نام پژوهشگر: زهرا علی نوری
زهرا علی نوری سیروس شمیسا
حکایات مقامات ژندهپیل نوعی از داستانهای کهن محسوب میشوند که با هدف بیان کرامات و بزرگی شیخ احمد جام معروف به ژندهپیل به دست یکی از مریدان وی، سدیدالدین محمد غزنوی به نگارش درآمدهاند. این حکایات حول محور کرامت شکل گرفتهاند. این رساله به بررسی ریختشناختی صد حکایت از این اثر بر اساس نظریات ولادیمیر پراپ پرداخته است. پراپ در کتاب خود با عنوان «ریختشناسی قصههای پریان»، ساختار این نوع از قصهها را مورد بررسی قرار میدهد. او به منظور دستیابی به ساختار کلی قصههای پریان، عناصر تکرارشونده و ثابت آنها را ملاک بررسی قرار میدهد و این عناصر را خویشکاری مینامد. رسال? حاضر با بررسی خویشکاریهای صد حکایت از مقامات ژندهپیل به ساختار کلی و مشابه این حکایات دست یافته است. در میان این حکایات، 89 حکایت از این ساختار کلی پیروی میکنند و 11 حکایت دیگر ساختاری متفاوت دارند و در بخش داستانهای منفرد قرار میگیرند. از میان خویشکاریها انکار و تحوّل بیشترین بسامد را نسبت به دیگر خویشکاریها دارند. به طور کلی خویشکاریهای حکایات مقامات ژندهپیل محدود اما متنوع و گوناگون هستند.