نام پژوهشگر: سعید شفیعی ثابت
سعید شفیعی ثابت محمدرضا ایمانپور
در این پژوهش به منظور بررسی تغییرات سطوح هورمون های استروئیدی جنسی 17-بتا استرادیول، تستوسترون و 17-آلفا هیدروکسی پروژسترون و مراحل تکامل تخمدان مولدین ماهی سفید با تغییرات فصلی و اندازه ماهی به تعداد 115 قطعه ماهی سفید بررسی گردید. نمونه برداری 15 ماه از اسفند ماه 1386 الی اردیبهشت ماه 1388 در منطقه شرق گیلان ناحیه بندرکیاشهر انجام شد. پس از صید ماهی و ثبت خصوصیات زیست شناسی، دسته بندی کلاسه ماهیان در اندازه های تعیین شده از ماهیان خونگیری به عمل آمد و با تهیه سرم از طریق روش رادیوایمونواسی ria میزان هورمونهای جنسی استروئیدی اندازه گیری شد. بافت گناد نمونه ها بطور ماهانه برداشته شده و پس از تثبیت نمونه ها مراحل مختلف رشد گنادها از طریق روشهای بافت شناسی و میکروسکوپ نوری بررسی شد. در طول دوره نمونه برداری هیچ گونه بدشکلی یا آلودگی انگلی در نمونه مولدین ماهی سفید مشاهده نشد. نتایج حاصل از مطالعه کلاسه بندی اندازه ماهی با میزان سطوح هورمون های استروئیدی ماهی سفید نشان داد که با افزایش اندازه ماهی در کلاسه های دامنه زیر 35 سانتیمتر و سن 3 سال، دامنه اندازه 45-35 سانتیمتر و سن 4 سال و دامنه بالای 45 سانتیمتر و سن 5 سال تغییرات میزان غلظت هورمون های استروئیدی جنسی روند افزایشی نشان داده بطوریکه این افزایش از کلاسه اول به دوم و دوم به سوم معنی دار بود (01/0>p). بین مراحل رسیدگی گنادی در کلاسه های اول و دوم و سوم اندازه ماهی در فصول مختلف اختلاف معنی داری مشاهده نگردید (05/0p>). نتایج مطالعات نشان داد که روند نوسان های غلظت هورمونهای استروئیدی با تغییرات فصلی مرتبط است به طوری که روند تغییرات غلظت هورمون 17- بتا استرادیول کلاسه های طولی بترتیب در اسفند ماه به حداکثر میزان خود یعنی 88/78، 51/80 ، 79/120رسید. بیشترین غلظت هورمون 17- آلفا هیدروکسی پروژسترون و تستوسترون در کلاسه های طولی بترتیب برابر با 77/0، 16/1، 56/1 و 7/1، 85/2، 63/5 در فروردین رسید. نتایج حاصل از تغییرات فصلی با روند رسیدگی گنادی نشان داد که غالب نمونه های مولدین فصل بهار در مرحله در حال تخمریزی و بعد از تخمریزی بوده اند ( vو vi). در فصل تابستان تخمدانها در مرحله استراحت (ii و iii) بوده، در فصل پائیز مرحله شروع زرده سازی و رسیدگی تخمدانها (iiiوiv) و فصل زمستان ادامه زرده سازی، تکمیل رسیدگی و آمادگی تخمریزی وارد مراحل (iv و v) گردیدند. همچنین شاخص گنادی در اسفندماه شروع به افزایش نمود و بیشینه مقدار شاخص گنادی در فروردین ماه بوده است (01/0>p). با توجه به مطالعات بافت شناسی تخمدان، ماهی سفید از گروه ماهیان تخمریزی همزمانی می باشد