نام پژوهشگر: مژگان سبزه زاری
مژگان سبزه زاری حسین اسلامی
در این تحقیق حل تحلیلی برای تابع تقسیم نوسانگر هماهنگ در قالب نسخه دوم مکانیک آماری تسالیس با شاخص غیرمقداری در محدوده بین یک و دو بهدست آورده شد. وابستگی این تابع به پارامترهای دما و شاخص غیرمقداری بررسی شد. معلوم شد در هر دمای معین، تابع تقسیم ارتعاشی غیرمقداری بهازای هر درجه غیرمقداری، از تابع تقسیم ارتعاشی مقداری بزرگتر است. با افزایش دما و شاخص غیرمقداری تفاوت این دو تابع تقسیم بیشتر میشود. مقایسهای بین تابع احتمال هر دو نوسانگر مقداری و غیرمقداری انجام شد و مشخص شد در هر دمای معین احتمال حضور در سطح پایه برای سامانههای غیرمقداری کمتر از احتمال حضور در سطح پایه برای سامانه مقداری است و در مقابل احتمال حضور در سطوح برانگیخته بالایی برای سامانههای غیرمقداری بیشتر از سامانه مقداری است که با افزایش شاخص غیرمقداری این تفاوتها بیشتر میشود. همچنین مشخص شد در دمای نزدیک به صفر کلوین، در سامانههای غیرمقداری احتمال حضور برای سطح پایه مقدار مخالف یک و برای سطوح برانگیخته بالایی مقادیر مخالف صفردارد که با افزایش شاخص غیرمقداری احتمال حضور در سطوح برانگیخته بیشتر میشود و از احتمال سطح پایه کاسته میشود. همچنین عبارتی برای انرژی داخلی نوسانگر هماهنگ غیرمقداری در قالب نسخه دوم ارائه گردید. عبارت حاصله به دو پارامتر دما وشاخص غیرمقداری وابسته است. رفتار دمایی آن با انرژی داخلی نوسانگر هماهنگ مقداری مقایسه شد. معلوم شد رفتار دمایی انرژی داخلی در تمام محدوده اعتبار شاخص غیرمقداری یکسان نیست. در دمای صفر کلوین انرژی داخلی سامانههای غیرمقداری برخلاف سامانههای مقداری برابر با انرژی نقطه صفر نیست. همچنین عبارتی برای ظرفیت گرمایی ارتعاشی غیرمقداری ارائه شد و رفتار دمایی آن برای شاخصهای غیرمقداری مختلف بررسی وبا کمیت همتای آن در ترمودینامیک بولتزمن-گیبس، سامانه مقداری، مقایسه شد. مشخص شد که در دماهای بالا ظرفیت گرمایی ارتعاشی غیرمقداری مشابه با کمیت متناظر آن در سامانه مقداری به یک مقدار حدی میل میکند. همچنین در حد دمایی صفر کلوین نیز به مقدار صفر میل میکند اما شیب آن متفاوت از ظرفیت گرمایی ارتعاشی مقداری است. رفتار دمایی ظرفیت گرمایی بهواسطه ارتباط آن با کمیت افتوخیز انرژی داخلی که این کمیت نیز به نوبه خود به همبستگیهای آماری و شاخص غیرمقداری مرتبط است، قابل توضیح است. همچنین در این تحقیق انرژی داخلی سامانهای متشکل از نوسانگر هماهنگ مستقل یکسان در قالب نسخههای دوم وچهارم مکانیک آماری تسالیس بهدست آورده شد. مشخص شد در قالب هر دو نسخه انرژیهای کوانتومی و انرژی داخلی متوسط این سامانه علیرغم فرض استقلال ذرات سامانه، کمیتهایی همبسته و غیرمقداری هستند. اما معلوم گردید در تمامی محدوده شاخص غیرمقداری، رفتار انرژی داخلی در قالب نسخه دوم با روند انرژیهای کوانتومی بر حسب افزایش تعداد ذرات سامانه مغایرت دارد در حالیکه چنین رفتار نابهنجاری برای انرژی داخلی در قالب نسخه چهارم مشاهده نشد. همچنین مطالعهای بر روی نانوخوشهها صورت گرفت. رفتارکمیت انرژی پیکربندی بهازای یک ذره (یک اتم) بر حسب تعداد اتمهای تشکیل دهنده نانوخوشه برای نانوخوشههای با پتانسیل برهمکنشی جفت و همچنین نانوخوشههای با پتانسیل برهمکنشی چندذرهای بررسی شد. معلوم گردید رفتار این کمیت با افزایش تعداد اتمهای سامانه برای هر دو دسته از نانوخوشهها کاهشی است. این رفتار نشان دهنده غیرمقداری بودن و از نوع زیرمقداری بودن انرژی پیکربندی در هر دو دسته از نانوخوشههاست. در واقع غیرمقداری بودن انرژی در این سامانهها به وجود همبستگیهای میکروسکوپی در این سامانهها برمیگردد. همچنین رفتار کمیت انرژی پیکربندی بهازای یک فونون با افزایش تعداد فونونهای تشکیلدهنده نانوخوشهها بررسی شد. مشخص شد رفتار این کمیت برای هر دو دسته از نانوخوشهها یکسان نیست. رفتار این کمیت برای نانوخوشههای با پتانسیل برهمکنشی جفت، کاهشی و برای نانوخوشههای با پتانسیل برهمکنشی چندذرهای افزایشی است. همچنین معلوم گردید همبستگیهای میکروسکوپی موجود در نانوخوشههای دارای پتانسیل چندذرهای معادل با همبستگیهای آماری سامانه متشکل از نوسانگر هماهنگ یکسان در قالب نسخه چهارم مکانیک آماری تسالیس با شاخص همبستگی کوچکتر از یک است. معلوم گردید این سامانهها قابل توصیف به کمک این آمار هستند در حالیکه این آمار قادر به توصیف نانوخوشههای دارای پتانسیل کوتاهبرد و دوذرهای نمیباشد. در بخش دیگر این پایان نامه، تحقیقی بر روی ساختارهای پایدار نانوخوشههای مولکولی مختلف آدامنتین صورت گرفت و نقاط ذوب این نانوخوشهها تعیین شد. معلوم گردید با افزایش اندازه نانوخوشه نقطه ذوب آن به نقطه ذوب سامانه ماکروسکوپی نزدیک میشود. با افزایش تدریجی اندازه نانوخوشه دماهای ذوب نانوخوشهها به طور منظم افزایش نمییابند، به دلیل اینکه ساختارها با افزایش ذرات به طرف تشکیل ساختار متکامل و پایدار بیست وجهی پیش میروند، از اینرو بعضی از ساختارها نسبت به هم خانواده نزدیک خود ناپایدارتر هستند و نقطه ذوب اندکی کمتر دارند. در واقع این روند تغییر نقطه ذوب نانوخوشهها شبیه افزایش الکترونها در یک دوره از جدول تناوبی میباشد که تا رسیدن به آرایش پوسته بسته گازهای نجیب ساختارها متکامل میشوند.