آدمی بر اساس طبیعت اجتماعی اش همواره در طول تاریخ در پی دست یافتن به محیطی آرام و ایمن بوده تا در سایه آن به رشد و تعالی دست یابد. قطعاً عوامل بسیاری در رشد معرفتی و اجتماعی آدمی نقش دارند اما عاملی که در این زمینه بسیار نقش آفرینی می کند، ادبیّات است. در هر جامعه ای، ادبا و شاعران، پیشگام و پیشرو در آگاهی بخشی جامعه بوده اند و کوشیده اند تا با نفوذ و قدرت بیانشان، حاکمان و آحاد جامعه را به سوی رشد و کمال سوق دهند. در این میان گروهی از شعرا و نویسندگان برای خود رسالتی جز هدایت و نقد جامعه قایل نبودند، به طوری که گه گاه زبان سرخشان برای آن ها حرمان و حبس به ارمغان می آورد و در حالت بد سرسبزشان را بر باد می داد. ویژگی بارز ادبی این شخصیّت ها در همه کشورها و ملل، موضوعات ادبی است که به آن پرداخته اند؛ موضوعاتی که آیینه تمام نمای مسائل جامعه ی آن ها می باشد و می توان از ورای اشعار و نوشته های آن ها آلام و آمال مردم زمانشان را فهمید. معروف رصافی شاعر عصر نهضت کشور عراق نیز در دوره ای می زیست که ادبیّات عربی بعد از دوره انحطاط که شعر و ادبیّات از زندگی روزمره مردم جدا افتاده بود، دوباره پیوندی با زندگی مردم برقرار کرد. وی با زبان شعری محکم و سلیس و با تربیّت دینی خاصش از جمع نسلی پا به عرصه شعر نهاد که فقر، جهل، ظلم و ستم آشنای دیرینه آن ها بود؛ لذا کمر همّت بست تا با نیروی سحر آمیز شعر با زبانی انتقادی از دردها و کمبودهای جامعه اش سخن بگویید و رنج های آن ها را التیام بخشد. وی در قالب مکتب رئالیسم و ادبیّات انتقادی از مسائل اجتماعی سخن گفت و با ارائه تفسیری درست از دین، بر لزوم آزادی اندیشه و بیان، علم آموزی و رعایت حقوق زنان، کارگران و نیازمندان جامعه پای فشرد؛ او توانست با اندیشه های اصلاحی بلندش معمار آینده روشن ملّت عراق باشد.

چکیده نگاه معناشناختی به متن و تحلیل معنایی واژگان متن، یکی از راه های دست یابی به دقایق معنا و پی بردن به مقصود اصلی گوینده است. این نوع نگاه، به طور خاص در قرآن که به باور مسلمانان عین سخن خداوند و معجزه الهی است و از سطوح معنایی متعددی برخوردار است، به دلیل اهمیت و نقش آن در تأمین سعادت جاودانه بشر اهمیتی مضاعف مییابد. پژوهش مذکور که در سوره لقمان و مومنون، صورت گرفته است، در پی آن است که انواع دلالت ها (صوت، صرف، نحو و واژگان) را با تأکید بر برخی نظرات فرمالیسم و ساخت گرایی، بررسی کند و به تحلیل کارکرد هر یک از این دلالت ها در کشف معنا بپردازد. از آنجایی که قرآن وحی از جانب خداوند باری تعالی بوده و اثر و سخن نوع بشر نیست بنابراین در تمام جوانب بلاغت و فصاحت، در اوج خود دیده می شود که نمونه هایی از آن، در دو سوره لقمان و مومنون در این پژوهش به اختصار آمده و مورد بررسی قرار گرفته است. در هر جمله و ترکیبی از آیات قرآن، نظم خاصی حاکم است که نهایت لطافت وشیوایی قرآن را می رساند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که تأثیر دلالت ها اعم از صوت، جایگاه صامت ها و مصوّت ها، صرف و نحو به عنوان ساخت کلمه و جمله و واژگان که در بر گیرنده معنای اصلی، نسبی، ترادف، تضاد و شمول معنایی است با توجه به بافت آیات، جهت افاده معنا ومقصود کلام الهی مهم می باشد.بنابراین نقش بافت و سیاق، برای تعیین معنا انکارناپذیر است.