مقدمه : بیماری مولتیپل اسکلروزیس (multiple sclerosis) که به اعصاب مرکزی(cns) وشایع ترین علت ناتوانی در جوانان پس از تروما است. باتوجه به گرایش این بیماری در درگیری افراد جوان و نیروی کارآمد جامعه و به بارآوردن صدمات روحی جسمی و اقتصادی فراوان بر دوش خانواده بیمارستان و دولت و افزایش سال های سپری شده همرا با ناتوانی باید بیشتر از پیش به عوامل ایجاد کننده پیش برنده و تشدید کننده این بیماری پرداخت درحالیکه علیرغم رشد فزاینده شیوع و بروز ms در ایران ، ریسک فاکتورهای اپیدمیولوژیک موثر بر بروز و پیشرفت این بیماری به طورکامل مشخص نیست هدف از این مطالعه بررسی عوامل خطر موثر بر مولتیپل اسکلروزیس می باشد تا اطلاعات جامعی را جمع آوری و از آن در برنامه ریزی بهداشتی درمانی جامعه استفاده نمود. مواد و روشها : در این مطالعه که به صورت موردی –شاهدی صورت گرفت مورد213 نفر از بین بیماران ثبت شده در مرکز انجمن بیماری ms استان مرکزی انتخاب شدند و عوامل اپیدمیولوژیک بر اساس فرم جمع آوری اطلاعات جمع آوری شده سپس از افراد سالم متناظر با سن و جنس بیماران اطلاعات اپیدمیولوژیک جمع آوری گردید. نتایج : تعداد 213 بیمار مبتلا به ام اس در گروه مورد و همچنین 202 نفر در گروه کنترل بررسی شدند.میانگین سن در گروه مورد 77/8± 33/37 و در گروه شاهد 64/9±45/37 بود (p=0.721).80 درصد از بیماران در گروه مورد زن بودند. .بین دو گروه از نظر ازدواج فامیلی تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت. مشکلات پری ناتال به طور معنی داری در گروه مورد کمتر بود اما بین دو گروه اختلاف آماری معنی داری از نظر نحوه ی تغذیه در دوران شیرخوارگی ، عفونت های حوالی زایمان و بیماری های واگیر دوران کودکی ، بیماری های دوران شیرخوارگی مشاهده نشد

بیماری مولتیپل اسکلروزیس (multiple sclerosis) که به اعصاب مرکزی(cns) وشایع ترین علت ناتوانی در جوانان پس از تروما است. باتوجه به گرایش این بیماری در درگیری افراد جوان و نیروی کارآمد جامعه و به بارآوردن صدمات روحی جسمی و اقتصادی فراوان بر دوش خانواده بیمارستان و دولت و افزایش سال های سپری شده همرا با ناتوانی باید بیشتر از پیش به عوامل ایجاد کننده پیش برنده و تشدید کننده این بیماری پرداخت درحالیکه علیرغم رشد فزاینده شیوع و بروز ms در ایران ، ریسک فاکتورهای اپیدمیولوژیک موثر بر بروز و پیشرفت این بیماری به طورکامل مشخص نیست هدف از این مطالعه بررسی عوامل خطر موثر بر مولتیپل اسکلروزیس می باشد تا اطلاعات جامعی را جمع آوری و از آن در برنامه ریزی بهداشتی درمانی جامعه استفاده نمود. مواد و روشها : در این مطالعه که به صورت موردی –شاهدی صورت گرفت مورد213 نفر از بین بیماران ثبت شده در مرکز انجمن بیماری ms استان مرکزی انتخاب شدند و عوامل اپیدمیولوژیک بر اساس فرم جمع آوری اطلاعات جمع آوری شده سپس از افراد سالم متناظر با سن و جنس بیماران اطلاعات اپیدمیولوژیک جمع آوری گردید. نتایج : تعداد 213 بیمار مبتلا به ام اس در گروه مورد و همچنین 202 نفر در گروه کنترل بررسی شدند.میانگین سن در گروه مورد 77/8± 33/37 و در گروه شاهد 64/9±45/37 بود (p=0.721).80 درصد از بیماران در گروه مورد زن بودند. .بین دو گروه از نظر ازدواج فامیلی تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت. مشکلات پری ناتال به طور معنی داری در گروه مورد کمتر بود اما بین دو گروه اختلاف آماری معنی داری از نظر نحوه ی تغذیه در دوران شیرخوارگی ، عفونت های حوالی زایمان و بیماری های واگیر دوران کودکی ، بیماری های دوران شیرخوارگی مشاهده نشد. سابقه ی فشار خون ، سردرد و میگرن در افراد گروه مورد به صورت معنی داری کمتر بود. گروه مورد به طور معنی داری بیش از گروه شاهد سابقه ی خانوادگی بیماری التهابی روده ای (ibd) را ذکر کردند. در مورد دیابت ، بیماری های تیروئید ، تشنج، بیماری های کلاژن واسکولار بین دو گروه اختلاف آماری معنی داری وجود نداشت. گروه مورد به صورت معنی داری کمتراز گروه مورد از مکمل های کلسیم و ویتامین d استفاده کرده بودند.در مطالعه ی کنونی واکسیناسیون به صورت معنی داری در گروه مورد کمتر بود. در مورد مصرف لبنیات بین دو گروه اختلاف آماری معنی داری وجود نداشت.مصرف کنسرو و استفاده از ماکروویو به صورت معنی داری نیز در گروه مورد بیش تر بوده است.بین دو گروه اختلاف آماری معنی داری از نظر مصرف سیگار و اعتیاد وجود نداشت اما گروه مورد به صورت معنی داری بیش تر از گروه شاهد در معرض دود سیگار(passive smoker) بودند..همچنین مشخص گردید که گروه مورد به صورت معنی داری با جیوه در تماس بوده است,که نحوه برخورد در پرسشنامه مورد سوال واقع نشده است. بحث و نتیجه گیری : قرار داشتن در معرض دود سیگار ،عدم مصرف مکمل کلسیم و ویتامین d ، استفاده از کنسرو و ماکروویو ، تماس با جیوه،عدم واکسیناسیون مناسب در دوران کودکی، سابقه ی خانوادگی ibd ،بالاتر بودن تعداد زایمان ها از جمله عوامل خطر مولتیپل اسکلروزیس می باشد.اگرچه جهت اثبات ، نیازمند مطالعات بیش تری است.