نام پژوهشگر: محمد هادی فلاحی
حبیب الله نعمتی یحیی کیخوایی
در تحلیل های زبانشناختی چنانچه واحدی زبانی از قوانین تدوین شده در چارچوب اطلاعات یا شم زبان گویشگر بومی تخطی کند، نشاندار تلقی می شود و این مساله ای است که معمولاً در خلق آثار ادبی بسیار اتفاق می افتد. بر اساس نظر لیچ (1969) موارد هشت گانه هنجارگریزی ( معنایی، واژگان، نحوی، زمانی، گویشی، نوشتاری و سبکی و آوایی) و موارد سه گانه توازن ( آوایی، واژگانی و نحوی) همگی منجر به خلق اثر ادبی می شوند. هدف از این پژوهش بررسی گزیده ای از اشعار قرآن نامه امید مجد (1376) از نظر کاربرد موارد هنجارگریزی و توازن و تحلیل آماری نتایج می باشد تا بتوان تحلیلی نوین از سبک خاص قرآن نامه ارائه داد. بر این اساس در این پژوهش ابتدا پیشینه ای از نظریات فرمالیست ها به همراه بررسی آرای آنان در مورد زبان و شعر ارائه شده، سپس آشنایی زدایی، برجسته سازی، هنجارگریزی و قاعده افزایی مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه انواع هشت گانه هنجارگریزی و همچنین توازن های آوایی، واژگانی و نحوی بر طبق دسته بندی لیچ (1969) در اشعار جزء سی ام قرآن نامه امید مجد طبق الگوی آماری- توصیفی نمونه برداری شده و با استفاده از روش های آماری و نمودار درصد وقوع هر یک مشخص شده است. بر اساس بررسی های این پژوهش، واژه های کهن وهمچنین واژه های بیگانه بیشترین کاربرد را در قرآن نامه منظوم امید مجد دارد، بنابراین این دو مورد از ویژگی های سبکی این اشعار می باشد. نتایج دیگر این پژوهش نشان می دهد که سراینده ی قرآن نامه برای جلوگیری از تغییر کلام قرآن کریم از کاربرد هنجار گریزی معنایی و گویشی پرهیز کرده به گونه ای که درصد وقوع آن ها به کمتر از دو درصد در این اثر می رسد.