نام پژوهشگر: حیدر علی رستمی
فروغ سبزه حیدر علی رستمی
هیچ اثری به اندازه ی سخن، قابل بقاء و تأثیرگذار نیست. قرآن کریم از زوایای مختلفی به مقوله ی سخن پرداخته است. با توجه به گستردگی بحث در این زمینه، سعی بر این است که در این پژوهش، فقط اهمیت سخن گفتن، زمینه ها و موانع تأثیر سخن از منظر قرآن مورد بررسی و ارزیابی قرار داده شود. اساسی ترین منبع مورد استفاده در این تحقیق، قرآن بوده که به کمک تفاسیر و سایر منابع یاری رسان در فهم قرآن از جمله متون روایی، مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، زمینه های تأثیر سخن از دیدگاه قرآن در پانزده مورد زیر بررسی شده اند. 1.آراسته گویی 2.استدلال 3.استواری سخن 4.امنت داری 5.بلاغت 6.تکرار 7.جدال احسن 8.خیرخواهی 9.ساده گویی 10.طنّازی 11.عالمانه بودن 12.فصاحت 13.موعظه 14.نرمی سخن 15.نیکی سخن همان طور که در نگاه اول همیشه ظاهر یک چیز تأثیرگذار است، در سخن وری نیز، آن چه اهمیت بیشتری دارد آراستگی سخن، جذابیت و نیکویی آن است. هم چنین به نرمی سخن گفتن و دوری کردن از خشونت نیز در جذابیت سخن بسیار موثر است. مسأله ی مهم دیگر و از جمله ارکان مهم سخن وری توجه به نوع مخاطب و سخن گفتن مطابق حال اوست. هم چنین کلامی که همراه با دلیل و برهان باشد و از استواری مطابق با عقل و منطق برخوردار باشد تأثیرگذاری بیشتری بر مخاطب دارد. جلب اعتماد مخاطب نیز بسیار حائز اهمیت است، در روان شناسی تبلیغات نیز اثبات شده که اعتماد شنونده از مهم ترین دلایل تأثیرپذیری است: از جمله موارد پانزده گانه که موجب جلب اعتماد مخاطبین به گوینده می شَود، امانت داری و خیرخواهی گوینده است. هم چنین تکرار و گوش زد کردن پی در پی، مواعظ و سخنان پندآموز، سخن گفتن با علم و آگاهی نیز موجب تأثیر سخن بر مخاطب می گردد. احتجاج و جدال به شیوه ی احسن، پیام رسمی قرآن است و از جمله مسائل زمینه ساز در تأثیر کلام است. آن چه در تأثیرگذاری کلام بر مخاطب اهمیت دارد توجه گوینده و سخنران به همه ی این موارد است و در صورت آگاهی و عمل به این موارد بدون شک سخن او بر مخاطبانش تأثیرگذار خواهد بود. در فصل پایانی تلاش شد تا بنابر آموزه ای قرآنی و روایی موانع تأثیر کلام و عومل آسیب زا در شش مورد بررسی شود: 1.استکبار 2.ختم قلب 3.دنیا طلبی 4.زورگویی 5.طغیان گری 6.نارسایی بیان. تکبر و غرور آدمی مانع تأثیر کلام مخاطب بر وی می شَود و چنان چه عوامل اصلی در ضلالت برخی امت ها استکبار آنان در مقابل پیامبران الهی بوده است. آلودگی به گناهان و زورگویی موجب ختم قلب و نفوذ ناپذیری آن در مقابل سخنان حق می شود. دنیا طلبی و غفلت از آخرت، طغیان گری و زورگویی نیز از جمله موانع دیگر در پذیرفتن سخن حق و موعظه های انبیای الهی است. نارسایی بیان نیز مانع از فهم و درک صحیح سخن از سوی مخاطبان است.
اعظم ایمان زاده عبد الرضا زاهدی
چکیده مسئله جمع وتدوین، نسخ وتحریف از جمله مسائل بحث برانگیز ومورد اختلاف در میان دانشمندان علوم قرآنی بوده وهست. پژوهش حاضر با عنوان بررسی تطبیقی نظریه ی نسخ، جمع و تدوین و تحریف از منظر علامه طباطبایی; و آیت الله خویی; به بررسی مقایسه ای ونقد آراء آن دو بزرگوار در سه حوزه نسخ، جمع وتدوین وتحریف پرداخته است. بیشترین اختلاف نظر علامه طباطبایی; وآیت الله خویی; در زمینه جمع وتدوین است. آیت الله خویی; با نقد روایات جمع وتدوین مبنی بر اجتهادی بودن جمع قرآن وبا اعتقاد به ضعف وسستی آنها سعی در اثبات توقیفی بودن جمع قرآن دارند. در مقابل ایشان علامه; با استناد به همین روایات در صدد اثبات اجتهادی بودن این مسئله است. آنچه در این فصل قابل نقد وبررسی است اعتقاد علامه به اجتهادی بودن ترتیب برخی از آیات است، که پیامدهای نامقبولی مانند تقویت شبهه تحریف وتضاد با اعجاز بیانی حاصل آن است. اما با وجود اختلاف این دو بزرگوار در این زمینه، حاصل آن نتیجه مشترکی است وآن عدم تحریف قرآن در مسیر جمع وتدوین است. در مسئله نزاهت قرآن از تحریف هردو بزرگوار سعی وتلاش قابل تقدیری، هم در ارائه دلائل نزاهت قرآن از تحریف، وهم در پاسخ دادن به شبهات قائلین به تحریف داشته اند. در آخرین بخش از این پژوهش مقوله نسخ به چالش کشیده شده است. علامه; و آیت الله خویی; با وجود پذیرش نسخ، نسبت به نسخ شمار زیادی از آیات قرآن معترض بوده و با حرکتی علمی و پژوهشی در احیاء آیات مدعی نسخ اقدامی شایسته انجام داده اند. هر چند در این مسئله نیز اختلافاتی در آراء ایشان به چشم می خورد که مربوط به تعریف اصطلاحی و شروطی است که برای نسخ قائلند. در انتها نیز به رویش دیدگاهی جدید در نسخ مانند: نسخ مشروط، نسخ تمهیدی وانکار نسخ مصطلح اشاره شده است. کلیدواژه: جمع و تدوین، تحریف، نسخ.
محمدعلی ریحانی نیا حیدر علی رستمی
ما در این پژوهش آثار منفی رفاه را به سه بخش تقسیم نمودیم: آثار منفی بینشی و اعتقادی رفاه، آثار منفی اخلاقی و رفتاری رفاه در بُعد فردی، آثار منفی اخلاقی و رفتاری رفاه در بُعد اجتماعی. آثار منفی بینشی و اعتقادی رفاه از دیدگاه قرآن کریم عبارتند از: اعتقاد مصونیت از عذاب، اعراض از اسلام، اعراض از حق، انکار معاد، تحلیل نادرست از حوادث هشدار دهنده، تزیین زشتی ها، شرک، کفر و کفران نعمت. آثار منفی اخلاقی و رفتاری رفاه در بُعد فردی عبارتند از: اعراض از ذکر خدا، امتحان و ابتلاء، شادمانی غرورآمیز، طغیان، ظلم به نفس، عُجب، غفلت، فراموشی خدا، فسق. و آثار منفی اخلاقی و رفتاری رفاه در بُعد اجتماعی عبارتند از: استکبار، اضلال، افزایش جمعیت کافران، تجاوزگری، تحقیر دیگران، ترک جهاد، تفاخر، فساد. و هدف این تحقیق شناخت آسیب ها و آثار منفی رفاه جهت اجتناب از آنها می باشد.