توسعه صادرات غیرنفتی و رهایی از اقتصاد تک محصولی امروزه توجه بسیاری از برنامه ریزان و دست اندرکاران اقتصاد کشورمان به خود معطوف ساخته است. یافتن بازارهای مناسب برای صادرات غیرنفتی، اولین شرط تحقق هدف فوق میباشد.در این پایان نامه، با بررسی ساختار جغرافیایی تجارت ایران در طی دوره 98-1979 به مقایسه کشورهای وارد کننده کالاهای غیرنفتی از ایران پرداخته شده است. برای این منظور دو منطقه که از لحاظ حجم تجرات بیشترین تجارت را با ایران دارند یعنی کشورهای عضو اتحادیه اروپا و حوزه خلیج فارس مورد بررسی قرار گرفته اند. فرضیه مطرح شده این است کشورهایعضو اتحادیه اروپا نسبت به کشورهای حوزه خلیج فارس بازار مناسبتری برای صادرات غیرنفتی ایران میباشند. جهت آزمون این فرضیه، سه معیار ثبات، رشد و اندازه ارائه شده است. هریک از این معیارها با استفاده از روشهای مختلف برای دوره های 88-1979، 98-1989 و 98-1979 محاسبه شده اند. نتایج بدست آمده از سه معیار اندازه، رشد و ثبات بیانگر آن است که کشورهای عضو بازار مشترک از نظر دو ضابطه ثبات و اندازه در مقایسه با کشورهای حوزه خلیج فارس بازار مناسبتری برای صادرات غیرنفتی ایران طی دوره مورد بررسی ارائه داده اند و کشورهای عضو حوزه خلیج فارس نیز از نظر شاخص رشد در مقایسه با کشورها اتحادیه اروپا دارای بازار مناسبتری برای صادرات غیرنفتی ایران بوده اند.