میدان نفتی آزادگان با حجم در جای نفت بالغ بر 33 میلیارد بشکه و وسعتی در حدود 900 کیلومتر مربع، از جمله میادین فوق عظیم نفتی در حال توسعه جهان، در 80 کیلومتری غرب اهواز واقع شده است. این مطالعه به مقایسه نفت مخزن ماسه سنگی آزادگان با مخازن کربناته ایلام - سروک و همچنین شناسایی سنگ های منشأ احتمالی و میزان بلوغ آنها در میدان نفتی آزادگان در دشت آبادان می پردازد. بدین منظور تعداد 128 خرده حفاری حاصل از سازند های پابده، گورپی، کژدمی، گدوان، گرو و سرگلو و 9 نمونه نفت مربوط به مخازن ایلام، سروک و آزادگان مورد آنالیز قرار گرفته-اند. بر اساس مقادیر toc در برابر s1+s2 به دست آمده از روش پیرولیز راک- ایول، سازندهای پابده و کژدمی در محدوده های نسبتاً خوب تا عالی، گورپی ضعیف تا خوب، گدوان ضعیف تا نسبتاً خوب، گرو نسبتاً خوب تا خوب و سرگلو خوب تا عالی قرار گرفته اند. مقادیر شاخص هیدروژن (hi) و شاخص اکسیژن (oi) نشان می دهند که سازند-های پابده، کژدمی و گرو غالباً کروژن نوع ii، گورپی و گدوان نوع ii و iii و سرگلو کروژن نوع iii دارند. براساس مقادیر انعکاس ویترینایت و نوع کروژن سازند کژدمی در گستره ی نابالغ تا محدوده زایش نفت، سازند گدوان در محدوده ی اوایل زایش نفت تا پیک نفت زایی، سازند گرو در پیک نفت زایی و سازند سرگلو محدوده زایش نفت قرار گرفته اند. کرماتوگرام های دو نمایی (bimodal) و گاهی چند نمایی (multimodal) نمونه های مخازن ایلام، سروک و آزادگان در میدان نفتی آزدگان نشان دهنده چند منشأئی بودن نفت های موجود است. برای تمام نفت های مورد مطالعه با افزایش عمق مخزن و با حرکت به سمت شمال میزان بلوغ افزایش می یابد. پایین بودن فراوانی نسبی مورتان ها، نسبت های هوپان/ استران ((sterane/hopane)، ts/tm و درصد پایین استران و تری سیکلیک تری پان در مقایسه با پنتاسیکلیک تری پان نشان دهنده منشأ باکتریایی برای مواد آلی سازنده سنگ های منشأ مخازن ایلام، سروک و آزادگان در میدان نفتی آزادگان می باشد. مقادیر پائین نسبتc24t/c23t ، مقادیر بالای نسبت c22t/c21t، نمودار نسبت استران/دیاستران در مقابلc29/c30 hopane و نمودار تغییرات نسبت استران c27 (dia/dia+reg)) در برابر مقادیر pr/pr+ph نشان می دهند که نفت مخازن ایلام، سروک و آزادگان در محیط دریایی از سنگ منشائی کربناته ـ مارنی مشتق شده اند، ولی تأثیر کربناتها در تشکیل نفت ها از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. نمودار های تغییرات پریستان به آلکان همجوارش در برابر عمق، تغییرات پریستان و فیتان به آلکان نرمال همجوارشان، نسبت های c29/c30 hopane و c35/c34 homohopane و نبود 25 nor hopane نشان دهنده ی عدم تخریب زیستی در نفت های مخازن ایلام، سروک و آزادگان می باشد. حضور ترپان های سه حلقه ای (tricyclic terpanes)، مقادیر etr، نسبت های oleanane/(oleanane+hopane))، استران های c28/c29، وجود تریس نورنئوهوپان یا ts، نسبت 1,2,7- trimethylnaphthalene به 1,3,7- trimethylnaphtalenes، نمودار سه تایی در استران ها و تغییرات مقادیر ایزوتوپ کربن (?13c) در برابر نسبت pr/ph نشان دهنده ی سنگ های منشأ به سن ژوراسیک برای نفت های مخازن ایلام، سروک و آزادگان می باشد. استفاده از نسبت های به دست آمده بر مبنای واکنش های ایزومریزاسیون و اپیمریزاسیون استران های c29 و هوپان c32 برای تعیین بلوغ نشان می دهد که نفت مخزن ایلام در اوایل پنجره نفتی و مخازن سروک و آزادگان به ترتیب در اوایل و اواسط پیک زایش نفت (peak oil window) قرار گرفته اند. با توجه به یکسان بودن سنگ های منشأ احتمالی و نبود فرایند های ثانویه تأثیرگذار در مخازن مورد مطالعه، سنگینی نفت مخازن کربناته ایلام – سروک می تواند به علت زایش نفت از سازند کژدمی و شارژ مخازن مذکور باشد. علی رغم حالت دونمایی نفت مخزن آزادگان و شارژ احتمالی بوسیله شیل های سازند کژدمی علت سبکی نفت تولیدی مخزن فوق می تواند جذب ترکیبات قطبی موجود در مخزن بوسیله کانی های رسی و تهی شدن نفت تولیدی از این ترکیبات و نهایتاً افزایش درجه api نفت تولیدی باشد

میدان نفتی یادآوران با حجم نفت درجای بالغ بر 13 میلیارد بشکه و گسترش جغرافیایی 45 کیلومتر از شمال به جنوب و 15کیلومتر از شرق به غرب از جمله میادین نفتی در حال توسعه ایران می باشد. این مطالعه به مقایسه نفت-های مخازن فهلیان، سروک و گدوان و همچنین شناسایی سنگ های منشأ احتمالی و میزان بلوغ آنها در میدان نفتی یادآوران می پردازد. بدین منظور تعداد 41 خرده حفاری حاصل از سازند های پابده، گورپی، کژدمی و گدوان و 4 نمونه نفت مربوط به مخازن فهلیان، سروک و گدوان مورد آنالیز قرار گرفته اند. بر اساس مقادیر toc در برابر s1+s2 به دست آمده از روش پیرولیز راک- ایول، سازندهای پابده و گدوان در محدوده ی بسیارضعیف تا خوب، سازندگورپی درمحدوده ی متوسط تا خوب و کژدمی خوب تا عالی قرار گرفته اند. مقادیر شاخص هیدروژن (hi) و شاخص اکسیژن (oi) نشان می دهند که سازند های پابده، گدوان و گورپی غالباً کروژن نوع iiiو سازند کژدمی حاوی نوع ii و iii می-باشند. کروماتوگرام های دو نمایی (bimodal) نمونه های مخازن فهلیان و سروک در میدان نفتی یادآوران نشان می دهد که نفت های موجود دارای چند منشأ هستند. برای تمام نفت های مورد مطالعه با افزایش عمق مخزن و با حرکت به سمت شمال میزان بلوغ افزایش می یابد. پایین بودن فراوانی نسبی مورتان ها، نسبت های هوپان/ استران، ts/tm و درصد پایین استران و تری سیکلیک تر پان در مقایسه با پنتاسیکلیک تر پان نشان دهنده منشأ باکتریایی برای مواد آلی سازنده سنگ های منشأ کژدمی و پابده و سنگ های منشاء نفت مخازن فهلیان، سروک و گدوان در میدان نفتی یادآوران می باشد. نمودار نسبت استران/دیاستران در مقابلc29/c30 hopane و نمودار تغییرات نسبت استران c27 (dia/dia+reg)) در برابر مقادیر pr/pr+ph نشان می دهند که سازند کژدمی و پابده به ترتیب دارای لیتولوژی شیلی و کربناته می باشند و همچنین هر دو در شرایط محیطی احیایی ته نشست یافته اند. نمودار های تغییرات پریستان به آلکان همجوارش در برابر عمق، تغییرات پریستان و فیتان به آلکان نرمال همجوارشان، نسبت های c29/c30 hopane و c35/c34 homohopane و نبود 25 nor hopane نشان دهنده ی عدم تخریب زیستی در نفت های مخازن فهلیان، سروک و گدوان می باشد. حضور ترپان های سه حلقه ای (tricyclic terpanes)، مقادیر etr، نسبت های oleanane/(oleanane+hopane))، استران های c28/c29، وجود تریس نورنئوهوپان یا ts، نسبت 1,2,7- trimethylnaphthalene به 1,3,7- trimethylnaphtalenes، نمودار سه تایی در استران ها و تغییرات مقادیر ایزوتوپ کربن (?13c) در برابر نسبت pr/ph نشان دهنده ی سنگ های منشأ به سن ژوراسیک تا کرتاسه زیرین برای نفت های مخازن فهلیان، سروک و گدوان می باشد. استفاده از نسبت های به دست آمده بر مبنای واکنش های ایزومریزاسیون و اپیمریزاسیون استران های c29 و هوپان c32 برای تعیین بلوغ نشان می دهد که بیتومن های سازند کژدمی و پابده از لحاظ بلوغ حرارتی در بخش نابالغ و نفت مخازن فهلیان، سروک و گدوان در اوایل بیشینه زایش نفت قرار گرفته اند.