نام پژوهشگر: هوشنگ آلیاری
کامبیز عزیزپور محمدرضا شکیبا
آزمایش در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز واقع در کَرکَج در دو سال به صورت هیدروپونیک و با استفاده از یک رقم حساس (مصر557) و یک رقم مقاوم (ترکیه 506) به شوری گندم دوروم بهاره انجام گرفت. بخش اول پژوهش، در سال 1384 در مزرعه و قسمت دوم در سال 1385 در گلخانه به اجرا گذاشته شد. با توجه به ماهیت آزمایش که شامل اندازهگیری متغیرهای زراعی در مزرعه و متغیرهای فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و زراعی در گلخانه بود، طرح آماری در سال اول به صورت اسپلیت پلات (سطوح شوری شامل صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی مول نمک کلرید سدیم در کرتهای اصلی و ارقام در کرتهای فرعی) و در سال دوم به صورت اسپلیت اسپلیت پلات (زمان نمونه برداری شامل چهارمین، هفتمین و شانزدهمین روز بعد از اعمال تنش در کرتهای اصلی، سطوح شوری در کرتهای فرعی و ارقام در کرتهای فرعی- فرعی) بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار پیاده گردید. در این بررسی، تنش شوری از درصد پتاسیم، نسبت پتاسیم به سدیم، مقدار نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشا، میزان کلروفیل های a، b و کل، کارآیی فتوسیستم ii و مقدار کاروتنوئید در هر دو رقم کاست، هرچند میزان کاهش در این متغیرها در رقم ترکیه 506 کمتر از رقم مصر 557 بود. با بالا رفتن غلظت نمک، میزان تجمع سدیم، مقدار تولید پراکسید هیدروژن و میزان پراکسیداسیون لیپیدی در هر دو رقم افزایش یافت، ولی رقم مصر 557 تغییرات بیشتری نسبت به رقم ترکیه 506 نشان داد. با زیاد شدن سطوح شوری بر میزان تولید پرولین و قندهای محلول، نسبت کلروفیل a به b و میزان فعالیت آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، آسکوربات ردوکتاز و گلوتاتیون ردوکتاز در هر دو رقم افزوده شد، هرچند میزان این افزایش در رقم ترکیه 506 بیشتر از رقم مصر 557 بود. تنش شوری مقدار آسکوربات و گلوتاتیون کل را در رقم ترکیه 506 افزایش و در رقم مصر 557 کاهش داد. با افزایش غلظت نمک از ارتفاع بوته، طول سنبله اصلی، تعداد پنجه های بارور، تعداد دانه در سنبله اصلی، وزن صد دانه، عملکرد اقتصادی تک بوته، عملکرد بیولوژیک تک بوته، شاخص برداشت و تعداد روز تا رسیدگی در هر دو رقم در هر دو محیط مزرعه و گلخانه کاسته شد، ولی رقم ترکیه 506 کاهش کمتری در مقایسه با رقم مصر 557 نشان داد. نگهداری مقدار پتاسیم در حد بالا، تولید زیاد تنظیم کننده های اسمزی و جلوگیری از کاهش پتانسیل آبی برگ در رقم ترکیه 506 باعث شد تا این رقم بتواند با ممانعت از اثرات اسمزی و یونی نمک، شاخص پایداری غشا، میزان انواع کلروفیل و کارایی فتوسیستم ii را در سطوح بالاتری نسبت به رقم مصر 557 حفظ نماید. فعالیت زیاد آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز همراه با تولید آنتی اکسیدان های آسکوربات و گلوتاتیون در رقم ترکیه 506، حکایت از کارایی بالای سیستم آنتی اکسیدانی این رقم و توانایی بالای آن در جمع آوری رادیکالهای آزاد اکسیژن از جمله سوپراکسید و پراکسید هیدروژن و ممانعت از تولید رادیکال هیدروکسیل دارد به طوری که توانسته است شاخص پایداری غشا را در حد بالا نگه دارد. در این رقم، آنزیم کاتالاز و چرخه آسکوربات- گلوتاتیون، هر دو در سمیت زدایی پراکسید هیدروژن حائز اهمیت هستند. در مقابل در رقم مصر 557، با وجود این که بر میزان فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی افزوده شد ولی مقدار این افزایش به حدی نبود که بتواند مانع از اثرات مخرب مولکول های فعال اکسیژن شود به طوری که افزایش پراکسیداسیون لیپیدی به خوبی این موضوع را تأیید می کند. ضمن آن که از مقادیر آسکوربات و گلوتاتیون در رقم مصر 557 کاسته شد و نشان داد که چرخه آسکوربات-گلوتاتیون که به طور ویژه در کلروپلاست فعال است در این رقم از کارایی پایینی در مقایسه بارقم ترکیه 506 برخوردار است و لذا تخریب بیشتر غشاهای تیلاکوئیدی، کاهش مقدار کلروفیل و کم شدن کارایی فتوسیستم ii در این رقم را به همراه داشته است. بالا بودن ویژگی های زراعی رقم ترکیه 506 در مقایسه با رقم مصر 557 را میتوان به برتر بودن ویژگی های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی آن نسبت داد.
علی سیروس مهر هوشنگ آلیاری
چکیده ندارد.
جلال آرژه هوشنگ آلیاری
چکیده ندارد.
فرزانه شریعتی مصطفی ولی زاده
چکیده ندارد.
فاطمه عباسپور محمدرضا شکیبا
برگهای آفتابگردان سطح فتوسنتزی قابل توجهی را در گیاه تشکیل می دهد که هرگونه کاهش و یا عدم کارایی آنها ناشی از عواملی نظیر آفات ، امراض و بیماریها، آسیبهای مکانیکی و تگرگ ، کاهش انتقال فتوسینتات به دانه ها و کاهش عملکرد را موجب می شود. برای پی بردن به نقش برگهای قسمتهای مختلف ساقه آفتابگردان، آزمایشی در مزارع تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز واقع در اراضی کرکج انجام یافته است . نحوه آزمایش و نتایج به طور مفصل در پایان نامه ذکر گردیده است .
موسی مسگرباشی هوشنگ آلیاری
به منظور بررسی دورهای مختلف آبیاری و مقادیر مختلف کود ازت بر روی رشد رویشی و عملکرد دانه در هیبرید sc46 a آزمایشی در سال 1369 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز واقع در اراضی کرکج انجام یافت . این محل جزء اقلیم استپی نیمه خشک سرد با بارندگی سالیانه 310 میلیمتر و مزرعه مورد نظر دارای خاک شن لومی با سطح الارض کم عمق و ph تقریبی 8 میباشد. فاکتور آبیاری شامل، آبیاری با فاصله 6 روز = i1، دور آبیاری با فاصله 9 روز = i2، دور آبیاری با فاصله 12 روز = i3 و دور آبیاری با فاصله 15 روز = i4 بود. فاکتور ازت عبارت بود از 200=n4 , 150=n3 , 50 n1 کیلوگرم ازت در هکتار . این فاکتورها درقالب طرح کرتهای خرد شده با چهار تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که دور آبیاری با فاصله کمتر باعث افزایش ارتفاع این گیاه و بالاتر گرفتن بلال اصلی از سطح خاک میشود. اگر چه عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری i1 و i2 بترتیب 65ˆ7 و 10ˆ8 تن در هکتار برآورد گردید و تفاوت آنها از نظر آماری معنی دار نیست اما بالاتر بودن میزان عملکرد دانه i2 نسبت به i1 بالا بودن کارآیی مصرف آب و بویژه مقرون به صرفه بودن از لحاظ هزینه آبیاری باعث برتری دور آبیاری 9 روز در شرایط این آزمایش گردیده است . با زیاد شدن فواصل آبیاری از تیمار i1 به بعد میزان عملکرد در تمام سطوح ازت کاهش یافت . افزایش سطح کود ازته باعث افزایش عملکرد، نسبت برگی سبز بر زرد، قطر ساقه، تعداد ردیفهای دانه، تعداد دانه در ردیف و وزن هزار دانه گردید و تیمار n4 بیشترین علملکرد را در شرایط این آزمایش بخود اختصاص داد. کمترین مقدار عملکرد دانه یعنی 291ˆ5 تن در هکتار مربوط به تیمار n1i4 و بیشترین آن در تیمار n4i2 به مقدار 164ˆ10 تن در هکتار تعیین گردید. مضافا2 اثر متقابل معنی داری بین مقادیر کود ازت و دوره های آبیاری در مورد هیچکدام از صفات مورد اندازه گیری مشاهده نگردید که استقلال نسبی اثر این دو فاکتور را حداقل در محدوده این آزمایش نشان میدهد. به نظر میرسد برای حصول بالاترین میزان عملکرد دانه ذرت در شرایط آب و هوائی و خاکی منطقه مورد آزمایش می بایست زمان آبیاری در حوالی 9 روز تنظیم و میزان ازت را در سطح 200 کیلوگرم در هکتار توصیه نمود.
علی نخزری مقدم محمدرضا شکیبا
بمنظور بررسی اثر تاریخهای کاشت مختلف بر اجرای عملکرد و عملکرد دانه در ارقام زودرس و متوسط رس سویا، آزمایشی در سال 1371 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز واقع در اراضی کرکج انجام گرفت این محل جزء اقلیم استپی نیمه خشک سرد با بارندگی سالیانه حدود 326 میلیمتر و مزرعه مورد نظر دارای خاک شنی لومی با سطح الارضی کم عمق و ph تقریبی حدود 8 میباشد . فاکتور تاریخ کاشت شامل دو تاریخ کاشت 24 اردیبهشت و 3 خرداد ماه بود فاکتور رقم عبارت بود از استیل، بلاک هاک ، پیپوا و هارکور از گروه زودرس و ویلیامز مزوکالاند از گروه متوسط رس . این فاکتورها در قالب طرح کرتهای خرد شده با 4 تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که در تاریخ کاشت اول ارقام از لحاظ کلیه صفات مورد بررسی بجز شاخص برداشت بر تاریخ کاشت دوم برتری داشتند. در تاریخ کاشت دوم عملکرد دانه حداکثر و شاخص برداشت حداقل در صد کاهش را دارا بودند. اختلاف معنی داری بین دو تاریخ کاشت ازنظر عملکرد دانه در ساقه اصلی، تعداد دانه و تعداد غلاف در ساقه اصلی و شاخص برداشت مشاهده نشد ولی سایر صفات صافت اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد با یکدیگر داشتند. در بین ارقام اختلاف بسیار معنی داری از لحاظ کلیه صفات مورد بررسی مشاهده گردید . رقمها رکور حداکثر عملکرد دانه، عملکرد دانه در بوته و ساقه اصلی، تعداد دانه در بوته و ساقه اصلی وتعداد غلاف در بوته و در ساقه اصلی را در بین ارقام داشته است ولی وزن هزار دانه آن خیلی کمتر از ارقام دیگر بوده است . حداکثر وزن هزار دانه ارتفاع و تعداد شاخه های فرعی مربوط به ویلیامز و حداکثر شاخص برداشت نیز مربوط به رقم استیل بوده است . اثر متقابل تاریخ کاشت × رقم در مورد کلیه صفات مورد بررسی بجز شاخص برداشت معنی دار نگردید . میانگین ارقام زودرس و متوسط رس نشان داد که ارقام زودرس در مجموع دارای بیشترین عملکرد دانه، عملکرد دانه در بوته و در ساقه اصلی، تعداد دانه در بوته و در ساقه اصلی، تعداد غلاف در بوته و در ساقه اصلی و شاخص برداشت بوده و ارقام متوسط رس نیز دارای حداکثر وزن هزار دانه، ارتفاع و تعداد شاخه های فرعی بوده اند. باتوجه به نتایج بدست آمده از این آزمایش رقمها رکور جهت کشت در اردیبشهت ماه در منطقه تبریز قابل توصیه است .
کامبیز عزیزپور محمدرضا شکیبا
این آزمایش در سال 1379 به منظور بررسی اثرات تراکم بر روی زمان برداشت (درصد زودرسی) ، عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم پنبه در منطقه ورامین ، انجام گردید.
سارا دژستان محمد مقدم واحد
در این پژوهش مقاومت به سرما براساس شاخصهای مزرعه ای و آزمایشگاهی در تلاقی دیالل 6 رقم کلزا مورد مطالعه قرار گرفته است.
علی اولیایی ترشیز رضا فرشباف پورآباد
شته پنبه از جمله آفات مهم پنبه به شمار می رود و با تغذیه از شیره گیاهی ، منجر به پیچیدگی و فنجانی شدن برگها می گردد. آلودگیهای زیاد در طول دوره گلدهی و میوه دهی نیز سبب زردشدن برگهای مسن و ریزش قبل از موعد برگهای جوان می شود.اما مهمترین اثر خسارت این شته ترشح یک مایع قندی چسبنده است که عسلک نامیده می شود عسلک مانع فتوسنتز و سبب آلودگی الیاف در غوزه های باز می گردد. این مطالعه به منظور بررسی واکنشهای گیاهچه های 6 رقم پنبه به این شته در شرایط گلخانه ای انجام گرفته است.
علی حاتمی هوشنگ آلیاری
نتایج سه آزمون سنجش کیفیت بذر نشان داد که هدایت الکتریکی به سرعت کاهش یافته و در حدود 560تا 700درجه -روز بعد از گلدهی به کمترین مقدار ( 7 - 22 میکروزیمنس بر سانتیمتر بر گرم ) رسید و برداشتهای تاخیری در سطوح 50 ./.و 25 ./. آب قابل استفاده بعداز نیل به حد اقل اندکی افزایش نشان دادند . آزمون سرعت جوانه زنی نیز نشان داد که بیشترین مقدار آن برای سطوح آبیاری در ارقام حدود 49 /.تا 76 /.در روز بوده که در حدود 540 تا 680 درجه - روز بعد از گلدهی حاصل گردیده است . آزمون وزن خشک گیاهچه نیز معلوم نمود که بیشترین وزن خشک گیاهچه برای کلیه سطوح آبیاری و در تمامی ارقام در حدود 600 تا 740 درجه - روز بعد از گلدهی رخ داده است و مقدار آن در حدود 87 تا 114 میلی گرم می باشد . حد اکثر کیفیت بذر که برابر با حد اقل هدایت الکتریکی بذر می باشد حدود 20 تا 80 درجه - روز بعد از رسیدگی وزنی حاصل گردید . تغییرات درصد و میزان پروتئین دانه عکس همدیگر بود و با افزایش محدودیت آب درصد پروتئین افزایش اما میزان آن کاهش یافت . در مجموع ارقام میکروسپرما در صد پروتئین بالا ولی ارقام ماکروسپرما در صد پروتئین بالا ولی ارقام ماکروسپرما میزان پروتئین بیشتری نشان دادند . رطوبت دانه به لحاظ اهمیت در برداشت در زمان رسیدگی وزنی بین 16 ./.تا 26 ./. بود که برای برداشت مکانیزه مناسب نبوده اما اندکی بعد از رسیدگی وزنی به حدود 14./.تا 17./. رسید و با توجه به قدرت بالای بذر در این محتوای رطوبتی قابل برداشت بصورت مکانیزه می باشد .