نام پژوهشگر: شهرام حسامی

زنبور پارازیتوئید ‏‎(hym:mamaridae)‎‏ تخم زنجرک مو ‏‎arboridia kermanshsh (hom.:cicadellidae)‎‏ و ارتباط آن ا زنجرک های میزبان واسط در پناهگاه های زمستانی و مناطق انتشار در اصفهان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان 1380
  شهرام حسامی   حسین سیدالاسلامی

بر اساس مطالعات انجام شده زنبور پارازیتوئید تخم زنجرک مو در منطقه اصفهان ‏‎a.atomus‎‏ می باشد اگر چه زنبور ‏‎oligosita sp.‎‏ نیز به تعداد کم از ایستگاه صنعتی اصفهان جمع آوری گردید . زنبور ‏‎a.atomus‎‏ تقریبا از تمام مناطق نمونه برداری شده در سطح استان جمع آوری شد که این موضوع موید قابلیت سازش این گونه با شرایط مختلف اقلیمی است و پراکندگی گسترده آن در جهان و میزبان های گوناگون آن نیز همین امر را تایید می کند. نکته قابل توجه دیگر تاثیر میزبان روی خصوصیات مرفولوژیک پارازیتوئید است که در مورد این گونه نیز صادق بوده و ‏‎a.atomus‎‏ خارج شده از ‏‎a.kermanshsh‎‏ کوچک تر از نمونه های مورد بررسی اروپا و چین بوده است. در شرایط آزمایشگاه چهار مرحله تخم ، لارو سن یک ، لاروسن دو و شفیره در طی 15 تا 17 روز کامل می شود. تغییرات فصلی جمعیت زنبور پارازیتوئید و زنجرک هماهنگی مناسبی در اکثر مناطق با هم دارند به علاوه زنبور نقش مهمی در کنترل جمعیت زنجرک مو دارد به طوری که در هر دو ایستگاه مورد بررسی پارازیتیسم تخم زنجرک مو به بالای 90 درصد و حدود 100 درصد رسید. در ایستگاه دانشگاه صنعتی اصفهان به دلیل وجود میزبان واسط مناسب زودتر از ایستگاه ذوب آهن اصهان این میزبان پارازیتیسم حاصل شد. نسبیت جنسی در این زنبور به نفع جنس ماده است که می تواند در بالابردن پارازیتیسم موثر باشد. نقش میزان در این سیستم پارازیتوئید - میزبان کاملا مشهود است ‏‎a.atomus‎‏ در اواخر زمستان و اوائل بهار از تخم های زنجرک رز (میزبان واسط) خارج شده و تخم های سالم آن را پارازیته می کند و یک نسل را روی این تخم ها کامل می کند .در ایستگاه دانشگاه صنعتی اصفهان گیاهان حاوی میزبان واسط زنبور موجود بودند بنابر این زنبور پس از نسل اول بلافاصله به تاکستان نقل مکان کرده و به پارازیته کردن تخم زنجرک مو که بتازگی شروع به فعالیت کرده است می پردازد. ظهور همزمان دو حشره پارازیتوئید و زنجرک باعث می شود که به همراه یکدیگر افزایش جمعیت یابند و پارازیتوئید بتواند زنجرک را تحت کنترل درآورد . در ایستگاه ذوب آهن اصفهان زنبور پارازیتوئید از اوائل خرداد در تاکستان حاضر می شود و در این فصل زنجرک مو جمعیت بالایی ایجاد کرده است . بنابرای اگرچه پارازیتیسم بالائی در اواخر فصل ایجاد می شود ولی جمعیت بالای زنجرک و تخم آن تا پایان فصل باقی می ماند احتمالا مکانیسم استقرار ‏‎a.atomus‎‏ در ایستگاه ذوب آهن اصفهان از طریق زیستگاه های زمستانگذرانی خارجی (اطراف زاینده رود ) و تاثیر بادشکن ها در باغ انگور باشد.