این تحقیق به منظور تعیین روابط علت و معلولی، بررسی اثرات مستقیم و غیر مستقیم ژنتیکی و فنوتیپی صفات کمی وکیفی بر عملکرد دانه در بوته و انتخاب معیار مناسب جهت اصلاح و بهبود عملکرد بر مبنای سایر صفات انجام گرفته است. از این رو تعداد 100 رقم و لاین در سال 1379 در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) درقالب طرح لاتیس ساده 10*10 مورد بررسی قرار گرفتند. بین تیمارها از حیث کلیه صفات (کمی و کیفی) اختلاف بسیار معنی دار مشاهده گردید. صفات تعداد کل پنجه و پنجه های بارور در بوته، روزهای تا 50 درصد گلدهی، عرض برگ پرچم، تعداد دانه پر در خوشه و میزان آمیلوز همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه در بوته نشان دادند. در تجزیه رگرسیون گام به گام صفات کمی و کیفی، به طور جداگانه، روزهای تا 50 درصد گلدهی، طول خوشه، تعداد پنجه های بارور، تعداد دانه پر در خوشه، تعداد کل دانه در خوشه، وزن صد دانه و ارتفاع گیاه به عنوان متغیرهای مستقل کمی و عرض دانه قبل از پخت، طویل شدن دانه، میزان آمیلوز، قوام ژل و درجه حرارت ژلاتینی شدن به عنوان متغیرهای مستقل کیفی در مقابل عملکرد دانه در بوته (متغیر وابسته) قرار گرفتند. نتایج تجزیه علیت فنوتیپی و ژنتیکی بر اساس مدل رگرسیون گام به گام نشان داد که تعداد پنجه های بارور در بوته و میزان آمیلوز می توانند به عنوان شاخص های مناسب گزینش به منظور بهبود عملکرد دانه در نظر گرفته شوند.