این رساله با عنوان نگرشی نوین بر مسئولیت عاقله در حقوق کیفری اسلام از مسائل مربوط به حقوق جزای اسلام است. اصل شخصی بودن مسئولیت کیفری از جمله اصول مسلم و بنیادین حقوق جزای نوین است. ضمان عاقله به معنای مسئولیت گروهی از خویشاوندان شخص جانی در پرداخت دیه جنایت خطایی که در آن هیچ گونه نقشی نداشته اند، امروزه با تردیدهای بسیاری از سوی حقوقدانان مواجه شده است. موضوع ضمان عاقله عبارتست از قتل خطای محضی که در زندگی واجد خصوصیت قبیله ای و عشیره ای رخ داده باشد. د رحال حاضر که جوامع بشری فاقد چنین شکلی از زندگی هستند، و در واقع قیدالموضوع حکم وجود ندارد حکم به ضمان و مسئولیت عاقله نیز منتفی است. حاصل بررسی های این تحقیق نشان می دهد که مسئولیت عاقله -خواه مدنی و یا کیفری- عرف حاکم بر عربستان عصر بعثت نبی اکرم(ص) بوده است و اسلام نیز با توجه به تناسب آن با جامعه آن دوره ، آن را تائید و امضا نموده است. در حال حاضر به خاطر انتفای آن شکل از زندگی این حکم نیز منتفی است. رساله مزبور در نه فصل تنظیم گردیده است.