مدرسه عمادیه گرگان متعلق به دوره صفویه به مساحت 1550 متر مربع زمین در ضلع شرقی مرکز محله دربنو در بافت قدیم گرگان واقع می باشد .ایوان غربی با دهانه 75/2 متر و طول 6 متر سیرکولاسیون اصلی یا ورودیه مدرسه نیز محسوب می گردد ، دو طبقه بوده که بر روی آن موذن یا گلدسته مربع سفال پوش و قدیمی مدرسه قرار گرفته و ورودیه آن راه پله شمالی ایوان می باشد .ایوان شمالی که دهانه آن 15/3 متر و طول آن 8/6 متر است مشابه ایوان جنوبی بوده و تراس جنوبی رو به میانسرا آن تخریب گردیده است .طبقه دوم این ایوانها توسط راه پله به هم مربوط می شوند .ایوان شرقی دو طبقه و مدرس مدرسه بحساب می آمد . در طرف شمالی و جنوبی آن راهروهایی کم عرض و درازی وجود دارد که 3 درب در راهروی جنوبی و دو درب در راهری شمالی مسیرهای دسترسی دیگری به مدرس محسوب می شوند .فضاهای داخلی مدرس با مساحت 59 متر به شکل 2 اشکوبه و دارای طاقچه های متعددی می باشد .حجره یا اتاق طلبه یک طبقه با ریتم منظم و یکسان در طبقه اول گرداگرد حیاط مرکزی ساخته شده و به وسیله ایوانچه از هم متمایز می شوند . این بنا دارای تزئیناتی چون سکوهای آجری، طاق و طاقنماهای جناغی،آجرکاری های خفته راسته،گل اندازی،رج چین،کف چین ، نیما نیم و قلوه سنگ ، شیرسر دو و سه طبقه ، شیشه های رنگی ،گلدسته و حصارکشی منبت کاری می باشد .پی بنا شفته آهک و پوشش آن مسطح و شیبدار ( سفال پوش) می باشد .

هدف از این پایان نامه ارائه طرحی برای باززنده سازی خانه هایی است از جنس بومی که در روستاها و سرزمین جلگه ی شرق گیلان بر پا شده اند. از آن جایی که موضوع بررسی دارای ویژگی هایی خاص و منحصر به فرد است لذا در ابتدای امر، سعی بر بازشناسی اول گستره های سرزمینی و دوم شاخه های آمیختگی (کالبد، کاربرد، ساختار و محیط) بنا شده است و سپس تصمیم سازی برای مداخله در وضعیت موجود. رویکرد اصلی طرح تأکید برتداوم مقوله ی سکونت و زیستن در زیستگاهی اشتراکی بوده است. عملی که در ذات خود تحرکات اجتماعی، اقتصادی و فضایی ساکنان به عنوان امر جدایی ناپذیر بهمراه دارد . آدمیانی که میهمان یا گردشگر ـ از هر نوع اش نیزمخاطبانی دانسته شده اند که علاوه بر ساکنین به عنوان بهره برداران و بینندگان در فضای معماری ـ شهری آمد و شد دارند. طراحی برای خانه ای نو در آن سرزمین به جای تأکید بر گسترش خانه های کهنه شده از موضوعات دیگری است که طرح بدان می پردازد.

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده) : هدف از انجام این پژوهش که با روشهای میدانی و کتابخانه ای – تطبیقی حاصل گردید، شناخت آب انبارنو در محدوده بافت تاریخی ساری بود. این شناخت مشتمل بود بر شناخت تاریخی، سازه ای و ساختاری و زیبایی شناسی بنا و همچنین شناخت ارزشهای فرهنگی بنای مذکور در محله و بافت قدیم شهر. در ابتدا برای شناخت طرح به بررسی ویژگیهای جغرافیایی و زمین شناسی و اقلیمی، فرهنگی واجتماعی و تاریخی منطقه و شهر تاریخی ساری پرداخته شد. آنگاه آب انبارنو ، عناصر و مصالح بکار رفته در آن و موقعیت آن در بافت تاریخی ساری مورد شناسایی قرار گرفت. در مباحث فن شناسی به بررسی کامل این بنا از نقطه نظرهای سازه ای و ساختاری، تاریخی و هنری پرداخته شد. در فصل آسیب شناسی، انواع آسیبهای وارده به بنا و بافت تاریخی پیرامون آن مورد بررسی قرار گرفت. در فصل مبانی نظری، با توجه با مفاهیم و اصطلاحات مرمت معماری که توسط نظریه پردازان معروف جهان مطرح شده وهمچنین تجارب بین المللی مرمت، سعی شده تا به یک طرح اصولی و قابل اجرا برای آب انبارنو برسیم همچنین در طرح مرمت و احیاء پیشنهاد شده در مورد این بنای تاریخی، تمام اصول حفاظتی و مرمتی در نظر گرفته شد. سرانجام در کاربری جدیدی که برای آب انبارنو در نظر گرفته شد سعی شده در عین حال که فعالیت جدید به روز و قابل اجرا باشد، هویت و اصالت این بنا در بافت قدیم ساری حفظ شده و باعث ارتقاء آن شود.

بازار تبریز یکی از بزرگ ترین و مهم ترین بازارهای سرپوشیده در سطح ایران و قاره آسیا به شمار می رود. این بازار با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع، بزرگ ترین بازار سرپوشیده جهان است. بازار تبریز در مردادماه سال ???? خورشیدی به عنوان نخستین بازار جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این بازار از بازارچه ها، تیمچه ها، سراها و کاروانسراهای متعددی از جمله بازار امیر (طلا و جواهرات)، مظفریه (فرش)، بازار کفش تشکیل یافته است. پیش تر به جهت قرارگرفتن شهر تبریز بر سر چهارراه جاده ابریشم و گذر روزانه هزاران کاروان از کشورهای مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق بسیار خوبی برخوردار بوده است. هسته مرکزی شهر تبریز در داخل یک چهارضلعی قرار گرفته و بازار تبریز در مرکز این چهارضلعی واقع شده است. این بازار از سمت شرق به عالی قاپو و از سمت غرب به مسجد جامع محدود شده و از سمت شمال، بخش هایی از شمال رودخانه مهران رود را شامل می شود و این دو بخش به وسیله پل های چوبی که در امتداد راسته بازار قرار دارند، به هم متصل می شوند. پروژه نوسازی بازار تبریز به عنوان یکی از پنج طرح برگزیده هیئت داوران جایزه معماری آقاخان در سال ???? شد. جایزه به «سازمان میراث فرهنگی ایران، دفتر آذربایجان شرقی» به عنوان مجری این طرح تعلق گرفت و محمد بهشتی، مشاور رئیس سازمان میراث فرهنگی از طرف ایران این جایزه را دریافت کرد. بازار به عنوان یکی از تاثیرگذارترین ارکان شهر بر تحولات اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی در کل ادوار مطرح بوده و می باشد. در موضوع تعریف بازار و گونه های آن در ابعاد متفاوت تحقیقات متعددی صورت گرفته و توسط پژوهندگان این سیر به صورت گسترده همچنان ادامه دارد و در این میان بازار تبریز ضمن داشتن خاستگاه و پیشینه بسیار معتبر دارای شاخص های تقریبا" نادر و منحصر به فرد می باشد که مهمترین و عمده ترین آن جامعیت و تجمیع تمام عناصر تشکیل دهنده در یک بازار کامل می باشد که راسته ها، سراها، تیمچه ها، مدارس و حجره ها جزئی از این عناصر می باشد. سراها یکی از مهم ترین عناصر کالبدی بازار می باشند. سرا یا خان همان تجارتخانه بوده است که نمونه جنس از آنجا تحویل گرفته شده و در جاهای مختلف پخش می شده است در واقع خرده فروشی در آنها صورت نمی گرفته بلکه معاملات را به صورت کلی انجام می داده اند. در سراها معمولا" حجره های طبقه هم کف دکان، طبقه بالا دفتر کار و زیرزمین به عنوان انبار مورد استفاده قرار می گرفته است. شناخت سرای شازده کوچک و معرفی آن به عنوان یکی از بناهای شاخص بازار تبریز که تاثیر بسزایی در اقتصاد، فرهنگ و رونق بازار پس از مرمت و احیاء خواهد داشت، ارائه طرح مرمت و احیاء برای بنای با ارزشی که از زمان ساخت تاکنون به حال خود رها شده و هیچ گونه تلاش و اقدامی در جهت حفظ آن صورت نگرفته است، تحلیل و بررسی توانایی های نهفته این بنا از لحاظ کالبدی و کاربردی که مورد بی مهری بازاریان، مردم ومسئولان واقع شده است و در نهایت نگه داشت و بیش جلوه دادن ارزش های شکلی و تاریخی اثر از جمله اهداف مرمت این بنا می باشد که این مهم با احترام به ماهیت کهن و مستندات اصیل ومعتبر صورت خواهد پذیرفت.

این فصل برای ورود به گزارش مورد نظر می باشد. به این ترتیب با شرح ویژگی های سرزمینی و تاریخی- اجتماعی تهران در دوره ای که اثر در آن ساخته شده است، زمینه ای برای شرح و بسط بیشتر موضوع در فصل های آتی، آماده می شود. با تشریح ویژگی های جغرافیایی و تاریخی در خصوص هر یک از قسمت های فوق زمینه نزدیک شدن به موضوع فراهم می شود. با شناخت تاریخی و جغرافیایی شهر تهران و نیز موقعیت کلیدی راسته تاریخی بازار آهنگران در بافت تاریخی شهر ، ضرورت حفاظت و باززنده سازی بناها برای حفاظت فرهنگ گذشته و میراث فرهنگی شهر تهران و ایجاد ارتباطی مناسب را الزامی می نماید. در این رساله آنچه که به عنوان مسائل و عناصر کلی تاثیر گذار در روند تصمیم گیری و طراحی برای مجموعه و علی الخصوص تعاملات بین اثر و زمینه ی قرارگیری آن و ارتباط پیدا و پنهان آن دو و نیز بسترهای قرارگیری اثر به لحاظ فرهنگی مورد بررسی قرار می گیرد. منابع اصلی مورد مطالعه در این رساله طرح جامع تهران، تهران قدیم(حسن بیگی) استخوان بندی شهر تهران(جواد سلیم) و منابع تاریخی و ... در دوره های مختلف شکل گیری بنا و بافت آن خواهد بود.

مقبره های مذهبی در بیشتر شهرها و روستاها به امامزاده معروف شده و مورد احترام و علاقه مسلمانان بویژه شیعیان هستند . هدف از این پژوهش ، کشف ارزش های آشکار و نهفته در ساختار کالبدی و نظام اجتماعی ، فرهنگی ، معنوی و مذهبی بناهای تاریخی زیارتگاهی ، ارتباط متقابل این بناها با محیط پیرامونی شان ،گسترش و بسط این ارزش ها و شناخت ظرفیت ها و پتانسیل ها و محدودیتها و چالشهای موجود در بناهای تاریخی زیارتگاهی و محوطه های اطراف آنها است که سعی دارد فرصتها و قابلیت هایی را بیابد تا این سایتها ، ضمن حفظ این ارزشها با تقویت کاربرد و نقش خود ، بتوانند همچنان به زندگی و پویایی خود ادامه دهند . پژوهش حاضر با استفاده از مطالعات کتابخانه ای ، میدانی و مصاحبه نسبت به گرد آوری اطلاعات و شناخت وضع موجود و آسیب شناسی بنا و قبرستان اطراف آن پرداخته و با بررسی نیازهای طیف بازدیدکنندگان و مراجعین به سایت نسبت به ارائه طرح مرمت و احیاء متناسب با بافت و بنای تاریخی نموده است . در تمامی مراحل این پژوهش حفظ ارزشهای بنای امامزاده در الویت بوده و هر نوع طراحی و مداخله در سایت در جهت ارتقاء این ارزشها و با انجام کمترین مداخله فیزیکی وحتی بصری در آن صورت گرفته است . در این راستا چشم انداز، اهداف و مقاصدی که برای حفظ و احیاء امامزاده علی شکرناب قزوین و محوطه اطراف آن در نظر گرفته شده است می تواند در بسیاری از بناهای تاریخی زیارتگاهی مشابه مورد استفاده قرار گیرد.

در این پایان سعی شده است که تمامی ابعاد ناشناخته ی این بنای قاجاری مورد بررسی و شناخت قرار گیرد . در فصل نخست این پایان نامه به شناخت کاملی از شهر تهران ، محل قرار گیری اثر و سپس خود اثر و تاریخچه ی آن پرداخته شده است. در فصل دوم به بررسی آسیب های موجود در بنا اشاره می شود . و سپس در فصل بعد برای این آسیب ها و کمبود هایی که این بنا با آن روبرو می باشد طرح مرمتی ارائه می گردد . و در نهایت برای این بنای با شکوه طرح احیایی که در خور شان آن و همسو با نیاز ها و قابلیت های آن باشد ارائه می گردد .

در اینکه بافت قدیم کرمان به همراه بازارهای آن یکی از ارزشمندترین بافت‏های‏ تاریخی کشور بخصوص در بخش ساخت شهری و عناصر ساختاری می‏باشد بر کسی جای شک و تردید نیست این‏ بافت دارای دوره ‏های توسعه گوناگونی است که در هر دوره‏ ای آثار و یا مجموعه‏ای بر بافت قبلی اضافه شده است، بدون‏ اینکه بر بافت گذشته خدشه‏ای وارد آورد. این روند تا اوایل‏ قرن حاضر تداوم داشته است اما با ورود و اجرای الگوهای‏ توسعه جدید شهری و احداث خیابان‏ها در بافت شهری نه تنها به گذشته شهر توجهی نشده بلکه موجبات چند پارگی آن نیز فراهم آمده است، به گونه‏ای که خیابان‏های جدید الاحداث، بافت‏ شهر قدیم کرمان را به صلیب کشیدند. این محورها در دهه‏ های‏ بعد بسیاری از واحدهای جدید تجاری را در کنار خود پذیرا شدند و بدین‏ترتیب رقیبی جدی برای ستون فقرات و بازار شهر قلمداد گردیدند در این میان بافت تاریخی محله قلعه محمود کرمان با سابقه تاریخی کهن و دیرینه اش با برخورداری از سیمای شهرهای کویری و داشتن بناهایی با حجم پر، سقفهای کلنبو و مصالح خشتی و گلی دارای پتانسیل های تاریخی، فرهنگی، اجتماعی بسیار غنی می باشد که متاسفانه شاهدیم که بافت تاریخی و بازار آن در مقابل راه‏اندازی واحدهای‏ تجاری جدید و پاساژها و گسیخته شدنش توسط خیابان کشی ها، عملکرد اصلی خود را از دست داده و به سمت متروکه شدن پیش رفته است در واقع محله، در این بافت، در نتیجه بر هم خوردن سازمان محله ای گذشته، مفهوم خود را از دست داده است و دیگر به عنوان یک واحد برنامه ریزی اداری، اجتماعی و کالبدی معنا ندارد. اختصاص دادن این بازار به بورس، باعث بازگردانیدن هویت فرهنگی و تاریخی بازار، به عنوان یکی از مراکز اصلی خرید و فروش و تجارت در شهر کرمان و یک شاخص معماری – شهرسازی می شود و باعث تبدیل بازار قلعه محمود به یکی از مراکز خرید پر رونق شهر با تاکید بر سابقه اجتماعی و فرهنگی آن و از طرفی احیای حیات مدنی و رونق جریان زندگی شهری از طریق تقویت خاطرات و تقویت هویت فرهنگی و تاریخی که منجر به ایجاد بازار به عنوان مکان بنیانهای جمعی می گردد، خواهد شد، در واقع تبدیل این بازار به بورس کیف و کفش چرمی و مکانی برای عرضه فرآورده های چرمی کیف و کفش با کارکرد زنده کردن هنرهای از دست رفته کرمان مانند چرم کاری در بازار میتواند باعث هر چه پویا تر شدن بازار و رونق دوباره آن شده و از طرفی می تواند پشتوانه ای برای کار اقتصادی در بازار باشد.

این پژوهش تحت عنوان مرمت و احیاء خانه معین التجار بوشهری با در نظر گرفتن ساختار تاریخی لاله زار، در 5 فصل ارائه می گردد. نگارنده به دنبال مرمت صحیح و اصولی خانه معین التجار بوشهری واقع در بافت تاریخی لاله زار است که در حال حاضر با مشکلات و آسیب های فراوانی از لحاظ حفاظت و نگهداری و همچنین نداشتن کاربری مشخص، دست به گریبان است. با توجه به قدمت و تاریخچه این خانه تاریخی و همچنین آرایه ها و تزئینات با ارزش و بی نظیر آن ، بعد از شناخت و آسیب شناسی بنا، طرح مرمت و احیاء، مبتنی بر حفظ اصالت و همچنین در نظر گرفتن ساختار تاریخی بافتی که خانه در آن قرار گرفته، مورد توجه قرار گرفت و در آخر به این نتیجه رسید که می بایستی آسیب شناسی و مرمت را از حریم منظری و همچنین کوچه منتهی به بنا آغاز کرد و سپس به طرحی جامع و کامل برای مرمت و احیاء خانه معین التجار بوشهری رسید. شیوه گزینش درمانی برای این بنا: همانگونه که آشکار است روش های درمانی طیف وسیعی شامل حفظ و نگهداری، حفاظت و مرمت را در بر می گیرند که می توان برای هر یک تعریفی ویژه ولی نه چندان جامع ارائه داد. کوشش در جهت جداسازی مطلق هر یک از این روش ها از دیگری امری بیهوده است و همانگونه که از تعاریف آنها بر می آید، این روش ها از یکدیگر منفک نیستند. به عنوان مثال، حفاظت هم مرحله ای است که به طور اضطراری پیش از هر اقدام دیگر صورت می گیرد و هم در زیر مجموعه عملیات مرمتی در بنا ادامه می یابد.(حفاظت اضطراری، حفاظت حین مرمت، و حفاظت پس از مرمت). اما مسئله مهم تری وجود دارد که توجه به آن در طرح های درمانی بسیار حائز اهمیت است. طراح مرمت بنا هیچ گاه نمی تواند این روش ها را به شکل منفک از هم در کل امر درمان در نظر بگیرید. به عبارت دیگر وی نباید به آنها به عنوان بخش هایی بنگرد که هر یک در زمان خود شروع و پایان می پذیرد و آنگاه مقطع بعدی آغاز می شود. بلکه باید با نگاهی جامع که به کلیه این بخش ها داد همگی آنها را با یکدیگر تنظیم و هم سو کند. سیاست و ضوابط اجرایی در مرمت بنا اصولا در بناها برای بررسی و شناخت و آگاهی دادن از دوران تاریخی به جامعه بکار می رود و در ابتدای اصول مرمتی باید به این امر توجه کرد که نباید طرح ارائه شده سبب گسست در دوره های فرهنگی بنا گردد و همچنین از اهداف اصلی مرمت، توجه و هماهنگی با زندگی امروز و حیات جدید است که به دنبال این فکر، بحث احیاء مطرح می شود. اما مرمت فقط یک کار تک بعدی نیست و این شکل قرار دادن چیزهای مختلف در جاهایشان با توجه به حفظ شان سازندگان بنا، مرمت گران قبلی و شناسنامه فرهنگی، تاریخی بنا انجام خواهد شد. مرمت گر موضوع مورد مرمت را در زمان خود بنا تا حاضر، مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. از آنجا که زمان همیشه با ابزار جدید مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد، باز شناسی بنا می تواند شناخت و برداشت روزانه را ارائه کند. تقویت رابطه بین انسان و موضوع مرمتی در هر زمان اهمیت بسزایی در تهیه طرح مرمتی دارد. هر تصمیم در مورد موضوع مرمت باید با دقت گرفته شود که اولا موضوع مورد مرمت را نابود نکند و ثانیا موضوع را مسخ نکند. یکی ازموارد مهمی که در کلیه مراحل اجرایی لازم است رعایت گردد، ارزش گذاری و دسته بندی بخش های مختلف بناست. تمام اجزای بنا باید در یکی از 3 گروه زیر قرار بگیرد. 1- بخش های با ارزش کم که می توان تمام یا قسمتهایی از آنها را در صورت نیاز تخریب یا جمع آوری نمود. مانند موزاییک کف فضاها، قسمت های الحاق شده در قسمت جنوبی محوطه، ازاره های سنگی تخریب شده و ... 2- بخش های با ارزش متوسط که می توان بعد از انجام مستندات دقیق و کامل با مقیاس مناسب تمام یا قسمت هایی از آنها را در صورت نیاز، جمع آوری و سپس مطابق نمونه اولیه بازسازی نمود مانند: اندود کاهگل و گچ دیوارها در طبقه اول و .... 3- بخش های با ارزش بالا که به هیچ وجه نمی توان آنها را تخریب یا جمع آوری نمود و دوباره سازی آنها، ارزشی نخواهد داشت و نمی توان آنها را از محل خود جدا نمود (مگر در موارد خاص که تمهیدات آن اندیشیده شده باشد) و همه تدابیر مرمتی باید در راستای حفظ تمامیت آنها تنظیم گردند. این گروه شامل تزئینات نفیس گچ بری بخاری های دیواری و حاشیه سقف برخی از فضاهای طبقه اول و نقاشی های دیواری در طبقه اول، در و پنجره های چوبی و ... می باشد. در ارائه روش های مناسب برای از بین بردن و درمان آسیب های بنای خانه معین التجار بوشهری، موارد زیر پیشنهاد می شود: 1- تکنیک های مرمتی مشخص و قابل تفکیک از اصلی و اولیه باشد. 2- استفاده از مصالح متفاوت با مصالح اصلی بلامانع است مشروط به این که آسیبی به بنا نرساند و ایجاد ناهماهنگی با سازه های قبلی و جدید ننماید. 3- بنا را نباید بصورت یک واحد منفرد دید بلکه باید آن را به عنوان عضوی در کنار سایر اعضاء دانست. 4- توجه منحصر به کالبد بنا نشود و حتی الامکان سعی در بازگردانیدن روح بنا شود. 5- ضبط و ثبت تمامی اعمال و کارهای انجام شده مستند و حتی الامکان تصویری باشد 6- محدود نمودن مداخلات به آنچه واقعا ضروری است، پس از تجزیه و تحلیل کامل و همه جانبه طرح مرمت و انطباق آن با بنا. 7- تعمیر بر تجدید ارجعیت دارد.یعنی تا حد ممکن تعمیر صورت پذیرد و از تجدید ساختار اجزای اثر پرهیز گردد. 8- بازگشت پذیری: مداخلاتی که به سبب عملیات تعمیر و مرمت اثر صورت می گیرد مانند تعمیر و تعویض اجزاء، باید بصورت نسبی و تاثیر آن قابل ابطال باشد.

وقتی وارد جاده مشهد - باغچه می شویم از دور بنایی سترگ توجه آدمی را به خود جلب می کند که شکوه و تناسبات معماری قرون گذشته را به وضوح داراست. ایوان طرق در سال 837 هجری قمری و در دوران تیموری ساخته شده است. بانظر به مطالعات تاریخی مشخص شده است که این بنا کارکردی مذهبی داشته است. بنای ایوان طرق دارای ایوانی باشکوه است و گنبدخانه ای چلیپایی شکل و چله خانه هایی که در حال حاضر هیچ اثری از آن ها باقی نمانده است. با گذر زمان طاق ایوان فرو ریخته است و همچنین دیوارهای پوششی شرق و غرب بنا از بین رفته است. در این پژوهش تلاشمان بر آن بوده است که بر پایه مطالعات تاریخی و مطالعات فنی و ساختاری بنا و همچنین شواهد مستند به ابهامات موجود در مورد این بنای تاریخی پاسخی علمی دهیم. ابهاماتی شامل کارکرد و کاربری بنا، معنا و هویت بنا و همچنین ساختار بنا و نقشه های طبقات بنا و عناصر و فضاهایی که در این بنا موجود بوده است و در حال حاضر آثار کمرنگی از آن بر روی بعضی دیواره ها دیده می شود. با بررسی بناهای مشابه در گستره معماری ایوان طرق به نتایجی درخور در جهت پاسخگویی به این سوالات رسیده ایم. اقدامات دیگر شامل شناخت معماری بنا و بررسی آسیب های موجود در بنا و ارائه راه حل در جهت رفع این آسیب ها بوده است و در نهایت با توجه به نیازهای ساکنان محل و با توجه به ارزش بنا برای همگان، امکان سنجی جهت ارائه طرح باززنده سازی ایوان طرق صورت گرفته است. با توجه به مقوله توسعه پایدار تلاش شده است که از انرژی های خورشیدی جهت نورپردازی و همچنین از بام سبزدر این محوطه استفاده شود. بررسی بافت اطراف این بنا جهت ارائه حریم بنا و همچنین سنجش ضعف ها و نقاط قوت بافت اطراف جهت باززنده سازی این بنای باشکوه صورت گرفته است. امیداست پژوهش حاضرکه با استفاده از مطالعات و مستندات تاریخی و کتابخانه ای و مطالعات گسترده میدانی انجام شده است جهت شناخت بیشتر این بنا راهگشا باشد.

قلعه سردار اسعد بختیاری در میانه شهر فعلی جونقان و در محوطه ای موسوم به شهرداری جونقان قرار گرفته است که در حال حاضر بنایی است کوشک مانند در میانه محوطه ای که از دو سو توسط خیابانهای اطراف در غرب و جنوب احاطه شده است و جهت چرخش بنا رو به روی راستای شمال غرب به جنوب شرق می باشد. در ابتدای امر سعی بر آن شد که مشخص شود آیا میتوان با کمک مرمت سبکی این بنای با ارزش تاریخی را از خرابی و حتی ویرانی نجات داد و این نکته که مرمت این بنا چه کمکی به گسترش صنعت توریسم منطقه و ارتقاء شناخت معماری دوره قاجار میتواند داشته باشد. پس از شناخت دقیق و صحیح کالبد موضوع با انجام عملیات برداشت فنی ، سایر اقدامات انجام شده در ادامه این موضوع شامل کنترل سلامت بنا بااستفاده از عملیات شاهد گذاری ، حفر گمانه های آزمایشی در اطراف بنا انجام شد تا به نقاط ضعف بنا پی ببریم. همزمان مطالعات تاریخ و معماری اثر و همچنین جغرافیای تاریخی منطقه که انجام گرفت شناخت کامل بنا ازلحاظ دوره بندی ،ترکیب معماری و سازه ای وبررسی تصاویر قدیمی، این موضوع را کامل تر نمود. نهایتا طرح مرمتی بااستفاده از بیماری شناسی بنا، از طریق تهیه عکس و کروکی و مطالعه گزارش فصل های قبل تر مرمتی و با استفاده از مطالعات تطبیقی انجام گرفته تنظیم گردید. در طرح های محوطه سازی مجموعه سعی شد ابتدا بر پایه اسناد طرحی تصویری از فرم اولیه بنا تهیه شود و سعی گردد در طراحی ها حداکثر از الگوهای اولیه بنا استفاده شود . و در نهایت امر با توجه به شباهت در سبک معماری قاجار در بناهای هم سایت توانستیم طرح ورودی ها و همچنین محل قرار گیری آنها را تعیین کنیم.

کاروانسرای مهدوی در استان مرکزی ، شهرستان دلیجان ، شهر نراق واقع شده است .این بنا در مسیر اصلی تردد کاروانیان قرار داشته که تنها راه ارتباطی اصلی کویر مرکزی به غرب بوده است . این بنا در عین حال ارزش های تاریخی ، مذهبی و هنری دارد، حاوی پیام و دارای الگوی خاصی در معماری است.این کاروانسرا سندی حاکی از شیوه زندگی ، ساخت وساز ، مصالح تیپولوژی معماری ، فرهنگ مردمی ، تولید ، عرضه و... است.به دلیل نداشتن هیچگونه کاربری ، بنا در معرض خرابی است.در عین حال میتوان بخش عمده ای از نیازهای روز شهری و روستایی و محله ای را از طریق احیاء و بکارگیری آنها برطرف کرد. نراق شهری تاریخی با بافتی با ارزش است همانند بافتهایی چون ابیانه و ماسوله که هر طرحی در این بافتها با در نظر گرفتن شرایط کلی بافت قابل اجرا است . کاروانسرا در کنار مرکز تجاری بازار قرار دارد که در حال حاضر بیشتر مغازه های راسته اصلی آن تعطیل اند و بعید به نظر می رسد رشد اقتصادی به حدی برسد که به مراکز تجاری دیگری نیاز پیدا شود. در این طرح ابتدا به معرفی شهرستان دلیجان و شهر نراق و آثار تاریخی آنها پرداخته و سپس به عناصر و اجزای اصلی راه در دوره اسلامی نگاهی اجمالی می اندازیم.در ادامه به بررسی نوع تاق ها و سازه کاروانسرا و مقایسه تطبیقی بنا با سایر کاروانسراها پرداخته و در فصل چهارم به بررسی ارزشهای بنا و سپس ارزیابی آسیب شناسی آنها نگاهی ویژه داشته که شناخت ارزشهای این بنا به ما کمک می کند تا جهت احیاء بنا طرحی ارائه نماییم که علاوه بر انطباق با نیازهای جامعه و انطباق با کالبد بنا ، منطبق با ارزش های درونی بنا نیز باشد .و در نهایت به ارائه طرح حفاظت و مرمت و ارائه طرح احیاء در فصل پنجم و ششم می پردازیم .

مرمت و بازنده سازی به بازگرداندن وضعیت مطلوب در جهت استفاده بهینه از ساختمان و ارتقای ارزش های موجود در بنا و بافت انجام می گیرد. باززنده سازی شیوه مناسبی است برای معرفی و شناسایی بنا به افرادی که به واسطه این کاربری تازه، با بنا و بافت ارتباط برقرار می کنند و شیوه شایسته ای است برای صرفه جویی در منابع انسانی و اقتصادی.نداشتن آگاهی لازم سبب گردیده تا افرادی که مالک حجره ها در سرا هستند از آن به عنوان انبار اجناس خود استفاده کنند، و صدمات جبران ناپذیری را به آن وارد سازند، بنابراین در این رساله سعی می شود که با مرمت و باززنده سازی سرا و محدوده اطراف آن، بازاریان و مراجعه کننده گان بازار به اهمیت این محدوده تاریخی پی برده و در حفظ آن از آسیب های گوناگون اهتمام نمایند و باعث جذب مردم از نقاط مختلف شهر و گردشگر شود، تا با این فضای با ارزش و تاریخی بازار به واسطه وجود عناصر قدیمی و تاریخی و همچنین طراحی فضاهای جدید و امکانات و کاربری هایی مورد نباز در محدوده بافت و بنا بیشتر آشنا شوند و با گذشته و فرهنگ خود پیوندی دوباره برقرار سازند.پژوهش و مداخله در بناهای ارسن بازار علاوه بر جزء نگری نیازمند کل نگری دقیق نیز می باشد تا با احاطه کامل بر تغییر و تحولات صورت گرفته حداقل در زمینه شکلی، بتوان مناسبترین طرح را ارائه کرد. و زندگی بازار را با توجه به گذشته کهن آن و نگاه به آینده تجاری آن تضمین نمود و مداخله در تک بناها بدون توجه به محدوده پیرامونی، دستاوردی برای بازار نخواهد داشت. بدین منظور برای مداخله در ضرابخانه باید بافت پیرامونی نیز متاثر گردد. لذا در طراحی این مجموعه، بهترین عملکرد نزدیکترین عملکرد به گذشته آن می باشد. با توجه به عملکرد گذشته این بنای تاریخی به عنوان سرا، کاربری پیشنهادی نگارنده بورسلوازم تزئینی و لوازم دکوری لوکس،مناسب دکوراسیون منازل و ادارات و مکان های دیگر می باشد که در سطح شهر و بازار به طور جدی حضور نداشته و نیاز به این نوع کاربری در افراد مختلف به خصوص جوانان احساس می شود. همچنین اعطای شخصیت و کاربری ویژه مخصوص هر فضا که در پیرامون ضراب خانه وجود دارد برای ایجاد مجموعه ای کارا و منحصر به فرد و محل رجوع شهروندان از همه نوع کمک می کند، که می توان به ساخت دو مجموعه خدماتی در محدوده پارکینگ و تفکیک گذرها و راسته های پیاده و سواره و احداث پارکینگ طبقاتی اشاره نمود.

موضوع طرحِ حاضر را، طرحِ مرمت و باززنده سازی حسینیه نوگاباد نائین با تکیه بر هویتِ محله آن تشکیل می دهد. حسینیه نوگاباد به دلیل قرارگیری در مرکز محله نوگاباد ، پیشینه تاریخی پهنه بلافصل و وجود مهمترین کاربری های فرهنگی و مذهبی و خدماتی در گذشته، از ظرفیت های درخشانی برای تبدیل شدن به یک گذر فرهنگی - مذهبی در مقیاس شهری نائین برخوردار است. در حالی که متأسفانه این محله تاریخی با پیشینه باارزش خود تقریبا خالی از سکنه شده است. این رساله تلاشی است در جهت بازشناسی هویت محله، تا از این طریق بتواند به باززنده سازی این میدان تاریخی بپردازد و از آنجا به هدف غایی آن که همانا بازتولید فضای تاریخی زنده و پویا که در حیات جمعی شهروندان نائینی نقش موثری دارد، نائل آید. در این راستا مرمت و یا حتی بازسازی بناهای قدیمی و خاطره ساز محله نوگاباد می تواند در جهت این هدف ما را یاری سازد. از این رو مرمت و باززنده سازی حسینیه نوگاباد که یکی از بناهای مهم و تقریباً سالم این خیابان(از لحاظ کالبدی و شکلی) می باشد موضوع اصلی این پایان نامه می باشد. اهداف زیر جهت حفاظت بنای مورد نظر و باززنده سازی آن دنبال می شود: • حفظ بنا و بهره برداری از ارزش های بنا و محیط آن و همچنین نگهداری مستمر از بنا برای آیندگان • پاکسازی و ساماندهی کاربری های ناسازگار محور • باززنده سازی بنا و مرکز محله نوگاباد و از طریق آن زنئه کردن محله • طراحی فضایی مطلوب برای برگزاری اجرای رسوم محلی

یکی از مسائل مطرح شده در جامعه ی ایران ، حفظ و دفاع از ارزشهای ملی و تاریخی کشور می باشد . گرایش جوانان و نوجوانان به فرهنگ غرب به دلیل ناآگاهی نسبت به تاریخ و سنت کشور ایران و سنتهای غربی همچنین نبودن قدرت جذب فرهنگ و موسیقی کنونی کشور و جلوه های کاذب موجود در فرهنگ و موسیقی غربی ، خود مشکل بزرگی را در ساختار فرهنگی کشور ایجاد کرده است و در پی آن خطر بزرگی متوجه هویت و شخصیت اجتماعی ایرانیان ساخته است ، باتوجه به غنای موسیقی بومی و سنتی ایران و با مطالعه هرچه بیشتر در این وادی و با ایجاد فرصت هایی جهت بروز و ارائه این گنجینه گرانبها بصورت یک طیف وسیعتر در جامعه و عرضه نمونه های شاخص موسیقی غربی و بین المللی و با مقایسه این دو فرهنگ متفاوت و استفاده از نقاط قوت و برطرف کردن ضعف ، گامی در جهت احیای موسیقی ایرانی و پالایش موسیقی ملی از هرگونه زنگار برداشت و بدین ترتیب در یک مسیر ارتقاء فرهنگی به دور از هرگونه تحجر ، یا در مقابل آن غرب زدگی ، قرار گرفت . نکته دیگری که شایان توجه است ، کمبود مراکز فرهنگی در سطح کشور به گونه ای که پاسخگو به مسائل جوانان باشد ، باعث شده که این مهم ارزش مجال خودنمایی پیدا کرده و آغاز سخن و منشاء مسائل حادتری در جامعه گردد . در صورتیکه افزایش اینگونه مراکز فرهنگی از جمله مراکز موسیقی سالم ، خود به گونه ای میتواند این خلاء بحرانی را پر کند و در هرچه سالم تر شدن جامعه کمک موثرتری بشمار آید . طراحی مجموعه ی پیش بینی شده ، گامی در جهت پیشبرد فرهنگ موسیقی و توسعه ی آن در زمینه های مختلف در نظر گرفته شده است .

فارغ از شناخت صحیح بنای تاریخی در جهت حفظ و نگهداشت ارزش های آن، بررسی ردیف تحولات تاریخی بنای تاریخی اهمیت دارد، این صرفا به معنی بازگرداندن بنا به صورت اولیه طرح نمی باشد، بلکه الزاما باید قبل از هرگونه اقدام مرمتی، شواهد تاریخی و ارزش های نهفته در بنا را بازخوانی کرد تا میراث فرهنگی را حفظ و آن را به نسل های بعد منتقل و هویت فرهنگی جامعه را تقویت کرد. بویتو یک یادمان تاریخی را در اصل به منزله جمع بندی لایه های مختلف تاریخی می دانست که همگی را باید محترم شمرد . ارزیابی عناصر مختلف اثر بر مبنای قدمت و زیبایی آن ها کار ساده ای نیست. ما در این پروژه به طور خاص بر روی گراند هتل قزوین این هدف را دنبال می کنیم، تا این بنا بتواند به طور صحیح و قطعی جایگاه فرهنگی و هنری خود را بازیابد، از این رو کوشش کرده ایم تا تولد و رشد آن را بر حسب توالی زمان تا امروز دنبال کرده و تشریح کنیم.

معماری بومی خانه های روستایی و بافت شهری تاریخی جلگه ای گیلان و اهمیت موضوع حریم گذاری بر این نوع از معماری بومی به عنوان یکی از غنی ترین مجموعه های معماری خانه های بومی روستایی و بافت شهری تاریخی سرزمین گیلان در ایران و تخریب روز افزون این گونه از معماری و جایگزین شدن شکلی ناپسند و نا بهنجار و عاری از هویت و استفاده از مصالحی ناهمگون با آن محیط و اقلیم اهمیت موضوع را بیش از پیش برای این مهم و پرداختن به آن امری قابل توجه است. با توجه به نزدیک بودن شهرها و روستاهای جلگه ای گیلان به یکدیگر و روند توسعه بی وقفه، بی خردانه و نابهنجار و بدون تدبیر این شهرها و روستاها (مکان ها) ی ارزشمند در مرحله نخست متوجه بافت های شهری تاریخی و بافت های روستایی را مورد تهدیدی جدی و مورد هجوم قرار داده است. شناخت همه جانبه و کامل این گونه از مجموعه معماری بومی و تعیین ارزش های نهفته در آن ما را در شناخت هرچه بهتر و نیز ارائه طرحی شایسته برای این گونه از معماری بومی کمک شایانی می کند. بطور کلی آنچه را که می توان به عنوان مساله ها یا عناصر کلی تاثیر گذار در روند تصمیم گیری در این رساله مورد مطالعه قرار می گیرد. برقراری پیوند دوباره با گذشته با شناخت ارزش های آن در ابعاد گوناگون و مستحکم تر کردن پایه های نظری و در نهایت ارائه طرحی مناسب و در خور، بر پایه شناخت ارزش های گذشته و حرمت گزاری بر آن ها و مسائل و نیازهای روز با نگاهی به آینده و توجه به تحرکات اجتماعی – اقتصادی – فضایی در روند مورد بررسی قرار گیرد.در ادامه به بازشناسی معماری خانه دوزنده های خوشکار لاهیجان و معرفی کاربری جدید آن پرداخته ام. با توجه به اصالت و قدمت بنا و از طرفی باربر بودن کلیه دیوارها نمی توان دخل وتصرف ای در ساخت و ساز اولیه کرد، مگر با در نظر گرفتن اصول و قواعدی که به ایستایی و استحکام این بنا آسیب نرساند. با توجه به تئوری های مرمت، چنانچه ناچار به کاهش جداره ها یا افزودن پله ها و فضاهایی به بنا هستیم این عناصر باید به سهولت قابل برداشته شدن و یا الحاق شدن باشند و همچنین در تعارض با مصالح اصلی بنا نباشند.داده شده میتوان آسیب های اولیه بنا را مرمت کرد به نحوی که در بنا بتوان حیاط دوباره بخشید. با توجه به ارزش هنری و تاریخی این بنا پیشنهاد می شود کاربری جدید آن به گونه ای باشد که بتواند در عرصه عمومی مورد توجه بیشتری قرار گیرد. با در نظر گرفتن این دو پتانسیل پیشنهاد می شود کاربری این بنا از خانه به اقامتگاه تغییر یابد.

آگاهی از پیشینه فرهنگی وسنتی اقوام ایران زمین یکی ازراههای شناخت فرهنگ ملی است. هریک از اقوام ساکن ایران بخشی از فرهنگ ایران را شکل می دهند و درباروری وغنای تمدن ایران نقشی ماندگار از خود بر جای نهاده اند. بخش عمده ای از میراث مادی ومعنوی متوجه «موسیقی وآلات موسیقی» است. موسیقی برای این مردمان سراسر جهان جزیی جدایی ناپذیر از زندگی است و این «فرهنگ شفاهی» سهم بزرگی از فرهنگ ایران زمین را به خود اختصاص می دهد و اهمیت آن در زنده و جاری بودن آن است. موسیقی امروزه در ایران همراه با اهداف متعددی است. از آن نمونه می توان به ساز دف اشاره کرد که به عنوان یک ساز مقدس هنوز در شهرهایی از ایران دارای ارزش بسیار بالایی است و سالیان زیادی است که همراه با نواختن این ساز حالات خاصی در سرتاسر این مراسم به وجود می آید. وجود این مراسم در قومیتهای ایرانی همراه با ساز دف و سازهای کوبه ای دیگر در جهت رسیدن به حالات عرفانی و رسیدن به وجود لایتناهی بوده است. در کنار زیبایی شناسی موسیقی و احساسات موجود در نوازنده ساز دف و شنوندگان مراسم هایی موصوف به تصوف تفاوت های عمده دارد و عرفان فاصله زیادی است که امروزه با پیشرفتهای تکنولوژی و تغییراتی که در این ساز و سبک های نوازندگان سازهای کوبه ای ایجاد شده است. دف از کلمه عربی "تف" به معنای کوبیدن و زدن مشتق شده که این لفظ به زبان سومری دوب تلفظ شده و بعدها در زبان عربی به دف برگشته است. در نقوش برجسته ایلامی از آثار به جا مانده از ایران باستان تصویر نوازنده ای دیده می شود که سازی شبیه دف در دست دارد همین طور می توان این ساز را در تصاویر شکارگاه طاق بستان مشاهده کرد. هم اکنون نیز دف از ارکان مویسقی مذهبی و عرفانی شناخته می شود و حضور همیشگی نام دف در دیوانهای شعرا در سده های مختلف گویای اهمیت این ساز است. . با ذکر این مطلب که این ساز در کشور ایران به تکامل رسیده است ولی کشورهای مختلف از آن استفاده می کند و با توجه به این مورد که هنوز این ساز در مناطقی از ایران ساز مقدسی است و دارای حرمت زیادی است ، این ساز که گوشه ای از فرهنگ ایرانی و موسیقی ایرانی بالاخص در مناطق خاص در ایران مثل کردستان، کرمانشاه، جنوب ایران به زنده نگه داشتن ساز دف و همین طور سازهای مرتبط با آن کمک خواهد کرد. در تصوف، دف به عنوان مرحله ای برای رفتن به سماء و خلسه و نهایتا وصال به حق می گردد و به همین دلیل هر گاه دفی به هنگام نواختن پاره می شود صوفیان آن را شهید اطلاق می کنند. نوازنده در هنگام کف گرفتن دف به صورت دستها در حالت نیایش به سوی بالا با توجه به تاثیر روانی از طریق کوشش ها و به وجود آمدن نوعی خلسه "هیپتوتیکی" حالت تسلیم و تضرع به درگاه معبود خود در خود در می یابد. و این حالتها در هیچ کدام از آلات موسیقی تا به این حد نهفته نیست .نواختن ساز دف در مراسم های عرفانی و آیینی از موارد حائز اهمیت در بسیاری از اقشار جامعه و قومیت های مختلف ایرانی محسوب می شود .آداب و رسوم و مناسک مذهبی و فعالیتهای فرهنگی جوامع، میراث معنوی اند که نقش آموزش نیز دارند و منجر به انتقال فرهنگی و بین فرهنگی می شوند. اینها فرآیند های تقلیدی می باشند که سبب می شوند مردم تنها به یک فرهنگ متعلق نباشند بلکه در سنتهای فرهنگی مختلف متحد شوند. سنت یک جامعه فرهنگی که توسط یک گروه یا افرادی بیان شود و همان قدر که هویت اجتماعی و فرهنگی را منعکس می کند، منعکس کننده انتظارات یک جامعه نیز می باشد. میراث فرهنگی ما همان نوازندگانی هستند که آن موسیقی را در ذهن و حافظه خود جای داده اند، که در درجه اول نگهداری از این آثار ثبت و ضبط آنها و شناساندن آن به دیگران است. ثبت این اسناد کمکی است به زنده نگهداشتن میراث بومی و قومی یک منطقه که اگر کسی خواست به میراث گذشته اش رجوع کند، اسناد و مدارکش موجود باشد. با توجه به موارد ذکر شده بیان موضوعیت ساز دف به عنوان یکی از ارزشمندترین مراحل عرفان و یا مراسم های ویژه اعم از رسیدن به خدا، آرامش روح وروان ، درمان بعضی از بیماریهایی که از دید بعضی از قوم های ایرانی فقط از طریق مراسم مخصوص قابل درمان است، برنامه هایی اعم از مراسم شادی و عزا به شیوه های مرتبط با فرهنگ آن منطقه که ساز دف لازمه آن محسوب می شود. قابل بررسی است و باید برای رسیدن به نتیجه کامل برای نگهداری این ارزش غیر ملموس پنهان در ساز دف و صدایی که از دستان نوازنده آن شنیده می شود تلاش کرد و در حفظ این ارزشها با قدمتی طولانی کوشید.

مجموعه عمارت وکیل از بزرگترین عمارت های سنندج است با توجه به قرار گرفتن عمارت وکیل در یکی از قدیمیترین محله های شهر سنندج و اهمیت چند جانبه آن بازگرداندن حیات دوباره و چگونگی انجام آن هدف این رساله خواهد بود. این عمارت مجموعه ای بزرگ شامل یک بخش اصلی در وسط و قسمت های دیگر در پیرامون است.این مجموعه شامل 3 عمارت شمالی،مرکزی و جنوبی و یک پارک که در گذشته بصورت باغی در اختیار مجموعه بوده میباشد ، که در گذشته پیوسته بوده ولی اکنون از هم جدا شده اند موضوع پایان نامه اینجانب باززنده سازی عمارت جنوبی(وکیل السلطان)می باشد، اما بنا بر صلاحدید و توصیه استاد گرانقدرم آقای دکتر مختاری، به دلیل پیوسته بودن هر سه عمارت در گذشته سایر عمارت ها و پارک کنار این عمارت نیز بررسی شدند. عمارت وکیل درمحله قطار چیان واقع شده است . این محله در قسمت جنوب غربی بافت قدیم سنندج واقع است،که از طرف غرب به خیابان فردوسی از طرف شمال به محله میان قلعه و از جنوب به خیابان وکیل (کشاورز کنونی)محدود است.مساحت کل عمارت همراه با باغات آن در حدود 1/8 هکتار بوده است .این عمارت مجموعه ای بزرگ شامل یک بخش اصلی در وسط و قسمت های دیگر در پیرامون است.این مجموعه شامل 3 عمارت شمالی،مرکزی و جنوبی میباشد ، که در گذشته پیوسته بوده ولی اکنون از هم جدا شده اند و متعلق به 3 برادر وکیل الملک،وکیل الممالک و وکیل السلطان میباشد. با توجه به موارد ذکر شده در بالا ضرورت توجه به این اثر با ارزش هر چه بیشتر نمود پیدا می کند و حفظ ویژگی ها و باز زنده سازی بسیاری از ارزش ها که به دست فراموشی سپرده شده یا در حال فراموشیست وظیفه ماست.

حفاظت و مرمت تزئینات معماری بسیار غنی با ویژگی های منحصر به فرد مانند نقاشی های روی گچ به همراه تزئینات طلاچسبان از فعالیتهای مهم توسط متخصصان رشته حفاظت و مرمت آثار تاریخی بوده که مقدمه آن پیشگیری از تخریب بوسیله عوامل آسیب رسان همچون آسیب های درونی (ساختاری) و آسیبهای بیرونی(محیطی) مانند نور، دما، رطوبت، آلاینده های جوی، عوامل بیولوژیکی و..... می باشد. در این خصوص شناسایی اینگونه عوامل و استفاده از دستورالعملهای مختلف مانند کنترل شرایط محیطی مکانهای نگهداری آثار برای جلوگیری از تخریب توصیه شده و میتوان پس از شناخت عوامل آسیب رسان و حذف آنها و راهکارهای حفاظت پیشگیرانه از آسیب های آینده ، نسبت به انجام طرح مرمتی آثار تخریب شده با شناسایی لایه ها و مواد تشکیل دهنده، پاکسازی های مکانیکی و شیمیایی (استفاده از محلول اتانول با درصدهای مشخص) ، استحکام بخشی موضعی ، پرنمودن با مصالح یکسان مانند گچ و تکمیل لایه تدارکاتی با کتیرای رقیق شده با آب مقطر و موزون سازی رنگی و ایجاد لایه پوشش محافظ (محلول پارالوئید b72 در تری کلرو اتیلن) اقدام نمود. ذکر این نکته ضروری است که در تمامی مراحل کار می بایست حفظ بُعد تاریخی ، حفظ ساختار فیزیکی و بازگرداندن وحدت شکل و زیبایی اثر مد نظر قرار گیرد.

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده) : خانه سردار جلیل یکی اززیباترین بناهای به جا مانده ازاواخردوره قاجار است که دربافت قدیم ساری واقع شده و هم اکنون خالی از سکنه می باشد ، بنابرین نیاز به ترمیم واعطای کاربری جدیددارد که در این پروژه به آن می پردازیم. در ابتدا به بررسی و شناخت مازندران، شهر وبافت قدیم ساری و عوامل اقلیمی آن می پردازیم ودرادامه به بررسی عوامل مخل دربنا های تاریخی وآسیب شناسی بنا سپس نگاهی مختصر به مبانی نظری حفاظت ازآثار تاریخی می پردازیم و در ادامه به طرح مرمت بنا با نمای گرافیکی و نهایتا به مبانی احیا و کاربری خانه سردار جلیل در طرح احیاء می پردازیم . پروژه حاضر در 5 سطح مطالعات کلان (جغرافیای طبیعی . جغرافیای انسانی . جغرافیای تاریخی استان مازندران) شناخت شهر تاریخی ( بالاخص محدوده بافت تاریخی) و چگونگی پیدایش و خصوصیات و عناصر شاخص در بافت در فصل اول و در فصل دوم مطالعات شناخت خود بنا و ویژگیهای ساختاری و تزیینات و درفصل سوم مطالعات ارزیابی و اسیب شناسی و روشهای درمانی ان اراءه خواهد گردید و در فصل چهارم به بررسی کنوانسیونها و مشخص نمودن سبک مرمت مطابق قوانین بین المللی وارائه طرح مرمت و در نهایت در فصل پنجم بررسی نقشه ها و ارئه طرح مرمت واحیا بر روی عکس و نقشه با توجه به فصل 4 خواهد پرداخت . این پژوهش بر آن است در خصوص آسیب شناسی موثر و در نتیجه آن حفظ اصالت و ریشه ها و احترام به گذشته ها بتواند تشخیص خوبی از یک اثر معماری از خود بروز دهد و بهترین تشخیص می تواند بهترین مرمت را نیز در بر داشته باشد . اصالت در مرمت این پروژه علاوه بر کلیات در جزئیات نیز سعی خواهد شد رعایت گردد تا ارزشی از قبل برای انتقال به بعد باشد و یادآور خاطره های قدیم با همان حس ،همان تکنیک ساخت ، باهمان مصالح و با استحکام بندی مناسب صورت پذیرد.

بخش قابل توجهی از شکوه و عظمت معماری و نظم ساختاری موجود در شهرسازی دوره های تاریخی کشور ما در معماری مساجد ظهور و بروز یافته است.زیرا اغلب مساجد از نظر ابعاد،احجام ،مصالح و رنگ ،نسبت به سایر بناهای موجود در بافت های شهری متمایز بوده و به همین سبب به عنوان نشانه های شهری نقشی موثر در ایجاد خوانایی در بافت و راهنمایی عابرین ایفا می نماید.مساجد علاوه بر بعد عبادی ،نقشی محوری در کلیه فعالیت ها و تعاملات اجتماعی جامعه ایفا می نموده است و بنابراین همواره جریان حیات مدنی در پیرامون آنها جاری بوده است. با توجه به روند گسترش تخریب در بافتها و بناهای تاریخی کشورو مصون نماندن خیل عظیمی از بافتها و بناهای تاریخی از این امر،در این پژوهش سعی بر آن شده است که با انتخاب مسجد جامع بسطام وبررسی و مطالعه آن ،بتوان قدمی هر چند کوچک در شناسایی و حفظ این بنای تاریخی ارزشمند انجام داد. لذا رسأله حاضر به بررسی و شناخت بنا، آسیب ها و نقاط قوّت آن و ارائه طرح حفاظت و مرمت "مسجد جامع بسطام"واقع در شهر بسطام می پردازد. بنای مذکور مسجد ارزشمندی است که از زمان ایلخانی به جای مانده و قابلیت ها و ارزش های معماری و بصری حائز اهمیتی دارد و از نمونه های قابل توجّه معماری دوران ایلخانی در شهربسطام محسوب می شود. امّا صد افسوس که سهل انگاری های انسانی و ناملایمات طبیعی دست به دست هم داده و بخش هایی از این بنای ارزشمند را مورد آسیب قرار داده است .از آن جا که حفظ یادگارهای گذشته دردوران حاضر اهمّیت بسزایی دارد، لذا این رسأله در صدد است تا با تعمق در این بنا راهکارهایی را در جهت حفظ و مرمت آن ارائه نماید.

معماری جدا از وجهه کارکردی آن، معنایی در درون خود نهفته دارد که به ناظر و یا کاربر اثر معماری منتقل می کند. در این تحقیق ملاک عمل و هدف اصلی که به عنوان هدف پژوهشی مطرح است، بررسی پدیدارشناسانه موضوع فضا، زمان، مکان، حس و ادراک و بکارگیری آن در حیطه معماری و در راستای آن دستیابی به آرمان ماندگاری معماری با تاکید و تشدید ادراک محیطی مخاطبین این مجموعه می باشد. با توجه به عنوان پروژه و در بررسی آنچه به عنوان سوال طراحی یعنی طراحی، ساخت و اجرای معماری به معنای آنچه که تنها ساخته نمی شود، بلکه در واقع هر هنرمند و معماری در پی آفرینش چیزی است که با معنا باشد، یکی از اصلی ترین موضوعات مورد نظر برای بررسی، موضوع ادراک محیطی و تحلیل آن از دیدگاه پدیدارشناسی است. از دیگر اهداف این پژوهش که در راستای اهداف اصلی مدنظر است توسعه و تقویت گردشگری در منطقه و همچنین استفاده حداکثر از پتانسیل ها و عناصر طبیعی موجود در سایت است که نگاه پدیدارشناسانه به موضوع ، با تأکید بر ادراک محیطی علاوه بر ارتقاء کیفیات فضای معماری حس تعلق به فضا و ثبت خاطره در ذهن کاربر فضا را افزایش می دهد و هدف از بیان این مباحث چه در مرحله شناخت و چه در مرحله روش طراحی با رویکرد پدیدارشناسانه، رسیدن به پیوند پروژه با سایت در یک ادراک فیزیکی و متافیزیکی، است.

حفظ و صیانت از بافت ها و بناها ی تاریخی بسیار حائز اهمییت می باشد. بگونه ای که نگهداری از میراث نیاکان و حفاظت از آن مورد توجه اکثر جوامع بین الملل قراردارد. باتوجه به اینکه حمام های سنتی علاوه بر نقش اصلی خود به منزله محلی برای پاکیزگی و رعایت بهداشت در قالب یک فضای عمومی برای انجام آیین ها ،سنت ها و رسومات و محل تعاملات رو در رو آحاد مردم بوده است . حمام قجر به عنوان یکی ازقدیمی ترین حمام های قزوین محسوب میشود که در سال 1057 ه.ق به دستور شاه عباس دوم و توسط امیر گونه خان ساخته شده است . مهمترین اهداف در این پژوهش به شرح زیر می باشد. - مطلاعه دقیق و شناخت جامع از منظر شاخه های آمیختگی پنجگانه کالبدی ، ساختاری ، شکلی ، کاربردی و محییطی در محدوده مطالعه( حمام های ایران) . - دوره و نحوه تحولات د رشکل گیری حمام های تاریخی ایران . - بررسی و شناحت آسیب های احتمالی در خصوص موضوع مورد مطالعه ( حمام قجر قزوین ). - امکان سنجی و ارائه طرح مرمت و باززنده سازی با رویکرد طراحی برخی بنا ها سازگار و در جوار حمام . با عنایت به مطالب فوق برای زنده نگاه داشتن فضای حمام به نظر می رسد ضمن حفاظت و مرمت با روح بخشیدن به آن با کاربری گذشته همواره توانسیته ایم این سنت را برای نسل های آینده نمایان نماییم در این رساله خواسته ام با ایجاد فضایی مدرن در جوار این اثر تاریخی ضمن ایجاد توجه به بنا های تاریخی این چنین، از بعد اقتصادی اثر را نیز فعال نموده و از فضای خود نیز در کنار مجموعه فرهنگی – ورزشی به عنوان همان حمام سنتی استفاده نماییم.

فضای عمومی مکان بروز مخالفت¬ها و موافقت¬ها ، برگزاری آیین های ملی و مذهبی، محل تبادل اطلاعات و ارتباطات چهره¬به¬چهره و تعامل شهروندان است. این فضا مکانی متعلق به همه (شکل گیری عقل و هویت جمعی) و گشوده به روی عموم مردم است. این دو با یکدیگر رابطه دو سویه دارند. حوزه¬ای که به واسطه حضور مردم عینیت می یابد. همچنین ارتقای کیفیت این فضاها می تواند عامل دعوت شهروندان به حضور، و گفتگو بوده و عامل رشد حوزه عمومی شود. باید توجه داشت که مبنای دموکراتیک شدن تنها از طریق امکان دهی به عرصه های عمومی شهر ممکن می شود؛ عرصه هایی که حوزه عمومی، حوزه ای واقع در میان جامعه مدنی و دولت است و فضای طرح آزاد مسائل، استدلال و تحقیق درباره آنها و نهایتاً تکوین اراده عمومی را تشکیل می دهد. حوزه عمومی در مقابل عرصه آمریت، عرصه فکر، گفتگو، استدلال و زبان است. شرایط مکالمه باز و آزاد در این مجموعه ها، متضمن این اصل است که هیچ فرد یا گروهی نمی تواند در خارج از حوزه عمومی یعنی در عرصه قدرت به صورت قانع کننده ای مدعی شناخت بهتر خیر و صلاح جامعه باشد. حوزه عمومی آنچه را که ماهیتا عمومی است از عرصه های بسته و خصوصی و منفعت رهایی می بخشد. پرسشهایی از این قبیل که آزادی، عدالت، برابری، عقلانیت و جز آن چیست تنها در حوزه عمومی هر جامعه خاص ممکن است پاسخ داده شود و مورد پذیرش و باور قرار گیرد. در این پژوهش سعی شده است با تبیین مفاهیم فوق فضایی آرامش بخش و مدنی برای ایجاد ارتباط مردم با بدنه مدیریت شهری و در کنار آن ایجاد تعامل برای اداره شهره در قالب تالار شهر تهران (تدبیر) ایجاد نماییم.

خانه نجفی در محله نقیب کلا واقع شده که این محله از محلات قدیمی بابل و در مرکز شهر واقع گشته است. بابل یکی از شهرستان های قدیمی استان مازندران است که با 1431 کیلومتر مربع مساحت، در قسمت مرکزی استان واقع است. ساماندهی بافت محله نقیب کلا به منظور ارتقا محیطی ان مستلزم ساماندهی , استحکام بخشی و احیای عوامل جسمی سازنده اش از قبیل ساماندهی گذرها و ایجاد امکانات ایمنی و رفاهی درون بافت و ....می باشد. بافت این محله صرفنظر از تداخل برخی کاربری ها به لحاظ عملکردی زنده و فعال بوده ولی به لحاظ کالبدی دچار فرسودگی شدید بعضی از بناها و جدارها است.هدف این پژوهش این است که با ارائه طرح ساماندهی و احیا از روند زوال و فرسودگی بافت مزبور به ویژه در حیطه کالبدی جلوگیری کند. ضرورت این بحث در معرفی و صیانت از بزرگترین و مهمترین جز از پیکره تاریخی این محله , خانه نجفی می باشد که به بهترین نحو معرف بافت تاریخی محله بوده .نیل به این اهداف نیاز به بحث در دو مقوله دارد: نخست بخش مبانی نظری وعلمی مربوط به مرمت, ساماندهی و احیا و دوم بخش عملی و اجرایی مربوط به تحلیل ,ارائه راهبردها و راهکارها برنامه ریزی و طرح های پیشنهادی فضای معماری –شهری در محور فرهنگی تاریخی می باشد.روش کار بصورت مطالعات میدانی و کتابخانه ای می باشد.

فارسی زبانان فرهنگ را سبب پیشرفت می¬دانند و فرهنگ با پرورش و پژوهش ارتباطی تنگاتنگ دارد. فراهم آوردن بستری که در آن علاوه بر آموزش و پرورش، امکان تعامل و گفتگو بین جوانان و اساتید وجود داشته باشد با الهام از معماری سنتی ایران و استفاده از اصول آن می¬تواند گویای فرهنگ غنی ایران باشد. پاسخ به این سوال که چگونه می¬توان با الهام از معماری سنتی ایران بنای منطبق بر نیازهای انسان معاصر را طراحی کرد، مبانی نظری این پژوهش را تشکیل می¬دهد که از نتایج حاصل از آن در بخش طراحی کانون فرهنگی- پژوهشی و همایش¬های جوانان استفاده می¬شود. طراحی این کانون با هدف گسترش آموزش و پژوهش جوانان و امکان ارتباطات فرهنگی می¬باشد. همچنین بنا می¬کوشد خود به طور مستقل نماینده¬ی معماری سنتی ایران در عصر امروز باشد. با مراجعه به منابع معماری سنتی ایران بررسی فضاهای آموزشی-پژوهشی به¬ویژه مدارس ایران، با روش کمی جمع¬آوری اطلاعات اقلیمی، توجه به شرایط بستر و سایت و در نهایت جمع¬بندی نتایج حاصل از آن، تحقیق وارد مرحله¬ی طراحی خواهد شد. با استفاده از عناصر معماری ایرانی از قبیل هشتی، حیاط میانی، رواق، تعریف حریم¬ها و بهره¬گیری از تکنولوژی ساخت روز و منطبق کردن این فضاها با فضاهای مورد نیاز جوان امروز می¬توان بنایی منطبق بر نیازهای انسان معاصر که نماینده¬ی فرهنگ ایرانی نیز باشد را خلق کرد. در نظر گرفتن اقلیم هر منطقه در معماری سنتی ایران به وضوح دیده می-شود. با شناخت و مطالعه اقلیم شهر و استفاده از راهبردهای اقلیمی معماری ایرانی می¬توان بنائی کاربردی با الهام از معماری سنتی ایران را طراحی کرد.

کاروانسراهای ایران به مثابه بناهای اصیل در معماری ایران زمین همیشه در تاریخ مورد توجه و تحسین جهانگردان و تاریخ نگاران بوده اند.ساخت کاروانسرا از دوره پیش از اسصلام آغاز و در دوره صفویه به اوج خود می رسد.کاروانسراهای صفوی که بیشتر با الگوی چهار ایوانی ساخته شده اند،علاوه بر پاسخگویی به نیازهای عملکردی ،طرهحی مبتنی براقلیم در اوج شکوه و زیبایی ارایه میدهند .یکی از این کاروانسراها که همچنان به خیات خوت ادامه می دهد کاروانسرای برسیان می باشد. در این نوشتار همت بر آن است در یک سیرکولاسیون جامع از کل به جز برسیم ،بر این منوال از سابقه تاریخی،جغرافیایی،زمین نگاری (مطالعات کلان).سپس به مطالعات تفصیلی بنا شامل ویژگیهای معماری،ایستایی،بررسی عوامل آسیب رسان می پردازیم ،در نهایت جهت جلوگیری از آسیب بیشتر به ارایه طرح مر مت و احیا می پردازیم . روش تحقیق در این نوشتار ،تحلیلی –توصیفی بوده و مبتنی بر مشاهدهات میدانی و نیز گرداوری اطلاعات کتابخانه ای می باشد.

هسته تاریخی شهر تهران با جای دادن ثروت تاریخی و فرهنگی شهر تهران می تواند به عنوان عنصری پیشگام در هدایت کارکردهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و هویت بخشی به کلان شهر تهران عمل نماید. این مرکز با دارا بودن فضاها و بناهای عمومی، به مثابه عرصه مشترک شهروندان، می تواند محیطی با کیفیت و دارای عناصر هویتی شاخص را عرضه دارد تا جاذب فعالیت های متنوع فرهنگی، مدنی و گردشگری برای شهروندان خود و دیگر گردشگران داخلی و خارجی باشد. اما در حال حاضر مرکز تاریخی تهران را می توان به عنوان نمونه کامل عدم تعادل، تزلزل و ناپایداری شهری به شمار آورد؛ که با مشکلات متنوع شهری دست به گریبان می باشد. این محدوده از چندین مجموعه و محله تشکیل شده است که هریک از آن ها با وجود برخورداری از ویژگی های تاریخی، عملکردی و کالبدی منحصر به فرد با مشکلات متعددی روبرو می باشند. مجموعه سید اسماعیل تهران یکی از این مجموعه های مذکور می باشد که در هسته تاریخی شهر تهران واقع شده و دارای بناهای ارزشمند تاریخی و مذهبی نظیر امامزاده، مدرسه، بازار، کاروانسرا، حمام و آب انبار می باشد. این مجموعه به دلیل مداخلات کالبدی و سیاست های اعمال شده در عرصه مدیریت شهری از ابتدای قرن حاضر دچار فرسودگی در جنبه های کالبدی و عملکردی شده است. هدف اصلی در این طرح، ارائه راه های مناسب جهت مرمت و باززنده سازی مجموعه سید اسماعیل تهران و آب انبار آن مجموعه با استفاده از تجارب داخلی و خارجی و مبانی نظری ویژه مداخله در بافت های تاریخی و البته با در نظر گرفتن قابلیت ها و ظرفیت های محدوده مورد مطالعه می باشد.

:باغ شاه بهشهر، یکی از باغ هایی است که در دوره صفوی و همزمان با پایه ریزی شهراشرف البلاد (بهشهرکنونی)، به عنوان دیوانخانه و محلی برای به حضور پذیرفتن و پذیرایی از سفرا و مهمان های دربار، ساخته شد. علاوه بر باغ شاه، چندین باغ دیگر از جمله باغ چشمه عمارت، باغ تپه، باغ شمال، باغ خلوت و ... ساخته شدند که امروزه بر اثر کاربری های نا مناسب و عدم ارزش گذاری در شان این محوطه های تاریخی تقریبا رو به فراوشی سپرده شده اند، روح و هویت خود را از دست داده اند

بنای مورد بررسی در این دفتر، کاروانسرای شاه عباسی ورزنه، متعلق به دوره صفویه و دارای ویژگیهایی می باشد، که در طی این پژوهش نگارنده سعی بر آن داشته آنها را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. هدف از این پژوهش: -1 باز شناسی معماری کاروانسرا در ایران. -2 پژوهش در نظام کاروانسراها. -3 بازشناسی یک واحد معماری با عنوان: کاروانسرای شاه عباسی ورزنه؛ که گویای عرصه معماری صفویه می باشد. -4 رسیدن به نیکداشت و ابقای بنای مزبور با تمهیداتی تحت عنوان: مرمت و احیاء.

خانه و مجموعه فیض مهدوی یکی از قدیمی ترین بناها و مجموعه های تاریخی و با ارزش شهر کرمانشاه می باشد که تاکنون به آن توجه کافی نشده و ارزشهای نهفته در این مجموعه فرهنگی تا حدود زیادی به چالش کشیده است . این مجموعه در دل بافت قدیمی و قاجاری شهر و در محله حوری آباد واقع شده است . از جمله پتانسیل های این مجموعه می توان به فضاهای مذهبی و خدماتی اشاره نمود ، که با ارائه راهکار مناسب و برنامه ریزی جامع از سوی مدیران شهری می توان تا حدود زیادی زندگی و حیات کمرنگ شده را به این مجموعه تاریخی بازگرداند .به اعتقاد نگارنده ، لازم است خانه فیض مهدوی به عنوان یکی از خانه های قدیمی شهر کرمانشاه با پشتوانه حدود 120سال قدمت ، تا حد امکان به شکل سنتی خود ساماندهی و احیاء شود به گونه ای که هر عابری با گذر از این محور تاریخی خود را در حال و هوای قدیم شهر احساس کرده و رگه هایی از روحیه تاریخی آن مجموعه را درک کند .