفوذ هوا، که بر مصرف انرژی در ساختمان موثر بوده و همچنین راهکارهای معماری کاهش دهنده مصرف انرژی شناسایی و بررسی شده اند. در راستای بررسی میزان تاثیر پذیری آنها بر میزان مصرف انرژی، مدرسه ای دوازده کلاسه به عنوان نمونه برای بررسی پارامترهای معماری انتخاب شد. نمونه انتخابی به 140 صورت مختلف با استفاده از نرم افزار تحلیل دینامیکی مدلسازی و آنالیز شده است. نتایج حاصل از آنالیزها و تحلیل ها نشان داد که می توان با بهره گیری راهکارهای معماری از جمله درصد بهینه پنجره در جبهه های مختلف، بهره گیری از سایبان های موثر در جبهه های مختلف، تعیین فرم مناسب و بهره گیری از تهویه طبیعی میزان مصرف انرژی کل را در نمونه بهینه شده به میزان 49% نسبت به نمونه اولیه کاهش داد.

طراحی مرکز محله با تاکید بر هویت بخشی معماری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده هنر و معماری 1391
  نسترن هدایت   خلیل حاجی پور

به تعدادی از کاربری های خدماتی که در یک فضا گرد هم آمده اند و نیاز های روزانه و یا حداقل هفتگی ساکنان محله را ارائه می نماید، مرکز محله اطلاق می شود . مرکز محله از جمله فضاهای جمعی به صورت معمولا پیاده است که برای طراحی این فضا می بایست علاوه بر جنبه های کالبدی، زیبایی و عملکردی به جنبه های ذهنی چون فرهنگ ، ذهنیت و نیاز های افراد استفاده کننده از آن فضا توجه شود . با بررسی محلات در ایران در می یابیم که عمده خصوصیات محلات قدیم ، در حال حاضر در محلات ما به چشم نمی خورد و با گذشت زمان و ورود تکنولوژی جدید، محلات و مراکز آنها کارایی خود را از دست داده است . در این تحقیق ابتدا به بررسی دیدگاههای نظریه پردازان در خصوص فضاهای جمعی و معیارهای هویت بخش پرداخته شده و بر اساس این معیارها پرسشنامه ای طراحی و در اختیار ساکنان محله کشن قرار داده شد. که بر اساس این پرسشنامه نیاز های خدماتی و اجتماعی ساکنین و همچنین ذهنیت آنها نسبت به محله خود بر اساس شاخص های هویت مورد بررسی قرار گرفت و پس از دسته بندی و جمع بندی نتایج بدست آمده از تحقیقات میدانی و کتابخانه ای به ارائه راه کارها جهت هویت بخشی و رسیدن به کارایی بهینه این فضای جمعی پرداخته و در نهایت طراحی مرکز محله انجام شده است .

نگرش به بیونیک و رویکردهای آن به معماری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده هنر و معماری 1390
  آروین پیروی حقیقی   محمد علی آبادی

چکیده گرش به بیونیک و رویکردهای آن به معماری به کوشش آروین پیروی حقیقی در طول دوران معماری، طبیعت همواره به عنوان معلم و یک منبع الهام بخش مطرح بوده است. انسان همواره طبیعت را تحسین کرده و تلاش نموده است تا با مطالعه فرآیندهای شکلی و ساختاری طبیعت، از آن الهام بگیرد. بدون شک الهام از طبیعت در ساخت و سازهای انسان، تاریخچه ای دیرینه دارد، چنانچه می توان تاریخچه واقعی آن را با تاریخچه معماری و ساخت و سازهای انسان برابر دانست. همانطور که دموکریتوس (370-460 قبل از میلاد) چنین بیان کرده است: «عنکبوت به ما بافتن را آموخت و پرستو، خانه ساختن را». در طول تاریخ نیز شواهدی وجود دارد که نشان می دهد، انسان همواره از طبیعت در معماری خود الهام گرفته است. ژوزف پاکستون در ساختن قصر کریستال از برگ های نیلوفر آبی الهام گرفته است. تارهای نازک و البته بسیار محکم عنکبوت نیز منبع الهام برای طراحی سقف نمایشگاه مونترال توسط فرای اتو بود. اما با گذشت زمان و پیشرفت علم و افزایش ساخت و سازهای انسان، معماری از طبیعت فاصله گرفت و حتی در برخی موارد عامل مخرب محیط زیست شد. امروزه و در راستای فراگیر شدن مباحثی نظیر بحران انرژی و منابع و حفظ محیط زیست، توجه به طبیعت و بازگشت به آن توجه فوق العاده ای یافته است و انتخاب "بیونیک"، "آی تی" و "نانو" به عنوان سه علم برتر دنیا، اهمیت این موضوع را نشان می دهد. امروزه معماری سعی دارد نه تنها به عنوان عنصری در کنار طبیعت بلکه به عنوان جزئی از طبیعت و زنده بنمایاند که این امر خود گواه بر اهمیت موضوع معماری بیونیک در عصر حاضر است. در این راستا برآنیم تا در این پایان نامه به بررسی نگرش بیونیک و رویکردهای آن در معماری بپردازیم. از این رو در فصل اول به شناخت بیونیک و اهمیت و جایگاه آن می پردازیم و در فصل دوم روش های تحلیلی بیونیک و برخی دستاوردهای آن در علوم مختلف را بررسی می کنیم. همچنین در فصل سوم به شناخت معماری بیونیک و برخی معماران مطرح در این حوزه می پردازیم و فصل های بعدی را به رویکردهای معماری بیونیک اختصاص می دهیم تا در فصل آخر به نتیجه گیری و ارائه پیشنهاداتی در راستای توسعه معماری بیونیک در ایران بپردازیم.

خانه ایرانی در بافت شهری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده هنر و معماری 1389
  سمانه اسدی   فرهاد احمدی

در طول تاریخ، سکونت از مهم ترین نیاز های انسان بوده است. در هر سرزمین با توجه به فرهنگ،آیین، اقلیم و نحوه معیشت مردم، فرم و الگوی خاصی از سکونت به وجود آمده، اما معیارهای اصلی طراحی مسکن در بین اقوام مختلف به طور مشابه به کار رفته است. زیرا علی رغم اینکه تمام انسان ها، هم نژاد و هم مذهب نیستند و اغلب کیلومترها دور از یکدیگر و بسیار متفاوت زندگی می کنند، تفکر معنوی، پندارها، نیازها، ارزش های ذاتی، خواسته واقعی و آنچه در ناخودآگاه ذهن، جوهره و مفهوم درونی آنها شکل می گیرد یکسان است.لذا در نهایت بسیاری از معانی نهفته در خانه های سنتی اقوام مختلف در این دهکده کوچک جهانی، یکسان و به پاره ای ارزش ها پاسخی مساوی داده، اگر چه پوسته ظاهری آنها به ناچار در هر مکان و زمانی با توجه به فرهنگ و بینش جامعه متفاوت بوده است. این معنا، روحی است که اگر دمیده شود کالبد بی جان بنا زنده می گردد، مفهومی که این روزها انسان ها در خلوت سر گشته و گمشده خود می جویند ولی در خانه های سرد و خاکستری خود نمی یابند. کیفیت خانه، پیش از این زمان، بیش از هر چیزی معیار اصلی بود. خانه های پدران ما که همگان حسرت داشتن فضایی از آن را دارند امروز تنها در اندیشه ها و خاطرات وجود دارند، خانه هایی که به معنای واقعی آرامش و سکینه را پدیدار می ساخت و بنیان شکل گیری و ساخت آن بر بنیاد خانواده بود. خانواده، دست کم در فرهنگ و سرزمین ما، قویترین و اصیل ترین نهاد اجتماعی بوده است. جامعه ای کوچک از نظر تعداد که می توان گفت، بالاترین نقش را در سازندگی و تداوم فرهنگ و اجتماع داشته است. سال هاست که هدف خانه ساختن به سمت بهینه سازی و بهره وری و بهره برداری بهتر شده است، از حداقل سطح بنا بیشترین استفاده را کردن، استفاده مطلوب از سرمایش و گرمایش، جهت گیری ساختمان از نظر آب و هوایی و حتی نوع پنجره ها و ضخامت دیوارها و سقف و مصالح مناسب و مهم تر از همه اقتصادی بودن خانه، گویی تنها معیار ساختن خانه شده است. روشن است که همه اینها از ضروریات خانه است و سازگاری با محیط و پاسخ به نیازهای انسان و استفاده کنندگان از بدیهیات یک سر پناه است. اما به نظر می رسد که حقیقت دیگری برای خانه وجود دارد و آن ماهیت خانه و حقیقت سکنی دادن به انسان آن خانه است، ماهیتی که زمان را نمی شناسد و گذشته و امروز و فردا برای این موضوع معنایی ندارد. حقیقتی که ورای کیفیت و مصالح و ملزومات خانه است. اما همه اینها گفته می شود و به نیکی می دانیم که آن خانه ها را دیگر نه می توانیم داشته باشیم و یا حتی نه می خواهیم داشته باشیم. نمی توانیم داشته باشیم که حداقل از نظر وسعت زمین و قیمت آن و بسیار بسیار دلایل دیگر این امر نشدنی است و نمی خواهیم داشته باشیم که بسیاری از ویژگی ها و نیازهای آن خانه ها، دیگر تطابق و سازگاری با زندگی و خواست ها و نیازهای امروز ما ندارد که شاید بیش از آنکه برای ما رفاه و آسایش بیاورد، مشکل و زحمت ایجاد کنند، و این خود نشان از این دارد که فضای خانه از شیوه زندگی (life style) زمان خود نشئت می گیرد. اما آنچه می تواند از گذشته برای امروز و آینده، در خانه ها و معماری ما استمرار پیدا کند آن جوهر و ویژگی هایی است که برخاسته از معماری بی زمان این سرزمین است. به گمان از اندیشمندان معماری، این ویژگی ها، این جوهر و این شیوه سکنای انسان، امکان حضور خود را در این عصر تا حدود بسیاری از دست داده است. کیفیت ساخت و فنون آن برای خانه ساختن از دیرباز تا به امروز، همیشه در حال توسعه و تداوم بوده است اما آن کیفیت سکونت و در خانه زندگی کردن و به عبارتی خانمان داشتن، اگر بی رنگ شده و یا از بین رفته است بایستی دوباره شناخته شده و برای پدیدار کردن آن تلاشی حقیقت گونه انجام داد. موضوع مورد مطالعه در این پروژه آشنایی با ماهیت خانه و مسکن و بالاخص خانه ایرانی می باشد، از آنجا که خانه در ایران از معماری ای با قدمت بالا و پر محتوی برخوردار می باشد و هم چنین نمونه های ماندگار از خانه های ایرانی این مرز و بوم نشان از جاودانگی اثر و اصول نهفته در معماری آنها را می دهد، مبانی تحقیقی خود را خانه های تاریخی قرار دادم تا با آشنایی عمیق تر با آن بتوانم با توجه به محدودیت ها و شرایط فیزیکی، محیطی و زمانی امروز جوابی جهت پاسخگویی به کمبودهای کیفیت مسکن امروز را پیدا کنم. زیرا که با مشاهده وضعیت رشد روزافزون جمعیت و ساخت و سازهای بالا در ایران، بار کیفی این فضاها روز به روز در حال کاهش می باشد، این تحقیق در پی آن است با مطالعه خانه های تاریخی راهکارهایی جهت بالا بردن کیفیت فضاهای مسکونی با در نظر گرفتن شرایط زمانی و محدودیت های موجود ارائه کند.

طراحی مسجد منطقه ای با تاکید بر شناخت مکتب شیراز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده هنر و معماری 1391
  راضیه گلبن حقیقی   محمد رضا مغاره

هدف این تحقیق ارائه شکلی از معماری مکتب شیراز می باشد. در ابتدای این تحقیق تلاش شده است که وجود این مکتب هنری بررسی شود. مکتبی که خود را در آثار بسیار ارزشمند هنری نشان داده است و اکنون به دنبال بقایای معماری این برهه از تاریخ است. با بررسی آثار باقی مانده از این دوره تاریخی، به نامی بر می-خوریم که درخشش فراوانی دارد. نام معمار بلند آوازه، قوام الدین شیرازی، سپس موضوع در این نقطه شروع به گسترش می نماید. آثار این معمار بلند آوازه به تفصیل مورد بررسی قرار داده شد از جمله مدرسه غیاثیه خرگرد و مسجد گوهرشاد، مجموعه مصلی هرات و مقبره گوهرشاد هرات.بنایی نیز در استان فارس قرارگرفته به نام بقعه شیخ ابونجم که قبل از شروع به کار قوام الدین در دربار تیموری ساخته شده و شباهت های بسیاری به بناهای ساخت او دارد. سپس خصوصیات معماری قوام الدین در جدولی گردآوری شد و در فصول بعد اصول معماری مساجد مورد بررسی قرارگرفت. نتیجه ای که از این موضوع بر می آید راهنمای طراحی اینجانب قرارگرفت.