نام پژوهشگر: منوچهر دستفال
سمیه شعبانی محسن موحدی دهنوی
استفاده از کودهای زیستی در کنار مصرف کودهای شیمیایی نیتروژنه می¬تواند نقش مهمّی در کاهش مصرف کودهای شیمیایی بدون اثر نامطلوب بر عملکرد کمی و کیفی سویا داشته باشد. به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف نیتروژن، کودهای زیستی و نانو نیتروژن بر عملکرد و کارآیی مصرف نیتروژن سویا رقم ویلیامز، آزمایشی به صورت کرت¬های خرد شده در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در 3 تکرار در تابستان 1392، در شهرستان داراب استان فارس اجرا شد. عامل اصلی شامل نیتروژن در سه سطح (0، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره) و عامل فرعی در چهار سطح (ریزوبیوم جاپونیکوم، نانونیتروژن، نیتروکسین و شاهد) بود. نتایج بدست آمده نشان داد که برهم¬کنش نیتروژن و منبع نیتروژن برای عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد نیتروژن در مرحله رسیدگی دانه، پروتئین دانه و عملکرد پروتئین اثر معنی¬داری داشتند. بیشترین عملکرد دانه (2018 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به همراه کاربرد ریزوبیوم بدست آمد و در مقابل کمترین میزان عملکرد دانه (1476 کیلوگرم در هکتار) در تیمار بدون مصرف کود شیمیایی مشاهده شد. بیشترین شاخص برداشت (24/44 درصد) در تیمار 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به همراه کاربرد ریزوبیوم بود. بیشترین میزان نیتروژن در مرحله رسیدگی دانه (51/1 درصد) در تیمار کودی 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن همراه با کاربرد نانو نیتروژن و بیشترین میزان پروتئین دانه و عملکرد پروتئین در تیمار 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به همراه کاربرد ریزوبیوم مشاهده شد. بیشترین شاخص برداشت نیتروژن (81/77 درصد) در تیمار 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به همراه کاربرد نانو نیتروژن بدست آمد. همچنین بیشترین میزان کارآیی مصرف نیتروژن (90/26 کیلوگرم بر کیلوگرم) در تیمار 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به همراه کاربرد ریزوبیوم بدست آمد. در نهایت نتایج نشان داد که تلقیح بذر سویا با باکتری ریزوبیوم، مصرف کود نیتروژنه را تا نصف مقدار توصیه شده کاهش می¬دهد. این موضوع در کاهش هزینه¬ها و حفظ پایداری، سلامتی خاک کشاورزی می¬تواند تأثیر بسزایی داشته باشد.
طاهره ایران دوست احسان بیژن زاده
به منظور بررسی اثر تنش خشکی آخر فصل بر عملکرد، اجزای عملکرد و دمای سایه انداز گیاهی ژنوتیپ-های ¬تریتیکاله (triticosecal wittmack) آزمایشی در مزرعه¬ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز در سال زراعی 93- 1392 طراحی و اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف تنش خشکی (آبیاری مطلوب، تنش خشکی از مرحله¬ی گلدهی، تنش خشکی از مرحله¬ی شیری شدن و تنش خشکی از مرحلهی خمیری نرم)، به عنوان فاکتور اصلی و 5 ژنوتیپ تریتیکاله (رقم سناباد، رقم et 83-3، لاین شماره 20، لاین شماره 10 و لاین شماره 8) به عنوان فاکتور فرعی بودند که در قالب طرح استریپ پلات و در 3 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش معنی دار عملکرد دانه (p ≤0.01) به مقدار 30 درصد شد. همچنین اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ و تیمارهای تنش خشکی نیز تاثیر معنی داری (p≤ 0.01) بر عملکرد دانه داشتند. اعمال تیمارهای تنش خشکی همچنین سبب کاهش معنی دار تعداد سنبله در واحد سطح (p≤ 0.01) شد به طوریکه تیمارهای تنش خشکی تعداد سنبله در واحد سطح را به میزان 34/8درصد کاهش داد. اثر متقابل ژنوتیپ و تنش خشکی برتعداد سنبله در واحد سطح و وزن هزار دانه معنی¬دار بود. وقتی تریتیکاله در شرایط تنش خشکی قرار گرفت، تعداددانه در سنبله به میزان 25/49 درصد و وزن هزار دانه به میزان 22/2درصد کاهش یافت. همچنین اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ و تنش خشکی بر شاخص برداشت معنی¬دار بود. نتایج این مطالعه نشان داد که دمای سایه انداز گیاهی شاخصی مناسب برای تشخیص مقاومت ژنوتیپ¬های تریتیکاله به تنش خشکی است. در نهایت، لاین¬های شماره¬ی 20 با عملکرد 6423 کیلوگرم در هکتار و لاین شماره 8 با عملکرد 6362 کیلوگرم در هکتار بهترین ژنوتیپ ها در شرایط خشکی در منطقه داراب بودند.