نام پژوهشگر: مهدی دوستی
مهدی دوستی موسی احمدیان
در زمینه یادگیری زبان دوم، نقش دانش صریح زبانی در شکل گیری دانش تلویحی زبانی برای محققان موضوعی بحث برانگیز بوده است. کرشن (1993) بر این باور است که تاثیر آموزش صریح زبان کوتاه مدت بوده و به توانایی زبانی اکتسابی فرد افزوده نخواهد شد. به گفته وی تاثیر آموزش صریح دستور زبان جانبی است. اما نیک الیس (2002) و راد الیس (2002) معتقدند که دانش صریح زبانی نقشی تسهیل کننده در شکل گیری دانش تلویحی زبان دارد زیرا دانش صریح زبانی زبان آموز را متوجه نکته دستوری مد نظر ساخته و در برقراری ارتباط، نقش کنترل کننده را دارد. این مطالعه توسط مقایسه تاثیر آموزش مستقیم و صریح با آموزش ضمنی و غیر مستقیم دستور زبان به زبان آموزان بزرگسال سطح متوسط، نقش دانش صریح زبانی را در شکل گیری دانش تلویحی زبانی در طولانی مدت مورد تحقیق و بررسی قرار داده است. داده مورد نیاز برای انجام این مطالعه از40 زبان آموزان بزرگسال سطح متوسط که در کانون زبان ایران (وابسته به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان) مشغول آموختن زبان بوده اند، جمع آوری شده است. این زبان آموزان به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شده اند. گروه قاعده محور آموزش دستور زبان را به صورت مستقیم و صریح دریافت کرده اند، اما گروه دیگر آموزش دستور زبان را به صورت غیر مستقیم و ضمنی دریافت کرده اند. یک هفته پس از اتمام آموزش های لازم، زبان آموزان هر دو گروه جداگانه و در روزهای مختلف 4 آزمونی را که به پیشنهاد راد الیس (2005) برای سنجش دانش صریح وتلویحی زبانی طراحی شده اند، تکمیل نمودند. این مجموعه آزمون ها شامل آزمون تقلید، آزمون زمان دار سنجش دستوری بودن، آزمون بدون زمان سنجش دستوری بودن، و آزمون آشنایی با اصطلاحات زبان شناختی بودند. نتایج این تحقیق نشان داده که زبان آموزانی که آموزش دستور زبان را به صورت مستقیم و صریح دریافت کرده اند در مقایسه با زبان آموزانی که آموزش دستور زبان را به صورت غیر مستقیم و ضمنی دریافت کرده اند، در همه آزمون ها عملکرد بهتری داشته اند. این نتیجه حاکی از این است که در صورتیکه زبان آموزان بزرگسال سطح متوسط در معرض حجم زیادی از مطالب دستوری در طولانی مدت قرار بگیرند، دانش صریح زبانی نقشی تسهیل در شکل گیری دانش تلویحی زبانی دارد.