چکیده مهّم ترین وبارزترین ویژگی اکثر آثار کهن ادبیّات فارسی همچون مثنوی معنوی، شاهنامه فردوسی،آثار نظامی،آثار سعدی،کلیله و دمنه،هزارو یکشب،تصویری کردن ونشان دادن هرموضوع واندیشه ای، با تمام ابزارهای بیانی و زبانی است، تا جائی که گاه هر واژه در حکم یک تصویر یا هرجمله درحکم نمایش یک حرکت و عمل است. با دریافت این ویژگی هاست که مخاطب به بهره ولذّتی مضاعف دست می یابد. گلستان یکی از زیباترین این آثارمحسوب می شود و سعدی درحکایت های آن تمام امکانات وتوانایی های زبان را برای هرچه بیشتر نشان دادن ظرائف اجزای داستان، به کارگرفته است و در واقع با استفاده ای متفاوت از زبان به داستان ساختمان دراماتیک بخشیده است. لذا قرائت هنرمندانه این گونه داستان ها در واقع نوعی اجرای نمایشی محسوب تواند شد؛ همچنان که از گذشته دور نیز همواره خوانش توسّط فردی به نام «نقّال» که در واقع تنها بازیگر متن نیز بوده، یکی از سنّت های مورد علاقه ایرانیان بوده است. این پژوهش که به بررسی وجوه نمایشی در گلستان اختصاص دارد به شیو? سندکاوی اطلّاعات گردآوری شده و در شش فصل ارائه می شود: فصل اوّل را به ذکر مقدماتی در مورد موضوع اختصاص داده ایم،در فصل دوّم ازکلیّات و بررسی تعاریفی در مورد نثرگلستان و سبک داستان نویسی سعدی سخن گفته ایم ودر ادامه، به تعریف درام وشاخص های آن وچگونگی ارتباط داستان با درام در فصل سوّم پرداخته، بعد ازآن، فصل چهارم را به تعریف نشانه شناسی و بررسی نشانه های زبانی و بیانی درگلستان- برای دریافت بهتر وجوه نمایشی اثر- اختصاص داده ایم، در فصل پنجم که مهّم ترین بخش این پژوهش است به بررسی وجوه نمایشی درحکایات پرداخته و در پایان ناگفته های نمایشی راکه به انداز? دیگر عناصردرحکایات دیده نشده، در فصل ششم آورده ایم تا مطلبی را ناگفته نگذاشته باشیم. درآخرلازم به ذکر است غیر از گونه های مختلف دیالوگ و زمان که در متون نمایشی آورده شده،گونه های دیگر از انواع دیالوگ و زمان و مکان درحکایات دیده شده که نگـارنده آنها را با توجـّه به ویژگی های مخصوص هر نوع به گروه هایی تقسیم کرده و نام هایی برای آنها برگزیده و به تعریف هریک مبادرت ورزیده است؛ این انواع هرچه بیشتر وجوه نمایشی را در داستان به اثبات می رسانند.

هدف اصلی عرفان (معرفه الله) است و عارف با تمام وجود سعی بر این دارد که به این حقیقت هستی دست یابد.اما غافل از اینکه در راه موانعی وجود دارد که روح او را به غل و زنجیر می کشد و این موانع نه تنها تعلق خاطر به امیال نفسانی و اموال دنیایی است بلکه غرق شدن در عبادت و فراموش کردن معبود نیز می باشد که شناساندن و معرفی آن در مثنوی مولانا به عنوان کتابی مهم در عرصه عرفان آن چنان که شایسته ی آن هست انجام نشده و اگر کاری هم شده یا به صورت جسته و گریخته بوده و یا مطالب در کتب مختلف و متعدد پراکنده است. شیوه تحقیق ای پایان نامه توصیفی-تحلیلی است و این شیوه براساس فن تحلیل محتوا و بر مبنای سند کاوی طبق منابع کتابخانه ای انجام گرفته است.

در این رساله،آموزه های اسلامی در دواوین پنج شاعر برجسته سبک هندی بررسی شده است. از آنجاکه تاکنون تحقیقات انجام پذیرفته درباره اشعار سبک هندی، بیشتر در زمینه تصویرآفرینی و خیال بندی بوده و مسائل مذهبی، عرفانی و بویژه اخلاقی آنها، کمتر مورد ارزیابی واقع شده است و با توجّه به لزوم آگاهی و آشنایی با موارد اخیر، اهمّیّت و ضرورت انجام چنین پژوهشی در اشعار شاعران نامی سبک یاد شده مشخّص میشود. بدین مناسبت، ابتدا از میان تعالیم بی شمار اسلامی، پنجاه و هشت اصطلاح مهم، اعم از اخلاقی، فلسفی، فقهی و عرفانی، برگزیده شده است. سپس از بین سرایندگان آن دوره، دیوانهای پنج تن از مهمترین و معروفترین ایشان، یعنی: بابا فغانی، طالب آملی، کلیم کاشانی، صائب تبریزی و بیدل دهلوی که اشعار آنها، بر روی هم بیش از یک صد و پنجاه هزار بیت را تشکیل میدهد، به عنوان منابع اصلی تحقیق در نظر گرفته شده و آموزه های اسلامی موجود در این اشعار استخراج گردیده است. بدیهی است این پژوهش علاوه بر آنکه در بر دارنده منابع قرآنی و اسلامی،آمار، بسامد و جداول هم پیوند با هر آموزه میباشد، نمایانگر آگاهی دقیق و توجّه ویژه شاعران یاد شده، به مبانی اسلامی از یک سو و تبلیغ و ترویج تعالیم سر شار آن مکتب راستین، از سوی دیگر است. بی تردید، گرایش شدید این شاعران به سرچشمه های اعتقادی شیعه، موضوع دیگری است که از لابلای اشعارشان، به روشنی دریافت می شود. از این رو، اهتمام نگارنده در تدوین این رساله بر آن بوده است تا با نگاهی دگر گونه بر اشعار این شاعران بلند آوازه، دریچه ای تازه را، فرا روی پژوهشگران و محقّقان ادبیّات غنیّ فارسی بگشاید.

چکیده : این تحقیق به موضوع فضاسازی در رمان های دفاع مقدّس پرداخته است. بررسی و تحلیل رمان های دفاع مقدّس، می تواند ضمن مشخّص کردن جایگاه این رمان ها از نظر میزان موفقیّت ادبی وهنری، کمکی در جهت هدف گذاری های ایده آل در این زمینه باشد. پرداختن به پژوهش های موردی و ژرفانگر ، به تدریج راهی پیش روی نویسندگان خواهد گشود تا با آگاهی دقیق و همه جانبه ای از امکانات بیانی نوشته های خود را سامان دهند و بررسی عنصر زیر بنایی فضا سازی، به عنوان نتیجهی سایر عناصر داستان، می تواند در جهت اعتلای این نوع ادبی مفید باشد. در این پژوهش ابتدا با بهره گیری از منابع کتابخانه ای، به تعاریفی از رمان، فواید و ارزشهای آن و برخی ویژگیهای رمان در ایران و رمان در غرب اشاره شده است، بعد از آن، فضا سازی- به عنوان یک عنصر داستانی - و زیر مجموعه های مرتبط با آن، مورد بررسی قرار گرفته و تکنیکها و روشهای آن بازشناسی و معرّفی شده است. تحلیل و نقد عنصر فضا سازی در رمان های مورد نظر و بررسی نتایج این تحلیل، مرحلهی پایانی این پژوهش است. به نظر میرسد روند رمان دفاع مقدّس در دههی هفتاد، روندی رو به رشد و مثبت باشد. آشنایی نویسندگان این رمان ها، با اصول داستان پردازی جدید از حد ومرز به کارگیری ابتدایی و کارگاهی و تقلیدی تکنیک ها، گذشته و ممزوج با ابتکار نویسنده به خلق صحنه های بدیع پرداخته است. رویکرد رمان دفاع مقدّس به ارائه ی دیدی تحلیلی و انتقادی نسبت به جنگ، همراه با ورود شکل های مختلف طنز به داستان، هم چنین حرکت این رمان به سمت و سوی ایجاد درکی شهودیو تصویری از مفاهیم جهان شمول و عمیقی مانند مرگ، زندگی، عشق و ... نیز در خور توجّه است. مشکل عمدهی رمان دفاع مقدّس، جای خالی فضاهای اختصاصی است که به ماهیت دفاع مقدّس برمیگردد و ظاهراً حاصل تناقض و تفاوت ماهوی این رمان با رمانهای نوشته شده در غرب است. کلید واژگان : ادبیات داستانی- رمان- دفاع مقدّس- فضا و رنگ- صحنه پردازی

چکیده : هر نوع ادبی (literary genre) و مضمون شعری، می تواند حاوی انواع و مضامین دیگری نیز باشد. شعر عطّار در مثنوی هایش علی رغم اینکه جنبه ی تعلیمی دارد، در درون خود معانی و مضامین گوناگونی را جای داده است. آگاهی از اینکه چه انواع ادبی دیگری در این آثار به کار رفته و آیا بسامد یک نوع ادبی و مضمون شعری خاص در همه ی منظومه ها یکسان است یا خیر؟، بررسی این آثار را از منظر انواع ادبی لازم می نماید. بدین منظور، نخست به مطالعه و شناخت معنایی نسبتاً روشن از «انواع» پرداخته شد. در مرحله ی بعد چهار منظومه ی عطار، یعنی: الهی نامه، اسرارنامه، منطق الطیر و مصیبت نامه مطالعه و در حدّ امکان، انواع ادبی و مضامین شعری موجود در آنها استخراج گردید. این انواع و مضامین در منظومه های عطّار عبارت اند از: روایت، قصّه و تمثیل (شعر قصصی)، امثال و حکم، بث شکوی، پیغام، تحمیدیه، تعلیمی، تعلیمی – عرفانی، تغزل نمادین، تقاضا، تک گویی درونی، حدیث نفس، حسب حال، رویا، سوگند، طنز،غنایی، فریب، فلسفی، گفتگو، مدح و منقبت، مرثیه، معرا ج نامه، مفاخره، مناظره، نامه، نیایش، وصف و وعظی – اخلاقی. برخی از این انواع و مضامین، به زیرنوع یا زیرگونه هایی تقسیم شده اند. در نهایت آمار دقیق هر یک از انواع، از نظر تعداد موارد و تعداد بیت ها در هر یک از آثار مورد بحث، استخراج گردیده و به مقایسه ی نسبی تعداد موارد و تعداد بیت های هر زیرنوع به نوع و نیز بررسی نسبت بیت های هر نوع به کل بیت های هر اثر پرداخته شده است. تمام یافته های آماری در جداولی منظّم گردیده و نمودارها، نسبت های آماری را به نمایش گذاشته اند.

چکیده: بررسی عاشورا و پیوند آن بادفاع مقدّس ، علاوه بر نشان دادن لحظات معنوی وعاشورایی جبهه ها و رزمندگان ، پژوهشگران و ادیبان را دردرک بهتر ادبیات عاشواریی دفاع مقدّس و رسالت آثار ادبی کمک می کند.شعرعاشورایی که نقطه ی آغازش به قبل ازعاشورا برمی گردد،پس از گذراندن سال ها فراز و فرود به نحو زیبایی در هشت سال جنگ تحمیلی به ادبیات دفاع مقدس پیوند می خورد و منشأ تحوّلی بزرگ ورستاخیزی ادبی در ادبیات عاشورایی این مرز و بوم می شود . با توجه به گستردگی شعر دفاع مقدس ومجموعه های اشعار ،به روش کتابخانه ای، نزدیک به بیش از 256کتاب، مرتبط با موضوع تحقیق ،اعم از مجموعه های شعر و مقالات، مطالعه و فیش برداری گردید ودر ضمن تحقیق به نقد و بررسی آنها پرداخته شد . نکته ی قابل توجّه در این اثر این است که با گذشت بیش از دو دهه از پایان جنگ تحمیلی ،هنوز پژوهشی در خور ،در حوزه ی عاشورا در شعر دفاع مقدّس در حدّ واندازه ی یک پایان نامه، صورت نگرفته است وشاید این کار اولین در نوع خود باشد .این پایان نامه با نگرشی همه جانبه سعی کرده است، تجلّی چشم نوازی از فرهنگ عاشورا درشعر دفاع مقدّس ،در چند فصل ارائه نماید. کلیدواژگان :ادبیات پایداری، شعر ، عاشورا ،دفاع مقدّس

غم ازجمله واژگانی است که در آثار مولانا به فراوانی به کار رفته است و کاربردهای گوناگونی دارد ، به همین علّت؛ در این پژوهش سعی بر این است که غم را از دیدگاه مولانا بررسی کنیم، هر چند در نگاه اوّل امر کمی غریب می نماید ، چون اکثر افراد، مولانا را شاعر شور و شادی می دانندو فکر می کنند چنین مقو له ای در آثار این عارف ، جایی ندارد،پس سعی شده با بررسی و توجّه به آثاری که در مورد مولانا و آثار او به رشت? تحریر درآمده و به خصوص آثار خود مولوی این موضوع به اثبات برسدکه غم در جهان بینی مولانا جایگاه خاصّی داشته برای بررسی موضوع کتا بهای زیادی مطالعه شدودر انتها پایان نامه ای شد با چهار فصل و یک چکیده و مقدمه که در ابتدا قرار داشت ؛ در فصل اوّل سعی شده کلّیاتی در مورد موضوع توضیح داده شود، در فصل دوم، آراء و نظرات قرآن و بزرگان دین و اخلاق وعرفان مورد بررسی قرار گرفته،فصل سوم اختصاص یافته به نظرات خود مولاناو عقید? او،مولوی غم را دو نوع می داند ، نوعی را می پسندد و نوع دیگر را رد می کند ، به همین علّت، هر کدام را به انواعی تقسیم کرده ایم تا هم مطلب کاملتر و بهتر شود و هم دست یابی به هر کدام از آنها آسانتر باشدو سر انجام، در فصل چهارم، با توجّه به مطالب گفته شده چنین نتیجه می گیریم که غم در آثار مولانا ،انواعی داردکه این عارف بزرگ تعدادی از آنها را ستوده و برخی را نفی کرده و دیگران را نیز به دوری از آنها سفارش کرده است.

چکیده : اوّلین قدم در بررسی و تحلیل ادبیّات پایداری، شناسایی و تبیین بن مایه هایی است که رنگ پایداری به آثار ادبی می دهند. هر چند در یک نگاه کلّی می توان گفت: محدوده مشخّصی برای ادبیّات پایداری و مولّفه های پایداری وجود ندارد، امّا تقسیم بندی اصول اساسی و مصادیق اصلی پایداری، در پژوهش های مربوط به این نوع، امری ضروری به نظرمی رسد. در کشورما، ادبیّات دفاع مقدّس، به عنوان یکی از ارزشمندترین دوره های ادبی سرزمینمان، مجموعه ای است منحصر به فرد از بن مایه های پایداری که خصوصا در عرصه شعر، جایگاه قدرتمندی دارد. در این پژوهش تلاش شده است که بن مایه های اصلی و اساسی پایداری در شعر دفاع مقدّس، اعم از بن مایه های عمومی و فراگیر و بن مایه هایی که به نوعی مختصّ فرهنگ ایرانی اسلامی است، بر پایه آثار دو شاعر متعهّد و توانا، دکتر قیصر امین پور و سلمان هراتی، به طور خلاصه مورد بررسی و معرّفی قرارگیرد. تحلیل وبرسی شعر دفاع مقدس و ویژگی های منحصر به فرد آن در زمینه بهره گیری از عناصر فکری ادبیّات پایداری از دستاوردهای این پژوهش است. کلیدواژگان: مولّفه های پایداری، شعر دفاع مقدّس، قیصر امین پور، سلمان هراتی.

حکیم نظامی از شاعران بزرگ قرن ششم و یکی از قله های ادب پارسی است که با سرایش خمسه خویش، جریانی از خمسه سرایی را پس از خود ایجاد کرد.خمسه نظامی از جوانب گوناگون قابل بررسی است. از آنجا که بزرگان ادب پارسی، هر کدام دانشمندان زمان خود محسوب می شدند، لذا از اصطلاحات علوم عصر خود در آثارشان استفاده می کردند. نجوم از اهمّ علوم در گذشته به کار می رفته، بنابراین بازتاب وسیعی در ادبیّات داشته است. اشعار نظامی هم مشحون از اصطلاحات نجومی است. اساس این پژوهش بر این است که خمسه را از این جنبه بررسی کند تا درک معنی و مفهوم اشعار آن آسان تر شود. روش کار بر این قرار گرفت که ابتدا تعریفی جداگانه از هر جرم سماوی ارائه و تا حدّ امکان به پیشین? اسطوره ای آن و نیز جایگاهش در قرآن کریم هم پرداخته شود، سپس کاربردش در منظومه های نظامی مورد ارزیابی قرار بگیرد. بسامد اصطلاحات نجومی در خمسه زیاد است و شاعر با آگاهی از دانش خود در سرودن اشعارش استفاده کرده است و تصاویر زیبا و معانی بلندی از این طریق ایجاد نموده است. نظامی در عین آشنایی با خرافه های نجومی و کاربرد آن ها در خلق آثارش، به این خرافات عقیده نداشته و نگاه معنوی به این پدیده ها داشته است.

انسان موجودی اجتماعی می باشد و ناگزیر باید با سایر افراد جامعه در ارتباط باشد . بی شک تعامل فرد و اجتماع در زندگی انسان نقش محوری و سازنده دارد . در آثار ادبی ما به مسائل اجتماعی مانند اغلب شاخه های علوم انسانی توجه شده است . وقتی صحبت از مسائل اجتماعی در ادبیات به میان می آید مولانا به عنوان یکی از شاعرانی که به این گونه امور در مثنوی اهمیت فراوانی قائل می باشد مطرح می شود . مولوی در کتاب شیرین مثنوی با الهام از آیات قرآن کریم و روایات اسلامی ( که در سرتاسر مثنوی مشهود است ) با زبان شیرین شعر و تمثیلات جذاب به ابعاد مختلف ارتباط فرد و اجتماع پرداخته است . بی شک مطالعه دقیق و همه جانبه مثنوی می تواند در ایجاد حالت روحانی و رفع مشکلات اجتماعی سهم بزرگی داشته باشد . در این تحقیق سعی شده به موضوع رابطه ی انسان و اجتماع و چگونگی تاثیر متقابل انسان و اجتماع بر یکدیگر در مثنوی پرداخته شود .

قشربندی نظامی خاص مبتنی بر نابرابری های اجتماعی و رده بنذی گروه ها و افراد یک جامعه براساس میزان بهره گیری آن ها از فرصت های زندگی و ارزش های اجتماعی است. در جوامعی که قشربندی ونابرابری عمیق وجود دارد، افراد و گروه هایی که از قدرت و ثروت بیشتری بهره مندند به همان میزان در طبقات اجتماعی حایز رتبه های بالاتر اجتماعی هستند. این موضوع به دوره ی خاصی اختصاص ندارد، عصر غزنوی یکی از دوره هایی است که تمایزو تفاوت های طبقاتی را به روشنی می توان دید ، این نابرابری ها در اشعار سنایی نیز بازتاب یافته است چنانکه در بررسی و مطالعه ی اشعار سنایی موردی که بیش از هر چیزی به چشم می آید ،این است که هرچه یک طبقه ی اجتماعی از پایگاه اجتماعی بالاتری برخورداراست ، به همان میزان توجه سنایی را بیشتر به خود جلب کرده است.چنانکه سلاطین که در رأس هرم طبقاتی قرار دارند ،بیشترین حجم اشعار سنایی را به خود اختصاص داده اند. محتوای اصلی این پایان نامه بررسی اقشار و طبقات جامعه ی عصر سنایی است که در شعر او بازتاب یافته است.در این مورد ابتدا نهاد حکومت و نهاد دین و نهاد اقتصاد را از یکدیگر جدا کردیم آنگاه ارکان تشکیل دهنده ی هر یک را جداگانه مورد کاوش قرار دادیم.علت اینکه نهاد آموزش را در این پژوهش به طور اختصاصی مورد مطالعه قرار نداده ایم ، آن است که در آن دوره نهاد آموزش کاملاً زیر نظر نهاد دین قرار داشت و به روشنی نمی شد این دو نهاد را از یکدیگر متمایز کرد.علاوه براین نهاد خانواده نیز چون از دیدگاه برخی از جامعه شناسان پایه ی قشربندی قرار نمی گیرد ، در این پژوهش مورد بررسی قرار نگرفت. نهاد حکومت خود متشکل از دو گروه است یکی دربار و دیگری دیوانخانه. در نهاد دربار غیر از پادشاهان ، طبقات دیگری بخشی از اشعار سنایی را به خود اختصاص داده اند که عبارتند از : شاهزادگان ، خواجگان ،حاجبان و خادمان که هریک جداگانه مورد بررسی قرار گرفته و صفات و ویژگی های هریک را از دیدگاه سنایی بیان کرده ایم.در بخش دیوانسالاری نیزاز این گروه ها در اشعار سنایی نام برده شده است:دیوان وزارت و وزیران،دیوان قضا و قاضیان،دیوان رسالت و دبیران، دیوان عرض و سپاهیان ، دیوان احتساب و عوامل زیر مجموعه ی آن مانند : محتسب یا شحنه ، عسس، پاسبان و عوان... شاعران نیز بخش قابل ملاحظه ای از اشعار سنایی را به خود اختصاص داده اندکه سه گروه از آن ها در شعر سنایی قابل بازیابی اند : شاعران درباری ، شاعران بازاری و شاعران منحول (سارقان ادبی ). نهاد دین به دو گروه عمده قابل تقسیم اند : یکی فقها و اربابان دین و دیگری اهل تصوّف که گروه اول بیشتر مورد اعتراض و انتقاد سنایی واقع شده اندو گروه دوم یعنی اهل تصوف نیز شامل صوفیان و زاهدان و درویشان و قلندران می شوند که از دیدگاه سنایی تنها قلندران قابل ستایش اند. اما نهاد اقتصاد که به دو گروه تقسیم شده اند : اول مناصب و مشاغل اقتصاد درباری همچون مستوفی و عامل و متصدی ضرابخانه. و دوم مشاغل بازاری و پیشه وری که سنایی از حدود پنجاه شغل عصر خود نام برده است از دهقانان و برزگران و عطاران گرفته تا گازران و کفشگران و گورکن ها و کنّاسان . علاوه بر این بخش دیگری به این پژوهش اضافه کرده ایم به نام طبقه بندی نژادی و قومی و در آن هریک از اقوام آن دوره که در شعر سنایی نامی از آنها برده شده است مورد بررسی قرار کرفته است مانند : ترکان، هندوان ، زنگیان ، تازیکان و اعراب ، کردها و صقالبه و بلغارها. هریک از این اقوام به داشتن صفات و خصلت هایی معروف بوده اند که در این پژوهش به آن ها اشاره شده است. در پایان تحقیق نیز دو گروه عمده ی تشکیل دهند ی جامعه یعنی توانگران و تهیدستان را مورد بررسی قرار داده ایم و دیدگاه سنایی در باره ی هر یک را بیان کرده ایم .

طبیعت جزء جدا ناشدنی انسان یا به تعبیر مناسب تر،انسان جزیی از طبیعت است.مطابق کلام وحی،عناصر طبیعت،از آیات و نشانه های خداست که با تفکّر در آن ها،می توان به معرفت الهی رسید. بسیاری از شاعران،ضمن توجه به این نکته،طبیعت را دست مایه ی شعر خود ساخته اند و توجه مخاطب را به این موضوع جلب کرده اند. مولانا به عنوان یکی از بزرگ ترین عرفا و اندیشمندان عالم اسلام و ادب فارسی نیز به طبیعت توجه بسیار دارد؛به گونه ای که اگر وی را شاعر طبیعت بدانیم،اغراق نکرده ایم.در این پژوهش برای شناخت جایگاه طبیعت در کلام مولانا ،ابتدا بسیار مختصر به طبیعت در سبک خراسانی اشاره شده و بعد از آن عناصر طبیعت در دیوان شمس مورد توجّه و بررسی قرار گرفته و پس از تجزیه و تحلیل،در یک فصل تدوین گردیده است. این مجموعه آیینه ا ی است از تأثیر طبیعت در دیوان شمس و چه زیباست کلام مولانا در توصیف آیینه : «آنچ بینی تو ز دل جوی ز آیینه مجوی آینه نقش شود لیک نتاند جــــان شد» در این مجموعه عناصر طبیعت از سه دیدگاه جمادات،نباتات و حیوانات مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت تمام واژگان بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است.لذا در ظاهر سه بخش جماد،نبات و حیوان به چشم نمی خورد . از آنجا که عناصر طبیعت نا محدود است ، بیشتر مواردی مورد توجه قرار گرفته است که اهمیت بیشتر داشته است و سعی بر این بوده که تمامی موارد اصلی مورد توجه قرار گیرد. موارد مشابه تحت یک عنوان که از بقیه شاخص تر بوده ،آمده است و از طرح موارد مشابه خود داری شده است .مگر در مواردی که لازم بوده است که در این موارد،مطالب به یکدیگر ارجاع داده شده است.

چکیده: رضا به معنی خشنودی یا خشنود شدن و با لفظ دادن و آوردن به معنی اجازت دادن و آوردن است. رضوان مقابل سخط و غضب است و از اصطلاح های عرفانی است به معنی رفع کراهت و تحمل مرارت احکام قضا و قدر است و در اصطلاح عرفان شادی دل است به آن چه پیش آید. از آنجا که عارف در مسیر حرکت خود یعنی رسیدن به معشوق باید سختی ها و مشکلات راه را تحمل کند و راضی باشد. رضا یکی از حالات عارفان است که تاکنون به صورت مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است. بنابراین اهمیت و ضرورت انجام چنین پژوهشی در مورد رضا مشخص می شود. بدین منظور آیات قرآن و روایات و احادیث و نظر بزرگان دین و عارفان با استفاده از منابع و کتب مهم مورد بررسی قرار گرفت و مجموعه ای به نام مفهوم واژه رضا در متون عرفانی گردآوری شد. و برای اینکه مفاهیم رضا بهتر منتقل شود این مجموعه به پنج فصل تقسیم شد و برای هر موضوع مصادیق قرآنی و یا از سیره ی بزرگان دین و عرفان بیان شده است. اهتمام نگارنده در تدوین این مجموعه بر آن بوده است که دریچه ای تازه فراروی پژوهشگران و محقّقان ادبیات غنی فارسی بگشاید. واژگان کلیدی : رضا ، عرفان ، اسلام ، قرآن ، مسلمان.

چکیده: در مورد زندگی مولانا با مصاحبانش، از زمان خود مولانا تا به حال اثرهایی تدوین شده است که این آثار به داستان زندگی مولانا با یارانش به صورت کلّی پرداخته اند و اثری که به طور کاملاً مستقل درباره مولانا و یاران وی در کتاب مثنوی معنوی پرداخته باشد، صورت نگرفته و اگر هم کاری شده است یا به صورت جسته و گریخته بوده و یا مطالب در کتب مختلف و متعدد، پراکنده است. در اینجا باید بیان کرد که این تحقیق، در همین زمینه تدوین شده است تا تأثیر یاران مولانا بر مولانا، در یک مجموعه کاملی گردآوری گردد و تعیین شود که کدام یک، تأثیر بیشتری بر مولانا داشته و در مثنوی معنوی، انعکاس کامل و آشکارتری پیدا کرده است. شیوه تحقیق این پایان نامه، توصیفی و تحلیلی است و این شیوه فن تحلیل و بر مبنای سندکاوی طبق منابع کتابخانه ای انجام گرفته است. سعی بر این شده است، در این پژوهش، ابتدا به شرح احوال مولانا، شمس تبریزی، صلاح الدّین زرکوب، حسام الدّین چلبی و آثارشان پرداخته و آن گاه کلیاتی در مورد عرفان آورده شود و در ادامه آن به صورت جدا، به زندگی مولانا با شمس، تأثیرات هرکدام بر یکدیگر و تحلیل بیت هایی که در مثنوی به شمس تبریزی اشاره دارند،آورده و در پایان این مباحث به دیدگاه های مولانا و شمس تبریزی، درباره برخی از اصطلاحات عرفانی پرداخته می شود ؛ همین کار به صورت مجزّا با صلاح الدّین زرکوب انجام شده و در پایان این پژوهش، به زندگی مولانا با حسام الدّین چلبی و انعکاس آن در بیت هایی که در مثنوی راجع به وی آمده است، پرداخته شده و القاب و عناوینی که مولانا برای این ها در مثنوی آورده، بیان گردیده است . کلمات کلیدی: مولانا، شمس تبریزی، صلاح الدّین زرکوب، حسام الدّین چلبی، مثنوی معنوی ?

چکیده: بررسی زندگی، افکار و شخصیّت بزرگان یک انقلاب، ابعاد ناگفته از اسرار پیروزی آن انقلاب را، در معرض توجّه مخاطبان قرار خواهد داد. شخصیّتهای بزرگی چون شهیدان دانشمند، دکتر باهنر، بهشتی، مطهّری، مفتّح، چمران و شهیدآوینی که با مبارزات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خود، نقشهای کلیدی پیروزی انقلاب و جنگ را بر عهده داشتند. آنان که از محضر بزرگانی چون امام راحل، علّام? طباطبایی، آیت الله حائری شیرازی وآیت الله بروجردی درس معرفت آموخته بودند، حرکت های انقلابی و اوضاع فرهنگی کشور را به سرمنزل مقصود رساندند؛ و در این راه پر افتخار لباس شهادت پوشیدند. موضوعی که در این پژوهش به آن پرداخته شده است، بررسی زندگی؛ آثار علمی، ادبی، دینی و تأثیر بی بدیل آنها در پیروزی انقلاب ،و همچنین؛ نقششان در روشنگری اذهان و پایه ریزی بنیانهای اعتقادی و فرهنگی جامعه ،پس از دوران سیاه طاغوتی است. اهمیّت این کار، طبق فرمایش مقام معظّم رهبری که در جمع دانشگاهیان فرمودند « نخبگان انقلاب و جنگ باید بیش از پیش به جوانان معرّفی شوند » روشن است. چرا که این افراد، ایدئولوژی انقلاب را طرّاحی و پایه های فکری و فرهنگی آن را پایه گذاری کردند. شیو? کار در این پژوهش به روش کتابخانه ای بوده است. تقریباً تمامی کتبی که دربار? زندگی این شهیدان نوشته شده بود؛ مورد مطالعه قرار گرفت و فیش برداری شد، سپس برش های مهمّی از زندگی آنها که شامل فعّالیّتهای فرهنگی، زندگی نامه، شهادت نامه و آثار قلمی بود، معرّفی گردید.

این تحقیق، ابتدا به بررسی ماهیّت هنر و ادبیّات و رابط? این دو رشته می پردازد، سپس یکی از انواع هنرهای تجسّمی؛ یعنی کاریکاتور را به عنوان حلق? اتّصال هنر و ادبیّات برگزیده، در آثار سعدی مورد بررسی قرار می دهد. کاریکاتور، یکی از هنرهای تجسّمی و به معنی تقلید مسخره آمیز از چهره، همراه با اغراق بوده است که امروزه به دلیل گسترش فوق العاده ای که یافته به دو شاخ? کاریکاتور و کارتون تقسیم شده است. ادبیّات نیز به دلیل ماهیّت خیال انگیزش، عرص? اغراق و زیاده روی های شاعرانه بوده است. هرجا که شاعر یا نویسنده با استفاده از صور خیال و تصویرآفرینی، در بیان سخن خود به مبالغه دست می زند، می توان شاهد خلق کاریکاتور و کارتون ادبی نیز بود؛ هرچند این اصطلاحات در ادبیّات کهن ما به کار نرفته است. افصح المتکلّمین، سعدی شیرازی، یکی از بزرگترین شاعران و نویسندگان ادب ایران است که آثار خود را با تکیه بر کاریکاتور و یا کارتون نیآفریده است امّا به طور طبیعی در آفریدن کاریکاتورها و کارتون های ادبی، توانایی ویژه ای دارد. به همین دلیل، این پایان نامه آثار او را جهت بررسی، انتخاب نموده و پس از تحلیل و بررسی تطبیقی بین صحنه های ابداعی سعدی با هنر کاریکاتور و کارتون، به این نتیج? مهم دست یافته که کاریکاتور ادبی، یکی از مهم ترین انواع ادبی تطبیقی به شمار آمده و در این پایان نامه برای نخستین بار، مطرح و تعریف می شود. نتایج دیگر این تحقیق، بررسی شاخه ها و دسته های فرعی و جنبی( زیر مجموعه ها ) کاریکاتورهای ادبی است که در آثار سعدی احصاء و تدوین شده است.

انقلاب مشروطیّت ایران، در طول تاریخ خود، حادثه ای شگرف محسوب می شود؛ زیرا این انقلاب، نقط? عطفی در تغییر نگرش جامع? ایرانی به اجتماع، سیاست، دانش، ادبیّات و... می باشد. در این دوره، شاعران و نویسندگان بزرگی ظهور کردند که هر کدام به نحوی در زمین? حوادث انقلاب مشروطیّت، آثاری از خود بر جای گذاشته اند؛ سیّد اشرف الدّین حسینی گیلانی، یکی از شاعران برجست? این دوره است که با زبان طنزگونه و عامّه پسند خود، نقش بسزایی در بیداری مردم داشت. در مورد زندگی سیّد اشرف الدّین حسینی گیلانی و مضامین شعری او، اثری مستقل پدید نیامده است و اگر هم کار ی شده است یا به صورت جسته و گریخته بوده و یا مطالب، در کتب مختلف و متعدّد، پراکنده است. در اینجا باید بیان کرد که این تحقیق، در همین زمینه نوشته شده است تا شرح حال و مضامین شعری او، در یک مجموعه کاملی گردآوری گردد. مضامین شعری او، شامل این موارد است: وطن، مشروطه، آزادی، بیگانه ستیزی، دین و مذهب و... همچنین، در این پژوهش، اشاره ای به تاریخچ? چاپخانه و روزنامه نویسی در ایران شده است و سرانجام به طور جداگانه، ویژگی های روزنام? نسیم شمال که از روزنامه های سیاسی معروف زمان خود بود، بیان شده است. شیو? تحقیق این پایان نامه، توصیفی و تحلیلی است و این شیو? تحلیل، بر مبنای سندکاوی، طبق منابع کتابخانه ای، انجام گرفته است. کلمات کلیدی : شعرفارسی، مشروطیّت، مطبوعات، ادبیّات پایداری، سیّد اشرف الدّین حسینی گیلانی

از آنجا که کتاب « کلیله و دمنه » به قلم نصر الله منشی و « مرزبان نامه » اثر سعد الدّین وراوینی، از امّهات کتب فارسی و به عنوان کتابهای خرد ، دانش ، پادشاهی و مملکتداری ، تجربه و سیاست می باشند و راه و روش چگونه زندگی کردن صحیح را به انسانها می آموزند، از دیرباز تا کنون مورد استفاده ومطالعهء همگی اقشار اجتماعی و سیاسی بوده اند و به خاطر اهمیّت محتوا و نثر مرغوبشان، به چند زبان گوناگون ترجمه شده اند، بنابراین بررسی نکات ارزشمند این دو کتاب ، ضروری به نظرمی رسد. ازجمله مطالب قابل اعتنا در این دوکتاب ، بررسی انواع گروههای اجتماعی است که می تواند، درک و فهم درستی از جایگاه اقشار مختلف اجتماعی در طول تاریخ به مخاطب خود ارائه نماید . در این نوشته برای تحلیل اقشار اجتماعی ، ابتدا آشنایی با اجتماع ، تعریف جامعه، اقشار اجتماعی و سیاست بررسی گردید و نظریّات برخی از بزرگان ادبی بنا به نیاز و محتوای متن مطرح شده است . فصلی در مورد نثر فارسی و فصل دیگری هم به اختصار ، در مورد دوکتاب مذکور ، جهت معرّفی آنان به خوانندگان بیان گردید و چنین می نماید که هنوز دریایی از نکته ها و مطالب ناب در این کتابهای ارزشمند ، ناشناخته باقی مانده است که امید می رود در پژوهش محققان و صاحبنظران مورد بررسی قرار بگیرند . اطّلاعات جمع آوری شده در این پژوهش به صورت مطالعات کتابخانه ای ، فیش برداری و سندکاوی انجام شده است .

ایث ب?ّر دب ی?ا ،ٍْ ?یا ا?ش اَ 1 ا ز? ث ? اَهیب کی? سب نٍ? ? س ب?ی نً س? ب ?ٍ? ی س? بث ? وًب? وً ث اَ آن ا اٍئ ?ی ا ز?. ا ه? ? وً ایث ث یاٹ ? س?چّ ش ث ب ث ی ی ث یای ، ث ب لاف ا ز? ? ?ب ز? و بُ آن، سإط ??َ اٌ ث ا?شمب ? ی ا ??بی ث ی?ا ی ? یَ? ? ث?ب?ی. »ٍ ?چم « ا ?مچ ? ب?و ? ا?ً سپبد بًَ ?ٍشب ،ٍْ ث د اوی ?? بَ ?ٍ ?? ی ٹب?ت ?? ی - - ?لا? ی ز? ب? یُ?، ?چّب? ?لمّیاٹجب? لا ا ز?. ی د یْ د ی?ٍ، د ا ا اٍئ س?ب ?ٍ? د ا?َ? نً ایث ب?ّر دب ی?ا ،ٍْ ای 1ب ? ی اک اً? ?ج ٹب یَی ی و ?? ?َّ ا?مب? ?و? ز?ّ ی ا?پ ب ?چّب? ?لمّ یاٹجب? لا ،ًٍْ 1 مه ث ?َ م یَن ?ا?ّ? ب دب ی?ا ی ا اٍئ س? یٍ?ه ا ا ه? ?به? بَ، ث ا ش?و اَع ?ب یَ?ظب? بَ ا ا??ب ?ب ا ه ?ب? ? اَو?ی ?جبی رٍ ی یٍُ? ?ی ا ز?. ا ه? د یْ ث ? ?شبثوبو ا ی ث ?جیب ا?? ی?ی?بی ? اَ ڈَ آ?ی ا ز?. ی دب ب?ن ا ه? وش ?? کب?? ? آ ی? ? ویا اٹجب? ?ش ?ًّ ٹ ?ً هب? وج یً. ای ثب مَ ?? ?َ ?ُ ه? و?ه ? ???ز ی ? ه? اً ز? هچ? اٍ ا ه اًه ی هٍ رً ث اَو? ی?ِ؛ ث ه? ?ً ی ? ب?ن ? چ?مبوبن ث ج?ت اهشلا? و اْی ی ? ی ث ?ً س?بیس وم ی? ی? ی مَ اٍ ث اسّل بی ? اَ ? ه اًو ی ی ث ا ه ?? ?ً سإ? ی? سب?ّ ی سمب? یا?ز ? س کً ی? ی ا م?بن، ی 5ه ??ش ?َ ا ز?، ی مَی? ی ڈَ ثُبو ی ث اَی ا س?ب? ڈ? ی ??بئ ثچیی ا ل?ا? ا ز?.

مجموع? آداب و رسومی که جوانمردان، مطابق آن رفتار می¬کرده¬اند، با نام «آئین جوانمردی» شناخته می¬شود.این¬آئین¬در ابتدا، جنب? فکری و فردی داشته و سپس با گذشت زمان، دارای تشکیلات اجتماعی شده¬است که هدف اصلی¬این تشکیلات، مبارزه با ستمگران و یاری محرومان بوده¬است. بسیاری از آداب و رسوم و ویژگی¬های فرهنگی جوانمردان، در ادبیّات فارسی، نمود پیدا کرده-است و به غیر از فتوّت¬نامه¬ها، در بسیاری از کتب اهل تصوّف و داستان¬های عامیانه نیز، ردّ پای جوانمردان، به چشم می¬خورد. همچنین بسیاری از شاعران و نویسندگان ایرانی در ادوار مختلف، در کتب نظم و نثر خود، به ویژگی¬های جوانمردان، اشاراتی دارند. شیو? کار در این پایان¬نامه، براساس روش کتابخانه¬ای و سندکاوی است و پس از بیان تعریفی از فتوّت و ذکر خاستگاه و تاریخچ? آن، آداب و رسوم اهل فتوّت و ارتباط آنها با تصوّف و سایر گروه¬های جوانمردی، بیان گردیده¬است؛ سپس به بحث پیرامون جوانمردی در ادب فارسی پرداخته شده و نمونه¬مثال¬هایی از آداب و فرهنگ جوانمردی، در کتب نظم و نثر(از آغاز تا پایان قرن هفتم هجری)، به صورت جداگانه در هر قرن، بیان گردیده¬است. .

نهج البلاغه،یکی از مهم ترین کتاب ها در زمینه تعالیم اخلاقی است. معارف بلند و ژرف کلام حضرت علی (ع) سبب شده است تا تأثیر شگرفی در ادبیّات عربی و فارسی داشته باشد. شاهنامه فردوسی از جمله کتاب هایی است که از نهج البلاغه تأثیر پذیرفته است.در شاهنامه، به دلایل گوناگون، روند منطقی روایت داستان ها ،گسسته می شود و فردوسی،به شکل های مختلف به بیان تعالیم اخلاقی و انسانی خود می پردازد. از آنجا که فردوسی شاعری شیعی است ودر عصر جمع آوری نهج البلاغه می زیسته، با بخش عمده ای از اندیشه های حضرت امیر المومنین (ع) آشنایی داشته است. از این جهت بررسی تطبیقی نهج البلاغه و شاهنامه فردوسی حائز اهمّیّت است و در تبیین ویژگی های شخصیّتی و اندیشگی فردوسی بسیار موثّر است .در این پایان نامه با استفاده از روش کتابخانه ای و سند کاوی تعالیم اخلاقی دو کتاب ارزشمند استخراج شده و با تطبیق مفاهیم مطرح شده، جنبه های اشتراک و افتراق این دو اثر مشخص می شود. بر اساس یافته های این پژوهش،می توان مهم ترین ویژگی های مشترک دو اثر را در مواردی چون: خدا باوری وایمان، تقوا و پارسایی،خرد ورزی، یاد کرد مرگ، نا پایداری دنیا، عبرت از گذشتگان و نکوهش هوا پرستی،آز، دنیا دوستی، دروغ، بیداد گری و ... جست و اختلافات موجود در دو اثر نیز به این شکل است که تعالیم اخلاقی در نهج البلاغه،جامع تر و کامل تر و به تفصیل بیان شده است؛ولی این تعالیم در شاهنامه،مجمل و اشاره گونه است.

با ظهور اسلام و نزول قرآن، علم تفسیر به عرص? علوم اسلامی گام نهاد و با پیدایش فرق? تصوّف، تفسیر و تأویل عرفانی مجال بروز یافت. میبدی و قشیری از مفسّران بزرگ قرآن کریم هستند که با تأویل عرفانی آیات قرآن، خدمت شایان توجّهی به علم تفسیر و عرفان نموده اند. در این پژوهش پس از بحث مختصری پیرامون تأویل، تفسیر، زندگی و آثار این دو مفسّر، به بررسی مباحث زبان شناسی، ویژگیهای زبان عرفانی، نماد، نشانه شناسی و هرمنوتیک پرداخته شده است. در این تحقیق، تأویلات قرآنی در کشف الاسرار و عده الابرار و لطائف الاشارات قشیری مورد بررسی قرار گرفته و آیاتی که دارای نقاط اشتراک تأویلی هستند در آن مشخّص شده است. سپس بن مایه های تأویلی مشترک ذیل هر آیه بیان شده است. حاصل تطبیق این دو اثر گرانقدر تفسیری، اثبات اقتباس میبدی از تأویلات عرفانی قشیری در لطائف الاشارات است. این تحقیق نشان می دهد که میبدی و قشیری در تأویلات قرآنی آثار خود دارای مشرب یکسانی هستند، تا آنجا که در پاره¬ای موارد، تأویلات دو اثر کاملاً به یکدیگر شباهت دارند. اکثر تأویلات مشترک در دو اثر مذکور شامل تأویلات ذوقی و تأویلات تطبیقی است.

مفاهیم مربوط به اسلام از همان زمان ورود اسلام به ایران، در حوزۀ زبان و ادبیّات فارسی به شکل گسترده ای وارد شده است و بیشتر شاعران و ادیبان فارسی به موضوعات عرفانی و اسلامی پرداخته¬اند. از جمله مهمترین مسائل عرفان اسلامی که شاعران فارسی، بخصوص از قرن هشتم به بعد به آن پرداخته¬اند، اندیشه¬های عارفانۀ ابن عربی است. در این میان، یکی از شاعرانی که به برجسته ترین موضوعات عرفان اسلامی پرداخته است، شاه نعمت اللّه ولی است. در این نوشتار بررسی تأثیر و کارکرد وحدت وجود در اشعار این شاعر، با استفاده از روش سندکاوی و مطالعه در منابع کتابخانه¬ای صورت گرفته است. از برآیند آن، این نتایج به دست آمد که شاه نعمت اللّه ولی برای بیان وحدت وجود از دو شیوۀ بیان مستقیم و غیرمستقیم استفاده کرده است، به طوری که شکل بیان غیر مستقیم آن، نمود بیشتری دارد. همچنین وحدت وجود در آثار شاه نعمت اللّه ولی با تمثیل¬ها و کارکردهای متعدّد، به گونه¬ای بیان شده است که بر مبنای آن همۀ هستی، نمود و جلوه-ای از حضرت حق است . تمثیل¬هایی همچون آفتاب، دریا، خورشید و آینه در اشعار او، مثالی از حضرت حق می¬باشند.

در ادبیّات پایداری ملل مختلف، حماسه ، از جایگاه ویژه ای برخوردارند؛ که به شرح اعمال قهرمانان و پهلوانان و رشادت ها و دلیری های آنان می پردازند. نخستین مضمون و جان مایۀ اشعار حماسی، رجز است. خواندن رجز، جهت برانگیختن روح حماسی تهییج به جنگ، از عصر جاهلیت در اعراب، مرسوم بوده است جنگجویان در میدان نبرد، در مقام بیان فخروشرافت خود و اظهار شجاعت و برتری نسبت به دشمن، به رجزخوانی می پرداخته اند. رجز در ایران باستان نیز، در آثاری چون یادگار زریران، سابقۀ تاریخی دارد و در اوستا نیز، نشانه هایی از توصیف اعمال پهلوانی و رجزخوانی، مشاهده می گردد. رجز که با توجّه به نوع حماسه ، مضمون های متفاوتی دارد و در طول تاریخ، دچار دگرگونی و تغییر گردیده است؛ جزء لاینفک و جدایی ناپذیر شعر دفاع مقدّس است. این پژوهش، ضمن بررسی مفهوم رجز، خاستگاه و جایگاه آن در حماسه های ملّی و مذهبی، به بررسی جایگاه و مقاصد رجز در شعر دفاع مقدّس پرداخته است. ویژگی های سبکی رجز و موارد استفادۀ آن را بررسی نموده و به تأثیر روحی و روانی این ترفند به عنوان سلاحی اثرگذار در حیطۀ جنگ نرم، پرداخته است.

انسان به دلیل کمال خواهی، الگوطلب و الگوپذیر است. او هنگامی که با الگویی روبه رو می شود و کمال مطلوب خویش را در آن می یابد، از نظر عاطفی نوعی قرابت و هماهنگی بین خود و الگو احساس می کند که این امر موجب تأسی الگوپذیر از الگو می شود. از آن جای که حجم قابل توجهی از اشعار دفاع مقدس با شخصیت های خاصی گره خورده است به گونه ای که بررسی و شناخت این شخصیت ها به عنوان اسوه، می تواند کمک شایانی به شناخت ادبیات پایداری معاصر و ادبیات منظوم دفاع مقدس داشته باشد و در فهم و درک شهر این شاعران تاثیر گذار باشد. لذا شناخت این اسوه ها می تواند ما را با جهان بینی و دنیای افکار شاعران معاصر بیشتر آشنا سازد و آرمان ها و آرزوهای فرو خفته شاعران را در قالب این اسوه ها به زیبایی هر چه تمامتر به نمایش بگذارد. در این پایان نامه که به روش کتابخانه ای و سندکاوی صورت می گیرد، سعی شده است شخصیت های پربسامدی که در شعر دفاع مقدس، به عنوان اسوه مطرح شده اند، شناسایی شوند که با انجام این پژوهش مشخص شد، بیشترین حجم اشعاری که مضمون آن را به شخصیت های اسوه در بر می گیرد، مربوط به اسوه های دینی و به ویژه اسوه های حماسه ساز عاشورا می شود. ولیکن بیشترین اسوه های به کار گرفته شده در ادبیات منظوم دفاع مقدس، شخصیت های اسوه ای است که در به ثمر رساندن انقلاب اسلامی ایران و حفظ و نگهداری آن تا به امروز نقش موثری را ایفا کرده اند.

آرامش ، گم شده بشر امروز و حتّی تمام دوران هاست ، پیدا کردن راه هایی برای رسیدن به این هدف ، در تمامی زمان ها مورد توجّه انسان بوده است . نقش زبان و ادبیّات را نمی توان در رسیدن به این آرمان ، نادیده گرفت .شعر و ادبیّات در بستر روایت می تواند در مخاطبان خود ، پالایش روحی ایجاد نماید .شاعر با هنری که دارد ، عناصر داستانی را طوری در کنار هم قرار می دهد که منجر به خلق اثری با قابلیّت های فراوان می گردد ؛ از جمله قابلیّت اثر گذاری بر روان مخاطب که از اهداف اصلی شاعر و نویسنده ، همین است . رسیدن به نقطه مشترک ذهنی و دریافتن احساس شخصیّت ها ، فرآیندی است که در جریان کاتارسیس (پالایش روحی) اتّفاق می افتد و این امر ، به هنر شاعر در به کارگیری صحیح عناصر داستان وابسته است. این پژوهش ، به دنبال آن است که تأثیر عناصر داستانی را بر شکل گیری کاتارسیس ، در متون منظوم روایی مورد بررسی قرار دهد ، تا مشخّص گردد ، با استفاده از کدام شکل عناصر داستانی می توان در ایجاد کاتارسیس موفّق تر عمل کرد و نقش این عناصر با هدف رسیدن به کاتارسیس در متون غنایی و حماسی چه تفاوتی با هم دارند؟

هویّت یا پرسش از کیستی، مهّم ترین دغدغه ای است که بشرازنخستین روزهای حیات با خود داشت. کوشش انسان ها برای یافتن پاسخی مناسب به این پرسش، اساسی و مهّم است و داشتن یک هویّت مشخّص و مستقل برای افراد یک کشور، نه تنها عنصر اصلی زندگی افراد تلقّی می شود، بلکه به زندگی فردی و اجتماعی انسان نیزمعنی می دهد و آن را از پویایی خاصّی برخوردارمی نماید. پس هویّت، اساس وبنیانی فراگیر و پیچیده داردواهمیّت آن در بین جوامع، بسیار زیاداست؛ زیرا دولت و ملّتی استواراست که بتواند در فرآیند هویّت یابیِ درست قراربگیرد وبتواند عناوین مختلف هویّتی را به درستی درکشورخویش سازمان دهی واجراکند. در این زمینه شعر به عنوان یکی از حلقه های با اهمیّت هنروفرهنگ، همواره یکی از عناصر هویّت ساز بوده و شاعران همواره افکار و تجربیّات خود را که در طول تاریخ کسب کرده اند؛ به نسل های بعدی خود انتقال می دهند. شاعران دفاع مقدّس با استفاده از بن مایه های دینی، فرهنگی، تاریخی و...؛ هویّت ایرانی – ملّی خویش را اعلام می نمایند و با مجموعه دانستنی های خود، به معرّفی پایگاه و حافظ? تاریخی هویّت در گفتمان های بشری می پردازند وازاین راه به ایفای نقش شعر به عنوان یکی از عوامل هویّت بخشیِ تفکّر ملّی کمک می کنند. هرکدام از انواع هویّت دارای مضامین خاصی می¬باشند که در خصوص با علوم مختلف، تعاریف ویژه خود را در برمی گیرندکه از نظرگاه شاعران دفاع مقدّس با توجّه به ذوق و علاقه و همچنین حس ملّی گرایانه و وطنی آن ها، جایگاه هویّت در شعر آن ها به گونه ای خاصّ، هویدا می¬شود.

مرگ، بزرگترین رویداد زندگی هر انسان است و همیشه، ذهن و اندیشه آدمیان را به خود مشغول کرده است. یاد مرگ و جهان پس از آن، یکی از توصیه های مهمّ ادیان الهی، از جمله دین اسلام است. اندیشمندان در این زمینه سخنان ارزشمندی بیان کرده اند. از جمله اندیشمندانی که به این موضوع توجّه گسترده ای داشته، مولانا جلال الدّین محمّد بلخی است. در این تحقیق، سعی شده است که دیدگاه این شاعر و عارف بزرگ، در مثنوی عرفانی اش، مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش، با توجّه به کتاب های دینی و عرفانی، ابتدا دیدگاه اسلام و عرفا راجع به مرگ و رستاخیز بیان شده و سپس دیدگاه مولوی راجع به این موضوع، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. دیدگاه مولوی نسبت به مرگ و رستاخیز، در مثنوی معنوی، نگاهی عارفانه است. وی در بسیاری موارد، مرگ را ستوده و از آن استقبال کرده است. به طور کلّی، در نگاه مولانا، مرگ، عامل نیستی و نابودی نیست، بلکه آغاز یک زندگی جدید و جاودان است. همچنین مولانا، تحت تأثیر عمیق آیات قرآن و احادیث، توانسته است موضوع مرگ و رستاخیز را در اشعارش با زیبایی به تصویر بکشد.

بحتری )284 ه.ق- 206 ه.ق) از پرچمداران شعر توصیفی در ادبیّات عربی محسوب می شود. به طوری که با تأثیرپذیری از شاعران جاهلی و اموی قصاید زیبایی را در این باب سروده است. وی صاحب ذوقی سرشار است و در ترکیب بندی جمله ها توان و قدرتی کامل دارد. تا آنجا که از عهد? اسالیب شعر، نیکو برآمده و بر زیبایی و صفای آن افزوده است. او با بهره برداری از معانی سنّتی و بیان آنها در قالبی جدید، گوشه ای از حوادث اجتماعی، خوش گذرانی خلفای عبّاسی و هنر معماری آن دوره را به تصویر کشیده است. خاقانی(595 ه.ق- 520 ه.ق) نیز دانشوری است که بر پای? پندار، جهان را می آزماید و می شناسد و به جرأت می توان ادّعا کرد که صحن? آسمان و مناظر افلاک و طلوع آفتاب و شکل هلال و جلوه های شب و صبح و شفق و نوروز و مهرگان باشکوهتر و زیباتر ازآنچه استاد شروان مصوّر و مجسّم ساخته در هیچ اثر دیگری منعکس نشده است و شاید دیوان خاقانی از این لحاظ نه تنها در میان آثار ادبی ایران، بلکه در ادبیّات جهان بی نظیر باشد. در این پایان نامه کوشش شده است تا برجسته ترین توصیفات این دو شاعر از طبیعت و عناصر و اجزای آن و نیز نکات مشترک آنها در نگاه به طبیعت و تفاوتهایشان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

چکیده انگدروشنان، منظومه ای پارتی است که مارامو، یکی از شاگردان مانی، آن را سروده است. زبان پارتی از زبان های ایرانی میانه غربی استو شماری از واژه های فارسی از این زبان منشأ گرفته اند. منظومه انگدروشنان از لحاظ زبانی، ادبی و عرفانی بسیار حائز اهمیّت است. این منظومه دارای هشت بخش است و درباره جان گرفتار و حبس شده در کالبد اهریمنی است، که مورد آزار و شکنجه قرار گرفته و در آرزوی نجات دهنده ای است که او را رهایی بخشد و به بهشت جاودان رهسپار گرداند. انگدروشنان، بر اساس اعتقادات دین مانی سروده شده است و دوگانه گرایی ایرانی و عرفان گنوسیسم در آن به خوبی مشهود است.سراینده از آرایه های ادبی به-خصوص تشبیه، استعاره و تمثیل بهره فراوان برده است تا شرایط جان گرفتار در کالبد تن و جهان تاریکی و روشنی را بازگو کند. مضامین عرفانی موجود در این منظومه، شباهت هایی را با مضامین عرفانی بعد از اسلام به نمایش می گذارد که با بررسی آن می توان، سیر طبیعی تکامل عرفان قبل از اسلام تا بعد از اسلام را پی گیری نمود. در این پایان نامه، از نسخه ارائه شده مری بویس، که بر پایه نظرات والتر هنینگ بازسازی شده، استفاده شده است و منظومه، از دیدگاه زبانی، ادبی و مفهومی مورد بررسی قرار گرفت و کوشش شده تا برای نخستین بار برگردان فارسی وفاداری به متن ارائه شود. کلید واژگان: مانوی پارتی، مانی، منظومه، انگدروشنان، عرفان.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

این نوشته که در مورد سیمای معشوق در آثار سعدی است ، حاوی نکاتی پیرامون موضوع عشق و ابعاد مختلف آن است ، که در پنج فصل به شرح ذیل تدوین شده است . فصل اول، مقدمه است که به معرفی اجمالی شیخ اجل ، سعدی می پردازد. فصل دوم اختصاص دارد به مبحث محبت ، که اساس عشق است . در این فصل واژه محبت و عشق در آیات و احادیث و در واژه نامه ها و نیز در کلام عرفا و مشایخ و بزرگان بررسی شده تا به حقیقت و اصل آن پی برده شود و با آگاهی و بینش بیشتر، چهره معشوق سعدی و حقیقت عشق او نمایان گردد. فصل سوم، سیمای معشوق را در آثار سعدی، نشان می دهد، که ویژگیهای گوناگون معشوق همراه با شواهد شعری از کلام این شاعر شوریده بیان شده است . فصل چهارم ، اختصاص دارد به مبحث صفات و ویژگیهای عاشق راستین که همراه با شواهد شعری توضیح و شرح شده است . در پایان، فصل پنجم برداشتی از تمام دریافتهاست .