نام پژوهشگر: شبنم وثوقی

اقتباس از متون نمایشی در آثار سینمایی (یک فنجان چای و کمی انتظار)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده سینما و تئاتر 1388
  شبنم وثوقی   شهرام زرگر

در دنیای هنرهای نمایشی ، به ویژه ، سینما و تئاتر ، اقتباس و مفهوم آن ، همواره جزء مسائلی بوده است که ذهن هنرمندان این عرصه را به خود مشغول کرده و باعث ایجاد آثاری شده اند که در قالبی متفاوت از قالب اصلی خود قرار گرفته اند. طبیعت درام و طبیعت سینما از جماعت بسیاری با یکدیگر متفاوت است، در حقیقت اقتباس از متون نمایشی برای سینما ، مستلزم توجه و پرداختن به نکات قابل توجهی از جمله، ساختار ، روایت کنش ها ، رویدادها و مسائل دیگری است که عمدتاً حول محور فرم و محتوا رقم می خورد. یک فیلمساز هنگامی که اثری را برای اقتباس انتخاب کرد به گونه های مختلف با اثر نمایشی یا همان اثر مبدأ برخورد می کند و بر اساس نوع برداشت و تفسیر خود از یک نمایشنامه فیلم خود را می سازد، در این میان نگرش و دیدگاه های خاص خود مولف و یا فیلمساز در نحوه ی شکل گیری اثر نقش مهمی خواهد داشت. شناخت تفاوت های صوری و ماهوی بین طبیعت نمایشنامه و سینما از جمله اولین پارامترهای مهم در فرایند اقتباس به شمار می رود. بر اساس انواع اقتباس که به سه دسته اصلی یعنی ، انتقال ، تفسیر و قیاس قابل تقسیم است. می توان فرایند انجام اقتباس را انتخاب کرد. در این بین ، مسأله وجوه اشتراک و افتراق بین مکان و فضای سینما و متون مکتوب نمایشی نیز در نحوه ی شکل گیری اثر نهایی دخیل خواهد بود. بسته به اینکه اثر مبدأ یا نمایشنامه انتخابی کلاسیک یا مدرن است، می توان نوع اقتباس را انتخاب کرد. زیرا بر اساس یکی از انواع سه گانه ی اقتباس می توان یک اثر کلاسیک را به یک فیلم مدرن تبدیل کرد و بالعکس. هدف اصلی در این پژوهش در حقیقت بررسی فراز و نشیب های اقتباس از متون نمایشی در آثار سینمایی است که در اینجا ، اقتباس و انواع آن، روایت در اقتباس، زمان و مکان در اقتباس و . . . از جمله اصلی مباحث محوری به شمار می رود.