چکیده مقدمه: هدف از این مطالعه بررسی اثرات عصاره آبی زعفران، کروسین و ملازم های شیمیایی از دسته پلی‏ال‏ها بر پارامترهای بیوشیمیایی سرم و ادرار در دیابت تیپ 2 القاء شده در موش های صحرایی با استرپتوزوتوسین می باشد. مواد و روشها: در این مطالعه، موش های صحرائی نر نوزاد 2 تا 5 روزه ویستار آلبینو به طور تصادفی به گروه های سالم و بیمار بدون درمان و تحت درمان با عصاره آبی زعفران تقسیم شدند. برای القای دیابت نوع 2 ،stz با دز mg/kg body weight 90 به صورت درون صفاقی ((i.p به موش های صحرایی نوزاد تزریق شد. سپس گروه‏های دیابتی با عصاره آبی زعفران با دو دز mg/kg body weight 150 و100 ، کروسین با دو دز mg/kg body weight 150 و100 بصورت تزریق درون صفاقی و پلی‏ال‏های گلیسرول و اینوزیتول بصورت 5/0% وزنی-حجمی در آب ‏خوراکی تحت تیمار قرار گرفتند. مطالعه تا 5 ماه ادامه داشت. نتایج و بحث: به دنبال تجویز تیمارها میزان مرگ و میر در رت های دیابتی تحت درمان کاهش معنی‏داری داشت. همچنین وزن رت های دیابتی تحت درمان در مقایسه با دیابتی های بدون درمان افزایش یافت (p<0.001) و به وزن رت های سالم نزدیک گردید. نتایج نشان داد که تجویز تیمارها سبب کاهش معنی داری در گلوکز ، hba1c ، تری گلیسرید، کلسترول تام ، ldl ، استرس اکسیداتیو، کراتینوری و آلبومینوری در رت های دیابتی شد، در حالی که میزان و عملکرد hdl و نیز بیان hsp70 به طور معنی داری (p<0.001) افزایش یافت.

مقدمه: محصولات گلیکه و استرس اکسیداتیو زمینه ساز آتروسکلروز در دیابت است. در این مطالعه، اثر کروستین و اسیدآمینه های لیزین، گلیسین، سیستئین و ان­استیل سیستئین به صورت تنها و ترکیبی و همچنین ترکیب پیریدوکسال -5- فسفات (ویتامین ب6) و تیامین هیدروکلراید (ویتامین ب 1) بر محصولات گلیکه و اکسیده در شرایط برون تنی و درون تنی و ایجاد پلاک آتروسکلروزی در رت دیابتی­آتروسکلروزی بررسی گردید. مواد و روش ها: آلبومین و ldl از سرم رت استخراج شد و با گلوکز در حضور و عدم حضور تیمارهای نامبرده.به مدت سه ماه نگهداری شد. بعد از بررسی نتایج، موثرترین تیمارها در مهار تشکیل محصولات مختلف گلیکه و اکسیده تعیین شدند. در مطالعات درون تنی، رت دیابتی شده با استرپتوزوسین تحت غذای آتروژنی قرارگرفت تا رت مدل دیابتی-آتروسکلروزی، ایجاد شود. سپس رت های سالم یا دیابتی به مدت سه ماه تحت موثرترین تیمارها قرار گرفتند. بعد از یک و سه ماه، اثر تیمارها بر ایجاد پلاک آتروسکلروزی، پارامترهای خونی و ادراری بررسی شد. یافته ها: تیمارهای ترکیبی از جمله (کروستین+ان­استیل سیستئین+لیزین و یا گلیسین) و (پیریدوکسال فسفات+تیامین هیدروکلراید) نسبت به هر ماده تنها، اثرات مهاری قویتری بر تشکیل محصولات مختلف گلیکه و اکسیده در هر دو شرایط برون تنی و درون تنی نشان دادند. میزان قند خون، پروفایل لیپیدی، شاخص التهابی hs crp، کراتینین سرم و پروتئین ادرار در گروه های دیابتی نسبت به گروه سالم افزایش معنی داری داشت ولی میزان hdl، انسولین، فعالیت سیستم گلی اوکسیلاز و وزن کاهش یافت. تیمارهای منتخب به طرز معنی داری (001/0p<) و با درجات متفاوتی متغیرهای ذکر شده را در رت های دیابتی بهبود بخشیدند. پلاک های آتروسکلروزی تنها در آئورت گروه دیابتی بدون تیمار تشکیل شد. اثر بخشی تیمارها پس از سه ماه بیشتر بود. نتیجه گیری: تیمار توام با چندین ماده ضدگلیکه ، ضداکسیدان و ضدالتهاب، مانند تیمارهای ترکیبی ویتامینی، کروستین و اسید آمینه ها، باعث مهار ایجاد پلاک های آتروسکلروزی و موجب کاهش عوامل خطر مرتبط به دیابت در رت مدل دیابت­آتروسکلروزی شدند. استفاده توام برخی از این تیمارها مفیدتر بود.