نام پژوهشگر: عبدالرضا شریفی
عبدالرضا شریفی خسرو نشان
موضوع مرگ مغزی از مسایل جدید پزشکی است و برای تشخیص آن، شورای تخصّصی پزشکی به وسیله ی دستگاه های پزشکی مجهّز آن را بیان می کند. از نظر پرشکی امروز مرگ مغزی، مرگ مسلّم شناخته شده است. نظرات فقها در این زمینه متفاوت است، این نظرها به طور کلّی به سه دسته تقسیم می شوند: برخی از فقها، مرگ مغزی را از باب احتیاط و از جهت حرمت نفس انسانی و بر اساس اصولی چون اصل استصحاب، و ملاحظه ی عرف عام، مرگ مسلّم نمی دانند و به تبع این عقیده، جدا کردن دستگاه های احیا کننده از بیمار و برداشت اعضای او را جایز نمی دانند؛ امّا برخی از فقها، مرگ مغزی را از باب عدم حیات انسانی و بر اساس نظریّه ی کمیسیون پزشکی که همان عرف خاص است، مرگ مسلّم می دانند و به تبع این عقیده، جدا کردن دستگاه های احیاکننده از بیمار و برداشت اعضای او را در صورت لزوم، از باب قاعده ی تزاحم و لاضرر جایز می دانند. و برخی از فقها مرگ مغزی را یکی از مصادیق حیات غیرمستقر می دانند که از جهت برخی احکام فقهی ـ حقوقی در حکم میّت به شمار می آید. در این زمینه سعی خواهد شد با بررسی مفهوم مرگ و حیات از دیدگاه پزشکی و اسلام، سه نظریّه ی فوق مورد نقد و بررسی قرار گیرند و نقاط قوّت و ضعف آن ها نیز در کنار آرا و استفتائات فقهای معاصر بیان شود.