تحقیق حاضر بحثی در شرایط شاعری، خواسته های متقابل شاعر و ممدوح و رابطه ی آن دو در قرن پنجم وششم و تلقی قشرهای مختلف جامعه ی آن روزگار نسبت به شاعران است. می دانیم که در گستره ی ادبیات، بحث ها و تحقیقات مختلفی در زمینه های گوناگون شعر فارسی انجام شده است؛ اما به طور مستقل - دست کم از دید نگارنده- هیچ جا جستجویی در باب چگونگی شاعری و تلقی شاعران و قشرهای مختلف جامعه از شعر و شاعری انجام نگرفته است. به همین دلیل بنده، کوشیدم این کار انجام نشده را - که برایم دل انگیز هم بود - انجام دهم. پیداست که این تحقیق کارهای زیادی در پیش دارد؛ اما به نسبه - از دید نگارنده - به مطلوب خود نزدیک شده است. اما علتی که این دوره - قرن پنجم و ششم - را مورد بحث قرار داده ایم به سبب اهمیت این دوره در ادبیات فارسی است؛ زیرا از یک طرف شعر درباری و مدیحه سرای با شاعرانی همچون، انوری و ظهیر فاریابی به اوج خود می رسد و از طرف دیگر مفاهیم دینی و حکمی و مفاهیم عرفانی با شاعرانی همچون ناصر خسرو و سنایی غزنوی وارد شعر می شود به گونه ای که چشم اندازهایی نو در موضوع شعر فارسی بوجود می آید.