نام پژوهشگر: مرتضی رحیمی محمدآبادی

بررسی عوامل سیاسی موثر بر گسترش تشیع در عصر ایلخانیان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام 1380
  مرتضی رحیمی محمدآبادی   محسن الویری

یکی از مباحث اساسی در حوزه تاریخ تشیع ، سی تکاملی آن بویژه در ایران می باشد، که متاسفانه کمتر بدان پرداخته شده است. تشیع در طول تاریخ طولانی خود یک سیر تکاملی را پیموده است. که برای درک آن نیازمند توجه به سیر تاریخی تشیع می باشیم. یکی از نقاط عطف تاریخ تشیع عصر ایلخانیان (654-756ه) می باشد. به اذعان بسیاری از مورخین ، شیعه در این دوره توانست به موفقیتهای بسیاری دست یابد. مسلما عوامل بسیاری در این روند موثر بوده اند. که مهمترین آنها عبارتند از: اولا: سقوط دولت اسماعیلیان الموت، به عنوان یک رقیب نیرومند برای شیعیان اثنی عشری، همچنین یک عامل بدنامی عموما با توجه به اقدامات دولت اسماعیلی. ثانیا: براندازی خلافت عباسی که به عنوان مرکز نیرومند تسنن، مانعی اساسی در گسترش تبلیغات شیعیان امامی بوده است. ثالثا: تساهل و تسامح مذهبی مغولان، که با توجه به بی اعتنایی ایشان به مذهب اهالی مناطق فتح شده ، راه را بر گسترش تبلیغات شیعه گشودند. رابعا : رقابت و رویارویی ایلخانیان با ممالیک سنی مصر، نقش بسسزایی در توجه ایلخانیان به شیعیان ، یعنی مخالفان سنی قاهره داشته است. خامسا: ورود و حضور بزرگان سیاسی و مذهبی شیعه در دربار ایلخانیان و همکاری ایشان با آن دولت ، نقش فزاینده ای به این عناصر در معطوف ساختن مغولان به شیعیان داشته است.