چکیده ندارد.

در این آزمایش، اثر تغییرات فصلی و تاثیر تغذیه تکمیلی ویتامین ث، بر ویژگی های مایع منی و اندازه های بیضه بز کرکی رائینی، انجام شد. بزهای نر مورد مطالعه، سه ساله و در ایستگاه تحقیقاتی شهر بافت درجنوب غربی استان کرمان، کشور ایران نگهداری می شوند، این بزها، متعلق به گله ای بودند که زیر پوشش برنامه های بهنژادی، قرار دارند. تعداد بیست بز نر به طور تصادفی انتخاب شدند تا برای اسپرم گیری به وسیله واژن مصنوعی آموزش داده شوند. در یک دوره عادت پذیری دو هفته ای، چهارده بر نر به اسپرم گیری عادت کردند. این بزها به طور تصادفی به دو گروه مساوی تقسیم شدند (در هر گروه 7 بز نر). یک گروه روزانه 1 گرم ویتامین ث از اول تیرماه 1379 تا 25 آبان ماه 1379 دریافت کرد و آزمایش از 10 تیر ماه 1379 تا 10 دی ماه 1379 انجام شد. فرآسنجه های مورد مطالعه عبارت بودند از اندازه های بیضه در کیسه بیضه (طول، عرض و محیط)، حجم و ‏‎ph‎‏ منی، غلظت اسپرم، درصد اسپرم های زنده (روش رنگ آمیزی)، درصد اسپرم های زنده و متحرک (روش مستقیم)، درصد اسپرم های نابهنجار، تعداد کل اسپرم، تعداد کل اسپرم های زنده و بهنجار، غلظت یون های سدیم و پتاسیم و غلظت ‏‎ldh‎‏ در مایع منی، داده ها با ‏‎proc mixed‎‏ برنامه آماری ‏‎sas‎‏ آنالیز شدند. اثر فصل بر روی تمام فرآسنجه های مورد مطالعه به جز طول بیضه و غلظت یون سدیم در مایع منی کاملا معنی دار بود. ابعاد بیضه، حجم و ‏‎ph‎‏ منی، غلظت سدیم و پتاسیم در مایع منی، در اثر ویتامین ث، اختلاف معنی داری نشان ندادند در حالی که ویتامین ث، اثر معنی داری بر فرآسنجه های دیگر داشت. برهم کنش، بین ویتامین ث و زمان نمونه گیری، برای هیچ یک از فرآسنجه های مورد آزمایش معنی دار نبود. تیمار ویتامین ث، باعث افزایش 7/3 درصد در غلظت اسپرم، 6/4 درصد در درصد اسپرم زنده، 1/16درصد در تعداد کل اسپرم زنده، 2/18 درصد در تعداد کل اسپرم های زنده و بهنجار، نسبت به گروه شاهد شد. در بزهای نری که ویتامین ث دریافت کردند، غلظت ‏‎ldh‎‏ در مایع منی و درصد اسپرم های نابهنجار در نمونه انزال، به ترتیب 5/19، 7/14 درصد کاهش پیدا کرد. کیفیت اسپرم، به عبارتی غلظت اسپرم، تعداد کل اسپرم، درصد اسپرم های نابهنجار، تعداد کل اسپرم های زنده و بهنجار، به طور کلی در اواخر تابستان تا اوایل پاییز بهتر بود، در حالی که در اواخر پاییز و در زمستان کمترین کیفیت را داشت. بیشترین و کمترین مقدار ‏‎ph منی و غلظت ‏‎ldh‎‏ در مایع منی، به ترتیب در پاییز و تابستان دیده شد. این مطالعه نشان داد که بز نر کرکی رائینی، در طول سال می تواند منی با کیفیت مناسبی تولید کند ولی تغییرات فصلی، در کیفیت منی وجود دارد. این مطالعه همچنین نشان داد که، اضافه کردن ویتامین ث، ممکن است تاثیرات سودمندی بر کیفیت اسپرم و باروری بگذارد.