نام پژوهشگر: شیرین امینی

بررسی دیدگاه های شیعی در شعر حافظ (با تأکید بر بعد ولایت)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  شیرین امینی   مهدی آهی

اسلام به عنوان کامل ترین مکتب هدایت روحی و جسمانی انسان ها ، در جهان بیشترین پیروان را دارد. مسلمانان بعد از رحلت پیامبر (ص)، بر سر مسئله جانشینی، اختلاف پیدا کردند و به دو مذهب شیعه و سنی تقسیم شدند. شیعه به کسانی گفته می شود که امر خلافت و جانشینی علی (ع) را پذیرفته اند؛ و امامیه مهم ترین فرقه آن مذهب را تشکیل می دهد. اختلاف نظر شیعه و اهل سنت در اصول و فروع دین و تقیه به شرح زیر است: شیعه در توحید افعالی و صفاتی، امامت و عدل با اهل سنت اختلاف نظر دارد. باور شیعه درباره امامت و خلافت این است که خلافت، ولایتی الهی مانند نبوت و مکمل راه پیامبر (ص) می باشد؛ و در سایر اصول دین مانند توحید ذاتی و عبادی، نبوت و معاد، دیدگاه یکسانی دارد. نظر شیعه در فروع دین شامل، امر به معروف و نهی از منکر، جهاد، نماز، روزه، حج، زکات، تولی و تبری، با اهل سنت متفاوت می باشد. تقیه به عنوان یکی از مولفه های شیعه نزد اهل سنت جایگاه اخلاقی ندارد. خواجه شمس الدین محمد بن محمد، حافظ شیرازی، شاعر و غزل سرای بزرگ قرن هشتم، از عرفای نامی جهان است. و در حال حاضر اصلی ترین منبعی که می تواند ما را به اعتقادات او برساند؛ دیوان اشعار و مطالعه تاریخ دوران زندگی او می باشد. این نوشتار به روش اسنادی و کتابخانه ای، به بررسی اصلی ترین مولفه های شیعه ی امامیه می پردازد؛ و اختلاف آن را با اهل سنت، به خصوص از نظر ولایت و انواع آن، در سه محور اصول عقاید، فروع دین و اخلاق بررسی می نماید. ابیاتی مطابق با امامت، عدل، توحید صفاتی و افعالی، امر به معروف و نهی از منکر، روزه، تولی، تبری، نماز، حج، جهاد، تقیه و واقعه کربلا، که از مولفه های شیعه است؛ در دیوان حافظ وجود دارد. بر اساس تطبیق ابیات با موضوع ولایت، امامت به ویژه علم، عصمت و شفاعت امام و مهدویت، حافظ شیعه امامیه بوده است.