نام پژوهشگر: حسن خانزاده
لاله ولی زاده علی اصغری
در این مطالعه 20 لاین پیشرفته جو در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی درسال های1390-1389 از نظر برخی از صفات مورفولوژیکی درمرکز تحقیقات پارس آباد مغان مورد بررسی قرارگرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که لاین های مورد مطالعه از نظر اکثر صفات مورد بررسی اختلاف معنی دار داشتند. این امر بیانگر وجود تنوع ژنتیکی قابل توجه در بین لاین ها بود. به دلیل یکنواختی واریانس های خطا در صفات ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن سنبله اصلی و وزن دانه در کل بوته، داده های دو سال به طور یکجا به صورت مرکب تجزیه شد. در بقیه صفات تجزیه داده های هر سال بطور جداگانه انجام شد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که لاین های 8 و 15 در اکثر صفات نسبت به بقیه لاین های برتری داشتند. محاسبه ضرایب همبستگی ساده بین صفات براساس میانگین داده های دو سال نشان داد که بیشتر صفات مورد بررسی همبستگی مثبتی با صفت وزن دانه داشتند. تجزیه به عامل ها برای صفات مورفولوژیک در سال 1389 نشان داد که سه عامل اول 74/83 درصد از تغییرات داده ها را توجیه کردند. در سال 1390 نیز سه عامل اول بیشترین سهم (45/81 درصد) را در توجیه تغییرات داده ها داشتند. در تجزیه به عامل ها براساس میانگین صفات اندازه گیری شده در سال های 1389 و 1390 نیز سه عامل اول 92/82 درصد از تغییرات داده ها را توجیه نمودند. در این تجزیه لاین های 5، 8، 9، 10، 15، 16 و 19 از نظر دو عامل اول و دوم بیشترین مقدار را داشتند. در گروه بندی لاین های مورد مطالعه با استفاده از تجزیه خوشه ای با بکار بردن صفات اندازه گیری شده در سال 1389 لاین های 4، 5، 8، 9، 10 و 15 در گروه با میانگین صفات بالاتر نسبت به میانگین کل قرار گرفتند. در صورتیکه در گروه بندی لاین ها با بکار بردن صفات اندازه گیری شده در سال 1390 لاین های 1، 11 و 18 میانگین بالاتری داشتند. گروه بندی لاین ها با استفاده از روش تجزیه خوشه ای بر مبنای میانگین صفات اندازه گیری شده نتایج متفاوتی نسبت به دو سال جداگانه تولید کرد که از اینجا می توان چنین نتیجه گیری کرد که در این مطالعه تجزیه به عامل در گروه بندی لاین نتایج بهتر و قابل قبول تری داشت.برآورد پارامتر های ژنتیکی برای صفات مورفولوژیک برای میانگین دو سال نشان داد که بیشترین وراثت پذیری و بازده ژنتیکی در صفت وزن کاه مشاهده گردید.
رسول فخاری عبدالقیوم قلی پوری
به منظور بررسی تاثیر انواع گیاهان پوششی و دفعات مختلف مصرف نیتروژن برکنترل زیست توده، تراکم و انواع علف های هرز در ذرت علوفه ای آزمایشی در سال 1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی (سامیان) اردبیل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل عامل اول کشت چاودار، ماشک گل خوشه-ای، شبدر برسیم به صورت گیاه پوششی و شاهد (کشت ذرت بدون گیاه پوششی با اعمال و بدون اعمال وجین) بود. عامل دوم شامل تقسیط کود نیتروژن از منبع اوره به میزان 225 کیلوگرم در هکتار با 2 سطح، سطح دو بار کود (2/1 در زمان کاشت + 2/1 در مرحله 8 تا 10 برگی ذرت)، و سطح سه بار کود (3/1 در زمان کاشت + 3/1 در مرحله 8 تا 10 برگی+3/1 یک هفته قبل از ظهور گل تاجی ذرت) بود که به صورت تقسیط مورد نظر، استفاده شد. عامل سوم مراحل نمونه برداری از علف های هرز شامل 60 روز و دیگری 90 روز پس از کاشت ذرت بود. نتایج نشان داد اثر اصلی گیاهان پوششی، تقسیط نیتروژن و دفعات نمونه برداری تاثیر معنی داری بر روی صفات تراکم و زیست توده علف های هرز داشت. همچنین اثر متقابل (گیاه پوششی × دفعات نمونه برداری)، بر زیست توده علف های هرز تاثیر معنی داری داشته ولی تراکم علف های هرز تحت تاثیر اثر متقابل تیمار های آزمایش قرار نگرفت. نتایج مقایسات میانگین نشان داد گیاه پوششی چاودار، ماشک گل خوشه ای و شبدر برسیم زیست توده خشک کل علف های هرز را در مقایسه با شاهد به ترتیب 87، 82 و 65 درصد و تراکم آنها را به ترتیب 67، 55 و 33 درصد کاهش دادند. در تیمارهای تقسیط دو بار کود تراکم و زیست توده علف های هرز نسبت به تیمار تقسیط سه بار کود بیشتر بود. نتایج نشان داد اثر اصلی گیاه پوششی، تقسیط نیتروژن و اثر متقابل این دو عامل بر روی بسیاری از صفات ذرت علوفه ای از جمله: (ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، قطر بلال، طول بلال، وزن تر بلال، وزن تر ساقه، وزن تر برگ، وزن تر کل بوته، عملکرد نهایی علوفه تر ذرت و...) تاثیر معنی داری داشته است. نتایج اثرات متقابل نشان داد که بیشترین عملکرد علوفه تر ذرت (51300 کیلوگرم در هکتار) از تیمار شاهد (وجین کامل علف های هرز و بدون گیاه پوششی) همراه با تقسیط سه بار کود نیتروژن بدست آمد. همچنین از نظر مقدار زیست توده تر ذرت به همراه متوسط زیست توده تر گیاهان پوششی، تیمار ذرت + ماشک گل خوشه ای و ذرت + شاهد (وجین کامل علف های هرز) دارای بیشترین میزان این صفت و در گروه یکسانی با هم قرار گرفتند. به طور کلی با در نظر گرفتن منافع کنترل موثر علف های هرز و تولید علوفه بیشتر، تیمار ماشک گل خوشه ای و تقسیط سه بار کود نیتروژن مناسب بود.