مضمون این پایان نامه نوعی جمعبندی در باره مناسبات خارجی ایران دوره ای است که یکی از باشکوه ترین مراحل حیات فرهنگی و سیاسی آن را شامل می شود. نگارنده کوشش کرده است در بازیابی مهمترین عوامل روابط فراگیر ایران با همسایگانش بویژه رقیب قدرتمند آن امپراطوری روم، مواردی همچون ارمنستان ، به رسمیت شناختن دین مسیحیت در روم و تاثیر آن بر روابط سیاسی با ایران، رقابت اقتصادی و تجاری بین ایران و روم و توسعه طلبی سیاسی هر دو ابرقدرت در بین النهرین و شبه جزیره عربستان را در نظر بگیرد. با آنکه ساسانیان و رومیان یکی از طولانی ترین نبردهای تاریخ بشری را رقم زدند، اما میراث آنان برای ما فقط خاطره جنگها و نبردهای آنان نیست، بلکه درک مبادلات فرهنگی، هندی، اخلاقی و آئینی آنان است که زمینه مناسبی را برای فهم فرهنگها و تمدنها را فراهم می سازد. یکی دیگر از عوامل شایان توجه در تبیین سیاست خارجی ساسانیان، شیوه برخورد و روابط آنها با اقوام و دولتهایی است که در شمال و شمالشرقی ایران بزرگ می زیستند. پس زمینه این فرایند را نه تنها در دوره ساسانیان بلکه در اساطیر ایرانی و همچنین سلسله های قبل از آنان جستجو کرد. این اقوام از قبیل کوشانیان، هونها و ترکان همواره یکی از عوامل نگرانی دولتهای ایرانی در روابط با روم بوده است.