فرآیند تخمین عیار و ارزیابی ذخایر معدنی دارای مراحل مختلفی است که به علت ماهیت فعالیت های زمین شناسی و معدنی، در برخی از این مراحل، ابهامات و عدم قطعیت های مختلفی ممکن است وجود داشته باشد. خوشبختانه با استفاده از نگرش های نوینی همچون منطق فازی می توان بخشی از این ابهامات را در فرآیند تخمین و ارزیابی ذخائر معدنی لحاظ نمود. در این پایان نامه، سعی شده است تا با لحاظ نمودن عدم قطعیت همراه با مدل واریوگرام برازش یافته و وارد نمودن آن به محاسبات کریگینگ براساس اصل گسترش، به تخمین و ارزیابی ذخیره معدن بوکسیت زو2 جاجرم براساس روش کریگینگ فازی باردوسی پرداخته شود. با استفاده از نتایج بدست آمده از اجرای این الگوریتم، می توان از عرض عدد فازی هر بلوک، به عنوان معیاری برای میزان ابهام در تخمین عیار آن بهره برد. همچنین با استفاده از نتایج فازی بدست آمده، منحنی تناژ-عیار فازی برای عیارهای al2o3، sio2 و مدول ترسیم شد. سپس اعداد فازی مربوط به عیار تخمینی، پراش کریگینگ و تناژ کانسار غیرفازی شدند. با مقایسه مقادیر قطعی و مقادیر غیرفازی سازی شده، برای عیارحد 40 درصد al2o3، 15 درصد sio2 و 2.67 درصد مدول، میزان اختلاف مقادیر قطعی و غیرفازی شده در مورد تناژ به ترتیب مقادیر 20758، 2750 و 1543 تن و برای عیار متوسط 0.012، 0.038 و 0.003 درصد بدست آمد.

بررسی عدم قطعیت پروژه های بزرگ (همچون اکثر پروژه های معدنی)، با توجه به سرمایه گذاری های هنگفتی که در آن ها انجام می شود و همچنین به دلیل ماهیت پیچیده طراحی و اجرای این دست از پروژه ها، اهمیت ویژه ای دارد. عدم قطعیت ها از عوامل اصلی بروز ریسک در بخش های مختلف پروژه های معدنی هستند، لذا با ارائه راه هایی برای کاهش عواملی که سبب افزایش زمان و هزینه می شوند، می توان بهره وری یک پروژه را افزایش داد. مهم ترین عدم قطعیت پروژه های معدنی، عدم قطعیت ها در کیفیت و کمیت ماده معدنی (عیار و تناژ ذخیره) هستند. در یک پروژه معدنی و در بخش اکتشاف معدن، حفاری های اکتشافی یکی از پرهزینه ترین بخش های پروژه است، که افزایش سرعت حفاری یا نرخ نفوذ و بهینه سازی این فرآیند همواره مد نظر ناظرین پروژه است. در این راستا، یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار تعویض به موقع مته های حفاری است. تشخیص زمان پایان عمرسرمته و تعویض آن، در حفاری¬های کشور ما عمدتا بر اساس تجربه اپراتور حفار و با توجه به سرعت حفاری صورت می گیرد. در این پایان نامه با جمع آوری داده¬های مربوط به سر مته های حفاری اکتشافی از نوع مغزه گیری در معادن بوکسیت جاجرم، شامل 56 عدد سرمته فرسوده با مجموع 11816 متر حفاری در 2007 روز کاری در طی سال های 84 تا 92، تلاش شده است تا عدم قطعیت در مورد عمر این سرمته ها، روش های انتخاب سرمته و تعیین زمان مناسب تعویض سرمته¬ها، بررسی شود تا بتوان فرآیند پیش بینی زمان تعویض سرمته¬های حفاری را با استفاده از محاسبات مهندسی و با تکیه بر فاکتور اقتصادی تخمین زد تا از این طریق شاهد کاهش زمان حفاری در طول یک پروژه حفاری و کاهش قابل توجه هزینه ها باشیم و سپس با استفاده از نتایج حاصل از این بررسی بتوان راهکارهایی را برای بهینه سازی این فرآیند ارائه کرد.

در بررسی ها و امکان سنجی های ساختگاه های سد اغلب جهت دستیابی به اطلاعاتی از شرایط زیرسطحی به حفر گمانه های اکتشافی می پردازند که با انجام آزمایشات صحرایی نفوذپذیری لوژن و لوفران، s.p.t (ضربه و نفوذ استاندارد)c.p.t (ضربه و نفوذ مخروط)، اخذ نمونه های سنگی و و تهیه نقشه های زمین شناسی مهندسی بدست می آیند. در بررسی های ژئوتکنیکی برای رسیدن به اطلاعات دقیق و قابل اطمینان احتیاج به یک شبکه نمونه برداری منظم با تعداد زیادی گمانه می باشد که این امر بدلیل هزینه های بالای حفاری و نمونه برداری قابل حصول نیست و به واقع در هر پروژه ژئوتکنیکی حجم نمونه های استخراج شده برای مشخص کردن شرایط توده سنگ و خاک تنها جزء کوچکی از منطقه را شامل می شود. به همین دلیل محققین در جستجوی ابزارهایی هستند که بتواند طراحی نقشه ها را بهبود بخشد و کمکی برای مدلسازی عدم قطعیت ها و تغییر پذیری ذاتی در خواص خاک و سنگ باشد. در سال های اخیر تلاش های بسیاری در بکار بردن روش های زمین آماری برای این موارد در زمین شناسی مهندسی شده است. در این پایان نامه با کاربرد روش های زمین آماری کریجینگ معمولی و کریجینگ شاخص چندگانه و اطلاعات بدست آمده از آزمایش های نفوذپذیری گمانه های حفاری شده در ساختگاه سد آزاد کردستان توسط نرم افزار دیتاماین به تخمین میزان نفوذپذیری در مکان های نمونه برداری نشده، پرداخته شد و سپس با تعیین و مدلسازی عددی مقاطعی در قسمت پی و تکیه گاه ها توسط نرم افزار ژئواستودیو میزان فرار آب در این سه ناحیه با استفاده از نتایج تخمین محاسبه شد که در نهایت جهت ارزیابی و اعتبار سنجی، نتایج بدست آمده با نتایج تجربی مقایسه شد، نتایج حاصله حاکی از نفوذپذیری کم در ساختگاه سد بود و تطابق مطلوب نتایج مدلسازی در قسمت پی و اتلاف نتایج در دو قسمت تکیه گاه بود. میزان نشت در سد بدون اداث پرده آب بند 143/8 لیتر بر ثانیه بدست آمد در حالی که در صورت وجود پرده آب بند میزان نشت به 558/6 لیتر بر ثانیه کاهش یافت.

در این پایان نامه تلاش شده است تا ضمن معرفی روش های زمین آماری از جمله روش"کریگینگ شاخص"، کاربرد آن در زمینه ارزیابی ذخایر و به ویژه محاسبه ی ذخایر قابل استحصال تشریح شود.روش کریگینگ شاخص روشی است که در آن فرآیند تخمین بر اساس مقادیر شاخص صورت گرفته و مستقل از تابع توزیع داده هاست.این روش برای محاسبه تخمین احتمال آنکه عیار بلوک مورد تخمین کوچک تر از عیار حد مفروض باشد مطلوب است.ذخایر قابل استحصال به عنوان بخش قابل استخراج از هر بلوک (به طور معمول واحد استخراج انتخابی smu) که عیار آن بیش از عیارحد معینی است تعریف میشود.در نهایت از کاربرد روشکریگینگ معمولی، کریگینگ شاخص و کریگینگ شاخص چندگانهدر ارزیابی ذخایر معدنی و محاسبه ی ذخایر قابل استحصال کانسار بوکسیت زو2 جاجرم استفاده شده است.