چکیده آدنوزین یک نوکلئوزید پورینی است که اثرات وسیع و مهمی در فرایندهای بیولوژیکی از قبیل انقباض ماهیچه های صاف، انتقال پیام عصبی، ترشح هورمون های درون ریز و برون ریز، پاسخهای ایمنی، التهاب، تجمع پلاکت ها، درد و تنظیم فعالیت قلبی دارند. مطالعات نشان داده اند اثرات آنوزین به واسطه تاثیر مستقیم بر روی گیرند ه های آدنوزین است.گیرنده های آدنوزین از دسته گیرنده های وابسته به g- پروتئین ها می باشند و به چهار زیر گروه a1، a2a ، a2b و a3 تقسیم بندی می شوند. این گیرنده ها اثرات متعددی در بافت های مختلف بدن از نظر فیزیولوژی و فارماکولوژی دارند و نقش برجسته آنها دخالت در فرایند رشد و تکثیر سلولی است. مشخص شده که هر چهار زیرگروه قادر هستند که باعث تحریک پرولیفراسیون سلولی، مرگ سلولی (آپوپتوز و نکروز) یا توقف چرخه سلولی در سلول های نرمال و سرطانی شوند. با توجه به کارهای انجام شده در مورد نقش گیرنده های آدنوزین در انواع سلولهای سرطانی انسانی تحقیق حاضر اثرات آدنوزین و ارتباط آن با گیرند های آدنوزین در کنترل رشد و یا مرگ رده های سلولی سرطان پروستات pc-3 ، du-145 و lncap-fgc-10 را بررسی نموده است. همچنین وجود گیرنده های آدنوزین با استفاده از روشهای مولکولی، بیوشیمیایی و مسیر پیام رسانی داخل سلولی مرتبط با این گیرنده ها نیز بررسی گردید. بیان گیرنده های آدنوزین با استفاده از روش rt-pcr نشان داد، گیرنده های آدنوزین a 1 ، a 2a، a2b و a3 در سطح mrna در هر سه رده سلولی سرطان پروستات pc-3 ، du-145 و lncap-fgc-10 بیان می گردند. آدنوزین با یک اثر دوگانه باعث مهار رشد هر سه رده سلولی سرطان پروستات pc-3 ، du-145 و lncap-fgc-10 می گردد. بدین ترتیب که در غلظت های کمتر از 10 میکرومولار باعث توقف چرخه سلولی در فاز g1 می گردد. در حالیکه در غلظتهای بالاتر (1000-100 میکرومولار) با فعال کردن کاسپاز3 باعث القاء آپوپتوز می شود. با استفاده از آنتاگونیست های مختلف گیرنده های آدنوزین مشخص گردید که نوع گیرنده دخیل در اثرات آدنوزین گیرنده های a2b و a3 می باشد. نتایج ما نشان می دهد که از میان آگونیستهای گیرنده های آدنوزین مورد استفاده فقط آگونیست a2b و a3 قادر به مهار رشد سلولهای سرطان پروستات مورد استفاده می باشند. به این ترتیب که آگونیست a2b (neca) و آگونیست (a3 ib-meca ) در غلظت های کمتر از 1 میکرومولار باعث توقف سیکل سلولی در فاز g1 گردید. در صورتیکه در غلظتهای بالاتر از 1 میکرومولار باعث آپوپتوز می شود. همچنین گیرنده های a2b و a3 قادر به تغییرات camp درون سلولی در رده های سلولی مورد استفاده بودند که دلیلی بر حضور فانکشنال این دو گیرنده در سطح سلولهای مورد بررسی بود.