نام پژوهشگر: شهاب شاکری

عقلگرایی و استعلا در فلسفه سالومون مایمون
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1394
  شهاب شاکری   محمد کاظم علمی

سالومون مایمون که یکی از ناقدان معاصر کانت بود، از بنیانگذاران ایدئالیسم نظری به شمار می رود. کانت معتقد بود که هیچ یک از ناقدانش به خوبی مایمون مسائل اصلی فلسفه نقادی را درک نکرده اند. نقد مایمون بر استنتاج استعلایی در نقد عقل محض مهمترین نقد او بر فلسفه کانت است. بنا بر نظر مایمون، مسئله اصلی استنتاج استعلایی (مسئله حق) -یعنی این مسئله که اطلاق مقولات محض فاهمه بر شهود بر چه اساسی قابل توجیه است؟ - بر اساس مقدمات کانتی حل شدنی نیست. از نظر او، از آنجا که این دو قوه شناخت (حساسیت و فاهمه) در فلسفه کانت از نظر کیفی کاملاً از یکدیگر جدا هستند، اطلاق مقولات بر شهود نمیتواند با ضرورت و کلیت همراه شود. مایمون برای غلبه بر دوگانه انگاری درونی فلسفه کانت از برخی از ایده های عقلگرایان استفاده می کند. او فاهمه متناهی را جزئی از فاهمه نامتناهی می داند که صورت و محتوای تجربه را ایجاد می کند. به این ترتیب، او تمایز کیفی میان دو قوه حساسیت و فاهمه را از میان بر می دارد. او برای حل کردن مسئله داده شدگی نظریه دیفرانسیلها و نظریه جدید زمان و مکان به مثابه صورتهای تفاوت را طرح می کند. به علاوه، او شیء فی نفسه به مثابه هستنده ای متعالی را رد می کند و شناخت شیء فی نفسه را شناخت کامل پدیدارها به شمار می آورد.