راسته ی ustilaginales شامل قارچ هایی است که معمولاً تحت نام سیاهک (smut / bunt) شناخته می شوند، زیرا اغلب در چرخه ی زندگی، اسپور های خود را به صورت توده ای سیاه و گرد مانند بوجود می آورند که شباهت به دوده دارد. سیاهک ها ساپروفیت های اختیاری گیاهان، به خصوص گیاهان متعلق به دو خانواده ی poaceae و cyperaceae هستند. اسپورهای سیاهک ها که تلیوسپور نامیده می شوند نقش انتشار و پایداری قارچ را به عهده دارند. تلیوسپور ها درون سورها (هاگینه) تشکیل می شوند و سورها از جنبه های مختلف در اندام های متفاوت توسعه پیدا می کنند. رنگ، اندازه، شکل و تزئینات اسپورها، سلول های نازا، ساختار هاگ گوی ها (spore ball)، سورها و نوع جوانه زنی تلیوسپور ها صفاتی مهم و بسیار قابل توجه در تاکسونومی راسته ی ustilaginales می باشند. تلیوسپورها به وسیله ی باد پراکنده می شوند. در محیط های مرطوب با تندش اسپورها بازیدیوم ها ایجاد می شوند، بازیدیوم ها بازیدیواسپورها را تولید نموده و بازیدیوسپورها از طریق جوانه زدن رویش پیدا می کنند و یا یک مرحله ی مخمری را تشکیل می دهند. سلول های مخمری به هم می چسبند و در نتیجه هیف های دی کاریون حاصل از تلفیق سلول های مخمری می توانند گیاه میزبان حساس را آلوده کنند. در این مطالعه نمونه برداری از استان اصفهان بر اساس وجود مزارع و مراتع در مناطق مختلف صورت گرفت. بعد از تهیه نمونه های میکروسکوپی با استفاده از محلول shear به منظور بررسی خصوصیات مورفولوژیک تلیوسپورها، 50 تلیوسپور طبیعی و بالغ به طور تصادفی از هر گونه با بزرگنمایی100 بررسی شد. حداقل، حداکثر و میانگین اندازه ها تعیین گردید. برای بررسی جوانه زنی تلیوسپور ها از محیط کشت آب و آگار 2 درصد (water agar2%) استفاده شد و الگوی جوانه زنی هر گونه مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مطالعات انجام شده از 16 جنس ذکر شده برای ایران در کتاب قارچ های ایران در سال 1388، گونه های متعلق به چهار جنس در سطح استان اصفهان رویت شد. جنس ها و گونه های شناسایی شده عبارت اند از: sporisorium cruentum، sporisorium destruens|، sporisorium penniseti، sporisorium saharianum، tilletia controversa، tilletia laevis، urocystis tritici، ustilago avenae، ustilago cynodontis، ustilago hordei|، maydis ustilago، ustilago tritici، ustilago williamsii. در میان نمونه های جمع آوری شده بیشترین گونه ای که یافت شد گونه tilletia laevis بود، بعد ustilago hordei به تعداد زیاد جمع آوری شد که تقریبا در اکثر مزارع این دو گونه دیده شدند. طبق آخرین گزارشات ارشاد از قارچ های ایران در سال 1388 در کتاب قارچ های ایران، گونه ustilago williamsii در ایران تا کنون روی stipa hohenacheriana trin. & rupr و stipa pulcherrima c. koch گزارش شده است در این پژوهش این سیاهک روی گونه دیگری از stipa به نام stipa barbata desf. گزارش شد. همچنین گونه sporisorium penniseti که قبلا روی pennisetum orientale reich.| گزارش شده بود، در این پژوهش روی گیاه pennisetum divisum (forssk ex j.f. gmel.) henrad.| گزارش گردید.

طایفه poeae از خانواد? گندمیان (poaceae)، یکی از بزرگ¬ترین و گسترده¬ترین گروه های علفی نواحی معتدله است و اهمیت اکولوژیک و اقتصادی زیادی دارد. این طایفه تقریباً دارای 135 جنس و عدد پایه کروموزومی آن عموماً x = 7 می¬باشد. جنس leucopoa griseb. دارای دو گونه l. sclerophylla و l. psedosclerophylla در ایران است و با توجه به مخدوش بودن حدود این جنس با دو جنس poa و festuca مهم¬ترین هدفی که در این تحقیق دنبال می¬شود روشن¬سازی وضعیت تاکسونومیک این جنس با تأکید بر گونه¬های آن در ایران می¬باشد. همچنین چون تاکنون گزارش کروموزومی در مورد گونه¬های این جنس ذکر نشده است، گزارش کروموزومی و تعیین کاریوتیپ از اهداف دیگر این مطالعه می¬باشد. مجموعاً تعداد 28 صفت کمّی و کیفی بر روی 25 نمونه، شامل 17 نمونه جمعیتی که به طور اختصاصی برای این بررسی جمع آوری شد و 8 نمونه هرباریومی مطالعه گردید. دندروگرام upgma حاصل هیچ ویژگی شاخص و افتراقی برای تمیز نمونه های مطالعه شده به دست نداد. بر اساس مشاهدات این بررسی و حصول این نتیجه که هیچ صفت روشنی میان جنس¬ های festuca & leucopoa حداقل در بین نمونه¬ های مطالعه شده در ایران وجود ندارد، احیاء f. sclerophylla واجد دو زیر¬گونه: sclerophylla & pseudosclerophylla پیشنهاد می¬گردد. همچنین بررسی پهنه میتوزی 3 جمعیت به روش آقایف صورت گرفت و مطالعات، عدد پایه x = 7 و سطح پلوئید 2n = 6x = 42 را برای گونه¬های این جنس نشان دادند.

جنس vulpia متعلق به طایفه poeae است. نخستین بار توسطgmelin در سال 1805 برای گونه ی festuac myuros l. معرفی گردید. طایفه poeae توسط robert brownدر سال 1814 معرفی شد. در منابع مختلف واحدهای گونه ای و فروگونه ای متفاوتی برای جنس vulpia معرفی شده است. بنابراین مطالعات این پژوهش با اهدافی چون اصلاح موقعیت تاکسونومیک این جنس در ایران و ارزیابی میزان تنوّع درون و بین جمعیّتی گونه های این جنس در ایران با تأکید بر گونه های منتشر شده ی آن در ایران انجام گردید. این اهداف بر پایه ی صفات ریخت شناختی و سیتولوژی صورت پذیرفت. جهت انجام این بررسی از نقاط مختلف ایران در بهار و تابستان 1388 و 1389 نمونه برداری صورت گرفت. در این مطالعه تعداد 82 نمونه-ی جمعیّتی مورد مطالعه قرار گرفت. گزارش اعداد کروموزومی از جنس vulpia مویّد پلی پلوئید بودن این جنس است. در راستای دست-یابی به اهداف این پژوهش شمارش کروموزومی 16 جمعیّت ونیز پهنه ی کروموزومی 8 جمعیّت از گونه های جنس vulpia تهیه گردید. بر اساس مشاهدات حاصل از شمارش عدد دیپلوئید جمعیّت های بررسی شده مشخص گردید که عدد پایه ی کروموزومی در گونه های این جنس در ایران همانند سایر گونه های آن در جهان برابر با 7 و سطوح دیپلو-، تترا-، پنتا- و هگزاپلوئید در این جنس در ایران وجود دارد. بر اساس مشاهدات حاصل از بررسی های تاکسونومیک، ریخت شناسی و سیتوتاکسونومی انجام شده در این مطالعه پیشنهاد می گردد جنس vulpia با تعداد 5 گونه و 4 زیرگونه به شرح زیر در ایران حضور دارد: v. unilateralis subsp. unilateralis از آنجاکه این نوشته پایان نامه است لذا این تاکسون به صورت پیشنهادی ارائه می گردد. v. unilateralis a suggested new combination v. myuros v. persica v. hirtiglumis v. ciliata subsp. ciliata v. ciliata subsp. plumosa

جنس catabrosa p. beauv. گیاهی علفی، پایا و ریزوم دارمتعلق به خانواده poaceae barnhart. و طایفه poeae r. br.، اولین بار توسط beauvois در سال 1812 معرفی شد. برای این جنس در ایران دو گونه c.aquatica (l.) p. beauv. و c.capusii (franche.) گزارش شده است. tsvelev در سال 1968 گونه c. capusii را به عنوان c. aquatica subsp. capusii مطرح کرد. در منابع مختلف از نظر تعداد گونه و زیرگونه برای این جنس اختلاف نظر وجود دارد. بنابراین مطالعات ما با هدف اصلاح موقعیت تاکسونومیک این جنس و کمک به نگارش دقیق فلور ایران و ارزیابی میزان تنوع درون و بین جمعیتی گونه های این جنس در ایران بر پایه صفات ریخت شناختی و سیتولوژی صورت پذیرفت. جهت انجام این بررسی از نقاط مختلف ایران نمونه برداری صورت گرفت. جمع آوریها در بهار و تابستان 1388 و 1389 انجام شد. در این مطالعه تعداد52 نمونه جمعیتی که به صورت نمونه هرباریومی جمع آوری شده بود و همچنین نمونه های موجود در هرباریوم گروه زیست شناسی دانشگاه اصفهان و هرباریوم موسسه تحقیقاتجنگلها و مراتع، مورد مطالعه قرار گرفت. پس از انتخاب صفات کیفی و کمی، مطالعه به کمک میکروسکوپ استریو (لوپ) و کاغذ میلی متری و چشم غیر مسلّح صورت پذیرفت. سپس داده های حاصل به صورت ماتریس داده های خام درآمد و با استفاده از روش های مختلف مرتّب سازی، دندروگرام هایی توسط نرم افزار ntsys ترسیم گردید. همچنین بررسی پهنه میتوزی 10 جمعیت این جنس بر اساس روش آقایوف انجام شد. عدد پایه کروموزومی گونه های این جنس در ایران برابر 5، و سطح تتراپلوئید برای گونه های این جنس در ایران وجود دارد. به طور کلی بر اساس مشاهدات حاصل از بررسی های صفات ریخت شناسی و بررسی سیتولوژی نتیجه گیری شد که جنس catabrosa در ایران دارای یک گونه با دو زیرگونه به شرح زیرمی باشد: c. aquatica subsp. aquatica c. aquatica subsp. capusii

گونه های دیپلوئید جنس triticum l. به عنوان خزانه ی ژنی (دهنده ی ژنوم a و b) گندم نان اهمیت زیادی دارد. خزانه وراثتی گندم خودروی دیپلوئید با عدد پایه (x = 7) به طور عمده شامل گونه های: triticum monococcum l., triticum urartu tum & gandyl., triticum boeoticum boiss. است که موضوع مورد بحث محققین طی سال های اخیر شده است. هدف از این مطالعه تعیین تنوع ژنتیکی و روابط خویشاوندی خزانه وراثتی گونه های دیپلوئید جنسtriticum ایران با استفاده از 11 مارکر مولکولی issr است. جهت انجام این بررسی تعداد 89 نمونه جمعیتی متعلق به گونه های t. monococcum, t. urartu, t .boeoticum از سراسر کشورجمع آوری و پس از کشت در گلخانه مراحل استخراجdna از برگ تازه جمعیت ها انجام شد. سپس برای تعیین دمای بهینه ی آغازگر،pcr گرادیان برای هر دسته از نشانگرهای ژنومی انجام شد. 9 ردیف آغازگر که تولید باندهای قابل تحلیل داشت انتخاب و فرآیند pcr پس از تعیین دمای مناسب برای آن ها انجام شد. براساس دندروگرام رسم شده (بر اساس ضریب jaccard به روش upgma) از بررسی 9 آغازگر issr و همچنین تحلیل مولفه اصلی (pca) در این تحقیق گونه ی t.urartu از دو گونه ی t. boeoticum و t. monococcum به طورکامل مجزا شده است و گونه-های دیپلوئید t. boeoticum و t. monococcum در یک خوشه قرار گرفتند. همچنین این دندروگرام به خوبی توانست زیرگونه های t. boeoticum را از هم جدا کند. دندروگرام جمعیت های متعلق به یک ناحیه ی جغرافیایی را در یک خوشه قرار داده است. نتایج این مطالعه تنوع ژنتیکی بالا در جمعیت ها مخصوصاً جمعیت های جمع آوری شده از غرب ایران را نشان می دهد که می تواند ناشی از سازگاری جمعیت ها با شرایط اکولوژیکی و اقلیمی این منطقه ی ایران باشد. تحلیل amova نشان داد که بخش عمده ای از تنوعات ژنتیکی مشاهده شده ناشی از فاصله ی ژنتیکی جمعیت های درون هر گونه است. با توجه به تنوع ژنتیکی این جمعیت ها به نظر می رسد جمعیت های خودروی دیپلوئید دارای پتانسیل بالایی برای داشتن آلل های عملکردی مفید برای اهداف اصلاح گندم و دیگر غلات برخوردارند.

بزرگترین جنس از تیره فرفیون، euphorbia و یکی از 6 جنس بزرگ گیاهان گلدار با حدود 2100 گونه در جهان و متجاوز از 82 گونه در نقاط مختلف ایران است .جنس euphorbia منبعی غنی از ترکیبات ترپنوئیدی محسوب می شود و گونه ی e. denticulata lam. یکی از گونه های گزارش شده در ایران است. با هدف شناسایی ترکیبات ترپنوئیدی، گونهlam. e. denticulata از مناطق غربی ایران جمع آوری و مطالعه شد. تری ترپن ها و ترکیبات استروئیدی از پیکره اصلی گیاه استخراج شد و با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارکرد بالا (hplc, column ymc pack-sil, 25×300 mm) خالص سازی و سپس توسط مغناطیس رزونانس هسته ای کربن و هیدروژن (13cnmr) و (1hnmr) در مقایسه با مطبوعات موجود شناسایی گردید. در نتیجه تعدادی از ترکیبات تری ترپنوئیدی و استروئیدی از جمله: سیکلوآرت-23(سیس)-ان-3،25-دی اول، سیکلوآرت-23(ترانس)-ان-3،25-دی اول، 24-متیلن سیکلوآرتان-3-اول، ارگوستا-8،24-دی ان-3-اول )آبتوسیفولیول ( و بتاسیتوسترول و نیز بتولین و لوپئول از تری ترپنهای خانواده لوپان ، برای اولین بار از این گیاه جداسازی وشناسایی گردید. همچنین ویژگی های ریخت شناسی این گونه ها نیز با استفاده ازاستریو میکروسکوپ( لوپ) و چشم غیر مسلح بررسی گردید و سپس هر دو داده های شیمیایی و ریخت شناسی به صورت ماتریس داده های خام در آورده شد و با استفاده از روشهای مختلف مرتب سازی توسط نرم افزار ( version 2.02)ntsys و روش upgma ترسیم گردید وشباهت های آنها مشخص شد. برای اولین بار روابط گونه e. dentuculata با گونه های سایر همکاران که با هم در این زمینه فعالیّت می کردیم، مقایسه شد که عبارتند از e. connata boiss، e. spinidens bornm. ex prokh. ، e. osyridea boiss و euphorbia macrostegia boiss.. تا آنجایی که ما می دانیم تا کنون هیچ گزارشی درمورد ترکیبات ترپنوئیدی این گونه ها منتشر نشده بود. در نتیجه، بررسی دندروگرام داده های حاصل از مطالعات ریخت شناختی بیشترین شباهت را بین گونه ها یe. denticulata و e. spinidens نشان می دهد .در فنوگرام های حاصل از بررسی ترکیبات ترپنوئیدی نشان داد که e. denticulata بیشترین شباهت را با گونه e. osyridea دارد. بنابراین، گروه بندی گونه ها بر اساس ترکیبات ترپنوئیدی و روغنهای اصلی فرار به میزان قابل توجهی با یکدیگر همخوانی دارد، در حالیکه گروه بندی گونه ها تا حدودی با گروه بندی های انجام شده براساس ویژگیهای مورفولوژیک متفاوت است. در نتیجه، داده های شیمیایی و ریخت شناسی تنوع بین گونه ای این گونه ها را تأیید می کنند و ترپنوئیدها می توانند تا حدودی در تاکسونومی و به دست آوردن روابط بین گونه ای دراین جنس به کار گرفته شوند. در ضمن به دلیل اینکه 1/0 درصد از وزن خشک گونه e. denticulata حاوی بتولین بود، میتوان آن را به عنوان منبعی مناسب از بتولین به شمار آورد که به منظور مطالعات بیشتر در جهت ساخت ترکیبات دارویی با خواص ضد التهابی قابل توجه و عوارض جانبی کمتر در آینده مورد استفاده داروسازان قرار بگیرد. کلمات کلیدی: euphorbia denticulata، تری ترپن، 1hnmr، سیکلوآرتان، آبتوسیفولیول، بتولین.

خانواده euphorbiaceae واجد حدود 300 جنس و بیش از 5000 گونه است که در نواحی حاره و معتدله انتشار وسیع دارد. فرفیون بزرگترین جنس این خانواده می باشد. وضعیت رویش این گیاهان به صورت علفی یا بوته ای است. مهمترین خصوصیت آن ها وجود شیرابه ای سفیدرنگ در داخل برگ و ساقه این گیاهان است. در ایران 70 گونه فرفیون گزارش شده که 17 گونه آن بومی ایران است. در طب سنتی گیاه فرفیون جهت درمان بیماری های پوستی، گنوره آ، میگرن، انگل های روده ای، زدودن زگیل و به عنوان مسهل به کار می رفته است. با توجه به اهمیت ترکیبات ثانویه و به خصوص ترپنوئید ها در این تحقیق فیتوشیمی گیاه euphorbia osyridea boiss. که بومی ایران است، بررسی شد و از طریق مقایسه دی ترپن های این گونه با گونه های نزدیک آن موقعیت تاکسونومیک این گونه مورد بررسی قرار گرفت. ترکیبات جدید دی ترپنی شامل: 8، 3، 2 و 9-تترااستیل- 5- بنزوئیل- 7- پروپانوئیل- 6 (17)، 11- جاتروفادی ان، 2، 3، 8 و 9- تترااستیل- 5- بنزوئیل- 7- بوتانوئیل- 6 (17)، 11- جاتروفادی ان 8، 7، 3، 2 و 9 پنتااستیل- 5- بنزوئیل- 6 (17)، 11- جاتروفادی ان برای اولین بار از گیاه e.osyridea استخراج شد. همچنین ترکیبات تری ترپنی شامل: سیکلوآرت- 24- ان- 3- اول، بتولین، سیکلوآرت- 23 (ای)-3، 25- دی اول و بتا- سیتوسترول از این گیاه جداسازی گردید. ترکیبات دی ترپنی و تری ترپنی این گونه و گونه های نزدیک آن توسط نرم افزارnt sys آنالیز شد و دندروگرام حاصل از آن رسم گردید، دندروگرام حاصل با دندروگرام ریخت شناسی تفاوت هایی را نشان می داد.

این پژوهش به بررسی موقعیت تاکسونومیک گونه های جنس zygophyllum l. موجود در ایران بر اساس صفات دقیق ریخت شناختی و تشریحی می پردازد. جنس zygophyllum متعلق به خانوادهr.br zygophyllaceae، زیر خانواده zygophylloideae است. این جنس با دارا بودن حدود 100 گونه در سراسر جهان و 9 گونه در ایران یکی از بزرگترین جنس های این خانواده محسوب می شود. بر اساس آخرین مطالعات تاکسونومیک و فیلوژنتیک گونه هایی از zygophyllum که اغلب در شبه جزیره عربستان، آفریقا و استرالیا رویش دارند در جنس های مستقلی قرار داده شده اند. گونه های باقی مانده ازzygophyllum که عمدتاً در آسیا پیدا می شوند در جنس zygophyllum حفظ شده اند. گونه های آن در شرایط بوم شناختی گرم و خشک و بیابانی پراکنش دارند. گونه های این جنس در ایران اکثرا در نیمه شرقی و بخش جنوبی که دارای آب و هوای گرم و خشک است پراکنش دارند. دو گونه چوبی و درختچه ای fisch & c.a.mey. z. atriplicoides و z. eurypterum boisss & buhse. دقیقا دارای همین الگوی پراکنش هستند. نوار ساحلی گرم جنوبی دارای گونه های گوشتی است. بر پایه اطلاعات موجود در منابع و نمونه های هرباریومی موجود در هرباریوم های بررسی شده (104 نمونه)، و نیز نمونه های جمع آوری شده در طی این پژوهش، دامنه انتشار گونه ها مشخص شد. نمونه های جمع آوری شده (35 جمعیت) و سایر نمونه ها با استفاده از منابع مربوط شناسایی گردیدند و از لحاظ ویژگی های مورفولوژیک مورد بررسی قرار گرفتند. تنوعات بین گونه ای و درون گونه ای جمعیت های جمع آوری شده مطالعه شد و مشخص گردید که صفت وضعیت رویشی (یکساله یا چند ساله)، پوشش کرکی، تقسیمات، شکل و اندازه برگ، شکل و اندازه کاسه، شکل، رنگ و اندازه گلبرگ، تعداد پرچم، شکل فلس پرچم، شکل دیسک نکتاری، سطح ظاهری تخمدان، شکل و اندازه میوه در متمایز کردن گونه های این جنس موثرند. در تحقیق تشریحی از پهنک و دمبرگ7 گونه در دسترس، برش گیری صورت گرفت. ضخامت کوتیکول، ضخامت اپیدرم، شکل بافت پارانشیم نردبانی و آبی، شکل و طرز قرار گیری آوندها، تعداد دستجات آوندهای فرعی، فیبر، مغز و اشعه مغزی که در متمایز کردن تشریحی گونه های این جنس موثرند مورد بررسی قرار گرفتند و از این صفات در تنظیم کلید شناسایی تشریحی استفاده گردید. این جنس در فلور شوروی دارای شش زیر جنس، سه بخش و شانزده سری می باشد که گونه های ایران متعلق به دو زیر جنس fabago و halimiphyllum می باشند. گونه های گوشتی عربستان نیز در زیرجنس agrophyllum قرار گرفته اند. مطالعات ریخت شناختی و تشریحی وجود این سه زیرجنس در نمونه های ایران را تائید کرد، اما تغییراتی در وضعیت بخش ها و سری ها داده شد. همچنین موقعیت گونه z. simplex l. مبهم ارزیابی شد. در این تحقیق پیشنهادهایی به منظور جابجایی یک گونه و ارائه یک واریته جدید مطرح گردیده است.

جنس festuca l. با داشتن حدود 500 گونه یکی از بزرگ ترین جنس های علفی طایفه poeae و زیرطایفه loliinae می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق حضور 19 گونه از جنس festuca متعلق به 4 زیرجنس و 6 بخش و2 زیربخش را در ایران نشان می دهد. از 19 تاکسون معرفی شده در این مطالعه، 7 گونه زیرجنس های drymanhele, schedonorus, leucopoa برگ-پهن و 12 تاکسون زیرجنس festuca به گونه های برگ-باریکfestuca تعلق دارند. همچنین با توجه به بررسی منابع مختلف و نیز نتایج به دست آمده مشخص شد که 4 گونه f. sabalanica, f. iranica, f. akhanii, f. rechingeri بومی ایران می باشند. بر اساس نتایج به دست آمده f. griffithiana, f. varia و دو زیرگونه fenas و orientalis از گونه f. arundinacea به عنوان گزارش جدید برای ایران محسوب می شوند. براساس نتایج این تحقیق f. ovina در مفهوم دقیق آن و نیز f. pinifolia, f. altissima, f. filiformis, f. orophila, f. brunnescens, f. heterophylla, f. olgae, f. amblyodes که در منابع مختلف به حضور آن ها در ایران اشاره شده است در ایران حضور نداشته و یا گزارشات مربوط مشکوک به نظر می رسد. در این مطالعه با توجه به شباهت صفات ریخت شناختی و تشریحی f. glaucoidea به عنوان مترادف f. rupicola در نظر گرفته شده است. مترادف بودن دو تاکسون f. bornmulleri و f. kotschyiبا f. alaica و همچنین f. pseudosclerophylla با f. arundinacea نیز مورد تائید قرار گرفت.