نام پژوهشگر: رحیم دیدار
جابر عیسی زاده پنجعلی خرابسی محمد گلوی
به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول پاشی متانول بر ویژگی های کمی و کیفی سویا، آزمایشی بصورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مغان واقع در شهرستان پارس آباد مغان اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح: s1= آبیاری پس از 40 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس (شاهد)، s2= آبیاری پس از 55 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس و s3= آبیاری پس از 70 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس به عنوان عامل اصلی و محلول پاشی متانول در چهار سطح: m1= عدم محلول پاشی (شاهد)، m2= محلول پاشی با 7 درصد حجمی، m3= محلول پاشی با 21 درصد حجمی و m4= محلول پاشی با 35 درصد حجمی به عنوان عامل فرعی لحاظ شدند. نتایج نشان داد تنش خشکی تأثیر معنی داری بر ویژگی های کمی سویا از قبیل: تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، قطر ساقه، تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، طول غلاف، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت داشت. ویژگی های کیفی سویا از قبیل: درصد پروتئین و روغن دانه، هیدرات های کربن محلول، هدایت روزنه ای، محتوی کلروفیل و محتوی پرولین برگ نیز تحت تأثیر تنش خشکی قرار گرفتند. افزایش تنش خشکی موجب افزایش درصد روغن دانه و هیدرات های کربن محلول گردید ولی سایر ویژگی های مورد بررسی را کاهش داد در این آزمایش آبیاری پس از 70 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس عملکرد دانه را 2/51 درصد کاهش داد. محلول پاشی متانول بر ویژگی های تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد برگ، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، سطح برگ، تعداد شاخه فرعی، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و کلروفیل در سطح 1 درصد و بر تعداد دانه در غلاف، طول غلاف، درصد پروتئین دانه، هیدرات های کربن محلول و هدایت روزنه ای برگ و محتوی پرولین برگ در سطح 5 درصد معنی دار گردید. محلول پاشی متانول با 21 درصد حجمی بیشترین تأثیر را بر ویژگی های مورد بررسی داشت بطوری که عملکرد دانه را 6/25 درصد افزایش داد. با افزایش مقدار متانول از 21 به 35 درصد حجمی عملکرد دانه کاهش یافت که احتمالا به دلیل اثر سمی متانول در غلظت های بالای آن بوده است. بر همکنش تنش خشکی و محلول پاشی بر هیچ یک از ویژگی های مورد بررسی معنی دار نشد.