نشر سیستم های آبیاری نوین بعنوان یکی از ساز و کارهای افزایش راندمان آب آبیاری از اوایل دهه ی هفتاد در استان زنجان مورد توجه قرارگرفت. پژوهش توصیفی- همبستگی حاضر، با هدف بررسی و تحلیل عوامل موثر بر پذیرش و توسعه سیستم های آبیاری نوین در بین کشاورزان شهرستان های زنجان و خدابنده و به صورت پیمایشی انجام گرفته است. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود که برای تعیین روایی ظاهری و محتوایی آن، از نظرات اعضای هیأت علمی و کارشناسان آبیاری سازمان جهادکشاورزی استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ برای بخش های مختلف پرسشنامه بین 74/0 تا 86/0 به دست آمد. جامعه آماری این تحقیق کلیه کشاورزان پذیرنده سیستم های آبیاری نوین در شهرستان های زنجان و خدابنده به تعداد 989 نفر بودند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 270 نفر از آنان با روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای spss و topsis انجام گردید. نتایج به دست آمده نشان داد همبستگی مثبت و معنی داری بین میزان پذیرش سیستم های آبیاری نوین با متغیرهای سن، توان مالی کشاورز در تأمین هزینه های مربوط به احداث سیستم ، مشارکت در طراحی و اجرای سیستم ها، کانون مشورت واقع شدن، نوگرایی، برخورداری از ماشین آلات، به-کارگیری ماشین آلات، شرکت در دوره های ترویجی و جهانشهری بودن کشاورزان وجود دارد. همچنین همبستگی منفی و معنی داری بین میزان پذیرش سیستم ها و میزان مواجهه با مشکل کم آبی بعد از بکارگیری سیستم ها وجود دارد. نتایج رگرسیون چند متغیره گام به گام نشان داد که متغیرهای مساحت کل اراضی آبی، مساحت کل اراضی دیم، نوگرایی، دسترسی به کانال های ارتباطی، مالکیت ماشین آلات کشاورزی، واحد دامی و توان مالی در تأمین هزینه های مربوط به احداث سیستم ها، حدود 51 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می نماید.

طرح های توسعه منابع آب (نظیر احداث سد ها) دارای اثرات زیست محیطی متعددی می باشد،که تغییر رژیم ‏طبیعی رودخانه و کاهش جریان سطحی پایین دست از مهم ترین آن است. برآورد جریان زیست محیطی مورد نیاز ‏برای سلامت اکوسیستم های آبی پایین دست رودخانه، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به منظور تعیین جریان ‏زیست محیطی، روش های متعددی ارائه شده است. این روش ها را می توان در چهار گروه: هیدرولوژیکی، ‏هیدرولیکی، شبیه سازی زیستگاه و روش جامع، طبقه بندی کرد.‏ هدف اصلی از تحقیق حاضر، برآورد جریان زیست محیطی رودخانه باراندوزچای، ارومیه، ایران، از روش های ‏موجود هیدرولوژیکی و شبیه ساز زیستگاه، در ماه های مختلف سال بوده است. با توجه به احداث‎ ‎سد‎ ‎باراندوزچای، ‏تأمین نیاز‎ ‎آب زیست محیطی‎ ‎این رودخانه و سهم دریاچه ارومیه از این رودخانه، اهمیت قابل توجهی ‏دارد.‏ در این تحقیق، برای تعیین شدت جریان زیست محیطی رودخانه از هشت روش هیدرولوژیکی ‏‏(1- ‏tennant، 2- ‏tessman، 3- شاخص های تداوم جریان(‏flow duration indices‏)، 4- ‏smakhtin، ‏‏5- شاخص های منفرد جریان های کم آبی ‏‎7q10‎‏ و ‏‎7q2‎‏ ،‎ ‎‏6- ‏fdc shifting، 7- ‏drm، 8- محدوده ‏تغییرپذیری ‏rva‏)؛ و از روش شبیه ساز زیستگاه (روش کیفیت آب موسوم به رابطه ‏q‏)، استفاده شده ‏است. ‏ نتایج برآورد جریان زیست محیطی رودخانه باراندوزچای از روش های مختلف، در جدول (1) ارائه و ‏مقایسه شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که برای حفظ رودخانه باراندوزچای در حداقل وضعیت ‏اکولوژیکی قابل قبول (کلاس مدیریت زیست محیطی ‏c‏)، شدت جریان 9/1 متر مکعب بر ثانیه ( ‏معادل26 درصد متوسط جریان سالیانه ‏mar‏) بطور متوسط در طول رودخانه تا دریاچه ارومیه، باید ‏برقرار گردد. ‏