در این پایان نامه سعی در ارائه ی یک مدل آماری برای خوشه بندی متون داشته ایم. هر خوشه به منزله ی جزئی از یک مدل ترکیبی در نظر گرفته می شود که شامل پارامترهای عدد اولویت جزء، بردار میانگین و ماتریس کواریانس جزء می باشد. هدف از ارائه ی یک مدل آماری، در نظر گرفتن پخشش های متفاوت برای مجموعه داده هایی که لزوماً پخشش آنها کروی نیست، می باشد. الگوریتمهای خوشه بندی مانند k-means و مشتقات آن که با یک پارامتر-که معمولاً مراکز خوشه هاست- کار می کنند، سعی دارند خوشه هایی با پخشش کروی را ایجاد کنند که این در مورد همه ی مجموعه داده های دنیای واقعی صدق نمی کند. هدف دیگر این پایان نامه، به مقدار دهی اولیه ی پارامترهای مدل بر می گردد. بسیاری از کارهای انجام شده در زمینه ی خوشه بندی بدون نظارت متون، ساخت چندین مدل مختلف با مقداردهی های اولیه ی تصادفی بوده است و نهایتاً مدل برتر را بر اساس یک معیار خاص انتخاب می کردند. از آنجائیکه مقداردهی تصادفی در همه ی اجراها نتایج قابل اعتماد و منظمی ارائه نمی دهد، ما با ارائه ی یک رویه ی چند مرحله ای و بدون کمک از هرگونه ناظر خارجی و با استفاده از الگوریتمهای سلسله مراتبی که پیچیدگی محاسباتی آن را با انتخاب یک مجموعه کوچک از نمونه های برتر و همچنین کاهش فضای ابعاد، کاهش دادیم موفق شدیم برای هر خوشه بهترین متون مربوطه را بیابیم و بوسیله ی آنها پارامترهای مذکور را مقداردهی کنیم. نتایج آزمایشگاهی و نمودارهای مقایسه ای به صورت کاملاً واضح نشان می دهند که روش های پیشنهاد شده در این پایان نامه از عملکرد بالاتری نسبت به روشهای ارائه شده ی مشابه داشته اند.

فصل اول این رساله نگاهی کوتاه است به زندگی و آثار خواجو؛ نیز از ویژگی‏های شعری و تأثیر و تأثرات وی به صورت گذرا مطالبی ذکر شده است. در فصل دوم تعاریف و کلیاتی در خصوص تشبیه و استعاره و انواع آن‏ها به همراه نمونه‏هایی از اشعار خواجو و دیگر شاعران آمده است. فصل سوم به ذکر تشبیهات دیوان خواجو به ترتیب الفبایی اختصاص دارد. نگارنده در این فصل پس از استخراج تشبیهات دیوان خواجو و حذف موارد تکراری هر مشبه را با یک پیکان به مشبه‏به مربوطه، ربط داده است و در ذیل آن بیت مورد نظر ذکر شده است. در فصل چهارم استعارات دیوان خواجو به ترتیب الفبایی به همراه بیت شاهد مثال ذکر شده است و نوع استعاره‏ی (مکنیه یا مصرّحه) مشخص شده است. در پایان خواهشمندم قبل از مطالعه‏ی این پایان نامه به نکات ذیل توجه فرمایید: الف. این تحقیق بر اساس تنها نسخه‏ی چاپی از دیوان خواجو به کوشش احمد سهیلی خوانساری، چاپ سوم، سال 1374، نوشته شده است. ب. با توجه به عدم شماره‏گذاری ابیات در دیوان خواجو، برای نشان دادن آدرس هر بیت به ذکر شماره‏ی صفحه بسنده شده است. ج. برای پرهیز از تکرار بی‏مورد در ارجاعات، جز در مورد اول، تا پایان فصل به نوشتن (همان، شماره‏ی صفحه) بسنده شده است. د. در چند مورد که وزن بیت یا مصراع مشکل دارد به اصل دیوان مربوط می‏شود و به همین علت بدون تغییر ذکر شده است. ه. در ابیاتی که برای یک مشبه، مشبه‏به‏های متعدد ذکر شده است برای جدا کردن مشبه‏به‏ها از هم از «؛» استفاده شده است. پایان نامه‏ی حاضر در چهار فصل و یک مقدمه و لغت‏نامه و فهرست منابع و مآخذ تدوین شده است.