ارائه یک روش سریع، تکرارپذیر و حساس کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (hplc) برای سنجش نیستاتین در فرمولاسیون دارویی و مقایسه با روش سنجش میکروبی (bio assay) به عنوان روش مرجع که در usp عنوان گردیده است در دستور کار این تحقیق قرار گرفته است. بهینه سازی این روش با تغییر پارامتر هایی مانند سرعت جریان، ph ، دما، غلظت بافر استات آمونیوم و نسبت فاز آلی/آبی انجام شد. جهت بررسی دقت و کارایی روش مورد نظر از تکنیک طراحی آزمایش استفاده گردید و نتایج بدست آمده از مطالعه تئوری با نتایج آزمایش، کاملاً مطابقت داشت. آنالیز نیستاتین توسط فاز معکوس (rp) با ستون c18 و دتکتور uv انجام گردیده است. فاز متحرک مورد استفاده آمونیوم استات 0.05m به عنوان بافر و و متانل با نسبت (70/30 v/v) می باشد. روش ازلحاظ خطی بودن پاسخ، تکرارپذیری، صحت، حد تشخیص و حد کمی مورد معتبرسازی قرار گرفته است. روش پیشنهادی سریع، تکرار پذیر، گزینش پذیر و دارای صحت، دقت، حساسیت بالا می باشد.

کروماتوگرافی در واقع یک روش خالص سازی و جداسازی مواد از یکدیگر است. توسط روش کروماتوگرافی می توان تعداد و نوع ترکیبات موجود در نمونه (تجزیه کیفی) و همچنین مقدار هر یک از ترکیبات (تجزیه کمی) را نیز تعیین کرد.کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا از سال 1966 به عنوان روش جدید وبا سرعت برای جداسازی و تعیین مقدار نمونه های مختلف شناخته شده است. تا کنون مطالعاتی جهت بررسی عملکرد بیوفارماسیوتیکال محصولات حاوی استرپتومایسین با استفاده از روش hplc جهت تعیین مقدار دارو در مایعات بیولوژیک و بافت های بدن مانند پلاسما و ادرار انجام شده است. در این رساله سعی بر ان خواهد شد با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا یک روش کارامدتر جهت تعیین مقدار استرپتومایسین و برخی فراورده های آن که در کارخانه داروسازی جابرابن حیان تولید می شود طراحی کرده که از لحاظ دقت و هزینه وزمان به شرایط مساعدتری برسیم.

آموکسی سیلین آنتی بیوتیکی است از دسته آمینو پنی سیلین ها (باکتری کش) که دارای اشکال دارویی سوسپانسیون، کپسول و قرص می باشد. سدیم بنزوات، متیل پارابن، اتیل پارابن و پروپیل پارابن به عنوان نگهدارنده در سوسپانسیون آموکسی سیلین می توانند استفاده شوند که هم اثر باکتریواستاتیک و هم اثر باکتریوسیدال دارند. در یک شرکت داروسازی بخش کنترل کیفیت عهده دار این کار می باشد. در واقع واحد کنترل در شرکت داروسازی موارد تأثیرگذار بر کیفیت را بصورت کمی اندازه می گیرد و بررسی می کند که محصولی که وارد بازار می شود قابل اطمینان است. هر چه این فرآیند در پاسخگویی سرعت بیشتری داشته باشد می تواند در روند تولید و توزیع دارو در بازار دارویی کمک کند که این تسریع در بازار یک سری مزایا برای کارخانه به همراه دارد (افزایش چرخه تولید و زود به اتمام رساندن). آزمایشگاه کنترل در واقع در حکم گلوگاه می باشد. به دلیل اینکه در این مرحله آزمون های مختلفی را انجام می دهند مرحله کند کننده این محسوب می شود. تعیین مقدار همزمان پنج ماده علاوه بر تأثیر در سرعت در واقع با مصرف کمتر مواد و وسائل و دستگاه به نوعی باعث صرفه جویی می شود (از نظر مصرف حلال و استهلاک دستگاه و مدت زمان مشغول بودن دستکاه و اینکه دستگاه های ما محدود هستند) و ستون دستگاه hplc نیز دیرتر از بین می روند. البته کار راحتی نیست و نیاز به تحقیق های اولیه، آزمون های مختلف، بررسی متغیرهای مختلف تأثیرگذار است برای اینکه بتوانیم آزمون مناسب را انتخاب کنیم. از آنجا که کروماتوگرافی روشی است برای شناسایی و جداسازی و اندازه گیری مواد ما می خواهیم از روش hplc (کروماتوگرافی مایع با فشار زیاد که از دو فاز ثابت و متحرک تشکیل شده است که فاز ثابت ممکن است جامد و یا مایع باشد و فاز متحرک مایع است) استفاده کنیم. ابتدا نیاز به این است که روش تعیین مقدار آموکسی سیلین، سدیم بنزوات، متیل پارابن، اتیل پارابن و پروپیل پارابن مطابق با منابع معتبر usp صورت گیرد و تفاوت ها و شباهت های این پنج روش بررسی گردد. سپس طرح آزمایش همزمان این پنج ماده ریخته شود که نیاز به مطالعات آماری (تعیین متغیرهای مختلف در نظر گرفته شود) است. و سپس روش آماری مناسبی انتخاب گردد تا براساس متغیرهای موجود حالات مختلف کار تعیین گردد. در واقع باید روش های مختلف آماری کار شود و روش بهینه انتخاب شود و نهایتاً معتبرسازی شود. در این مطالعه می خواهیم با توسعه دادن و معتبرسازی روش hplc، آموکسی سیلین، اتیل پارابن، متیل پارابن، پروپیل پارابن و سدیم بنزوات را همزمان تعیین مقدار کنیم و چون هر پنج ماده دارای طیف uv هستند می خواهیم از روش hplc با دتکتور معمولی استفاده کنیم. در اینجا نیاز به داشتن طیف خالص هر پنج ماده و طیف مخلوط آنها می باشد که با هم همپوشانی داشته باشند. با استفاده از روش hplc صحت و دقت روش تضمین می گردد. به دو روش می توان اینکار را انجام داد: 1- روش ایزوکراتیک 2- روش گرادیانت

دستگاه ها و تجهیزات موجود در صنایع داروسازی، ممکن است برای تولید محصولات دارویی متعددی به کار گرفته شوند، در نتیجه این امکان وجود دارد که فرآورده ها و مواد موثره دارویی توسط دیگر فرآورده ها یا مواد موثره، مواد شوینده، میکروارگانیسم ها و یا دیگر مواد، آلوده شوند، پس ما باید بتوانیم از آلودگی های احتمالی فرآورده جلوگیری نماییم. از این رو استفاده از فرآیند های شستشو اهمیت پیدا می کند و این فرآیند باید به قدری موثر باشد که بتواند باقی مانده ی محصولات و مواد جانبی و سایر اجزا را از سطوح دستگاه ها پاک نماید و میزان آلودگی رابه سطح قابل پذیرش کاهش دهد. با توجه به این که سطح قابل پذیرش سفپیم و اجزای آن، پس از شستشو، در مقادیر بسیار جزئی می باشند و در عین حال اطمینان از پاکی این سطوح بسیار با ارزش است و از طرف دیگر با روش های معمول آنالیز سفپیم، نمی توان این مقادیر را با دقت و صحت لازم تعیین مقدار نمود، می بایست روش جدیدی را که امکان اندازه گیری بقایای سفپیم را داشته باشد طراحی و معتبرسازی نمود که در این پروژه این کار صورت می گیرد. با چنین کاری به راحتی می توان فرآیند اعتبارسنجی پاک سازی خط تولید سفپیم را به انجام رساند. جهت اطمینان از معتبر بودن فرآیند شستشو یک روش جدید برای اندازه گیری سفپیم با دستگاه کروماتوگرافی با کارایی بالا (hplc) با دتکتور uv، ارائه شده و توسط این روش نمونه های مربوط به cleaning validation آنالیز شدند. در این روش اندازه گیری با استفاده از روش طراحی آزمایش میزان modifier، نسبت فاز متحرک، سرعت جریان را به طور همزمان تغییر دادیم و از بین آنها بهترین شرایط را انتخاب نمودیم. در طول معتبر سازی یک روش، پارامترهای کلیدی روش، تعیین شده و برای کلیه مراحل معتبر سازی مورد استفاده قرار می گیرند. 1- انتخابی بودن روش 2-صحت 3- دقت 4- تکرار پذیری تزریق و دقت وسایل 5- قابلیت تولید مجدد 6- حد آشکارسازی 2- 7- حد کمی 8- خطی بودن و دامنه 9- استحکام روش 10- توانمندی روش لذا این روش علاوه بر این که روش جدیدی برای آنالیز سفپیم می باشد روش بسیار مناسب و کاربردی در صنایع دارویی است که می توان برای انجام آنالیز نمونه ها از آن استفاده نمود