تغییر در ساختار سایه انداز گیاهی برای ایجاد شرایطی که بوته ها بتوانند از تابش خورشید استفاده بیشتری کرده و بهتر عناصر غذایی خاک را جذب کنند، یکی از مهمترین راه کارها در جهت افزایش عملکرد گیاهان زراعی است. در راستای این هدف، در مطالعه مزرعه ای حاضر به بررسی اثر آرایش کاشت، تراکم و سطوح نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه و برخی ویژگی های زراعی ذرت هیبرید 499 در سال 1387 پرداخته شد. این پژوهش مزرعه ای در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. آرایش کاشت (یک ردیفه عادی، دوردیفه موازی و دو ردیفه زیگزاگ) به عنوان فاکتور فرعی فرعی، تراکم های80000، 96000 و 115000 بوته در هکتار فاکتور فرعی و سه سطح نیتروژن خالص 60، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار به عنوان فاکتور اصلی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با افزایش کاربرد نیتروژن در واحد سطح و افزایش تراکم بوته در آرایش کاشت دوردیفه زیگزاگ، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در بلال، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف بلال، وزن هزار دانه و درصد روغن دانه افزایش می یابد. درک بهتر جزییات تاثیر تراکم بهینه بوته و تغییر در موقعیت قرارگیری بوته ها در مزرعه با هدف افزایش جذب عناصر غذایی و تابش و همچنین کاهش رقابت بین بوته ای، نیازمند پژوهش های تکمیلی است.

کارکرد آنزیم های آنتی اکسیدانت و الگوهای باندی آیزوزایم های این آنزیم ها در پانزده رقم کلزا تحت سه تیمار شوری (9/0= ec، 9/6=ec، 9/11= ec) در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی مورد بررسی قرار گرفتند. با افزایش سطح تنش شوری میزان کارکرد آنزیم های pod و sod افزایش و کارکرد آنزیم cat کاهش یافت. ارقام زرفام، rgs ،slm و لیکورد به علت داشتن بالاترین سطح کارکرد آنزیمی و ارقام nk aviator ، rnx 3621 ، هایولا 401، nk karibik ، nk octans ،اکاپی و اپرا با دارا بودن کمترین سطح کارکرد به ترتیب به عنوان ارقام مقاوم و ارقام حساس به شوری معرفی می گردند. بررسی الگوهای باندی آیزوزایم های آنزیم های آنتی اکسیدانت روی ژل اکریل آمید نشان داد که ظهور باندهای جدید در سطوح تنش شوری می تواند با افزایش کارکرد این آنزیم ها در ارتباط باشد که از آنها می توان به عنوان نشانگر های بیوشیمیایی استفاده نمود

تنش خشکی به ویژه در مرحله رشد زایشی روی گیاه مادری باعث بروز تغییرات در خواب بذر و بنیه بذر می شود. در یک آزمایش گلدانی سه سطح آبیاری 25، 50 و 100 درصد ظرفیت زراعی بر روی علف هرز یکساله تابستانه و زمستانه گاوپنبه و یکساله زمستانه کاهوی وحشی اعمال شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی در هر دو گیاه بر روی صفات ریختی مورد بررسی تاثیر معنی داری داشت. همچنین افزایش تنش خشکی به طور معنی داری بذرهای هر دو علف هرز را متاثر می کند. در گیاهان گاوپنبه تحت تنش، خواب بذرها افزایش یافت، در حالی که بنیه بذرها به طور معنی داری کم شد. این نتایج در مورد کاهوی وحشی کاملاً متفاوت بود. به بیان دیگر گیاهان کاهوی وحشی تحت تنش بذرهایی تولید کردند که خواب کمتری داشتند و بنیه آن ها بیشتر بود (p < 0.01). نتایج این تحقیق نشان داد که مدیریت آبیاری مزرعه می تواند تاثیر معنی داری بر روی اکولوژی علف های هرز داشته باشد. در حقیقت، این تاثیر می تواند باعث تغییر بانک بذر و تنوع علف های هرز مزرعه در طول زمان شود.

به منظور به دست آوردن پارامترهای ژنتیکی و نحوه توارث صفات موثر در زودرسی و تعیین ارتباط آن ها با عملکرد و اجزای آن و همچنین تعیین اثر محیط بر برآورد پارامترها، از طرح تلاقی های دای آلل یکطرفه با 5 ژنوتیپ گندم استفاده گردید. در این مطالعه نتاج 2f تلاقی ها به همراه والدین آن ها به صورت مجزا در دو منطقه زرقان و شیراز بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت گردیدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب داده ها در دو مکان زرقان و شیراز نشان داد که میانگین مربعات اثر متقابل ژنوتیپ × محیط برای صفات ارتفاع بوته، دوره پرشدن دانه، تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در سنبله معنی دار بود اما برای بقیه صفات معنی دار نبود. برای تعیین قابلیت های ترکیب پذیری عمومی و خصوصی از تجزیه و تحلیل دای آلل به روش 2 مدل ثابت گریفینگ و برای برآورد نوع عمل و تعداد ژن های صفات از تجزیه و تحلیل دای آلل مدل جینکز - هیمن استفاده گردید. میانگین مربعات قابلیت ترکیب پذیری عمومی برای کلیه صفات مورد بررسی به جز تعداد پنجه بارور در منطقه شیراز معنی دار گردید. میانگین مربعات قابلیت ترکیب-پذیری خصوصی برای کلیه صفات مورد بررسی، به جز وزن دانه در سنبله در منطقه زرقان معنی دار بود. برآورد ضریب بیکر نشان داد که برای صفات تعداد پنجه بارور و دوره پرشدن دانه در هر دو مکان و ارتفاع بوته در منطقه زرقان سهم اثرات غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی بیشتر بود در حالیکه این ضریب برای بقیه صفات حاکی از سهم بیشتر اثرات افزایشی ژن ها بود. نتایج تجزیه مرکب دای آلل میانگین دو مکان نشان داد که اثرمتقابل مکان × gca برای صفات ارتفاع بوته، دوره پرشدن دانه و وزن دانه در سنبله معنی دار و برای بقیه صفات معنی دار نبود. اثرمتقابل مکان × sca برای صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در سنبله معنی دار و برای بقیه صفات معنی دار نبود. برآوردهای اثر gca والدها نشان داد که ارقام داراب2 وچمران برای زود سنبله دهی، زودرسی و پاکوتاهی، داراب2 برای کوتاه تر شدن دوره ی پرشدن دانه، شیراز برای پاکوتاهی، ارقام کراس عدل و مرودشت برای عملکرد بوته، تعداد دانه در سنبله و پنجه بارور، ارقام کراس عدل و شیراز برای تعداد سنبلچه در سنبله و طول سنبله و کراس عدل برای وزن دانه در سنبله و وزن هزار دانه، بهترین ترکیب پذیرهای عمومی بودند، لذا استفاده از آن ها برای بهبود ژنتیکی صفات مذکور منجر به افزایش بازده انتخاب خواهد شد. برآورد میانگین درجه غالبیت و نتایج تجزیه و تحلیل گرافیکی نشان داد که صفت تعداد پنجه بارور در هر دو مکان توسط اثر فوق غالبیت ژن ها کنترل می شود در حالیکه عمل ژن برای سایر صفات از نوع غالبیت نسبی بود. وراثت پذیری عمومی در تمام موارد به جز تعداد پنجه بارور در منطقه شیراز بسیار بالا بود. این در حالی بود که وراثت پذیری خصوصی برای تعداد پنجه بارور در منطقه زرقان، متوسط و برای تعداد پنجه بارور در منطقه شیراز بسیار پایین و در سایر موارد نسبتا بالا برآورد شد. برآورد ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی نشان داد که عملکرد با زودرسی و زود به سنبله رفتن کاهش می یابد اما با دوره پرشدن دانه تقریبا رابطه ای ندارد.

به منظور بررسی اثر کاربرد کودهای کمپوستی در مناطق خشک و نیمه خشک کشورمان، تحقیقی با استفاده از چهار سطح تیمار کمپوستی شامل شاهد(بدون اعمال تیمار کمپوستی)، چای کمپوست، کمپوست جامد، مخلوط چای کمپوست و کمپوست در دو منطقه فراشبند و نی ریز از توابع استان فارس بر گونه های گیاهی زردتاغ، اشنیان، کهور و آتریپلکس از یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی، در سه تکرار استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که اثر انواع کمپوست ها بر صفات رویشی شامل ارتفاع، قطر تنه و همچنین طول و عرض و مساحت تاج پوشش گیاه در سطح احتمال یک درصد معنی داری بود. بعلاوه در هر دو منطقه اثر کمپوستها و اثر گونه بر میزان اسیدیته معنی دار نبود، درصد مواد آلی در هر دو منطقه تنها تحت تاثیر فاکتور کمپوست معنی دار شد، برای درصد نیتروژن خاک اثر فاکتورهای گونه و کمپوست در هر دو منطقه معنی دار بود، در هر دو منطقه اثر گونه و اثر متقابل گونه در کمپوست روی فسفر خاک معنی دار نبود اما اثر کمپوست بر این صفت معنی دار بود، اثر فاکتور کمپوست در هر دو منطقه بر میزان پتاسیم خاک معنی دار بود، کاربرد کودهای کمپوستی در هر دو منطقه سبب کاهش میزان سدیم خاک نسبت به شاهد شد، به طور کلی با مقایسه انواع کمپوست و نحوه تولید آنها می توان چای کمپوست را مناسب تر از بقیه جهت کاربرد در این مناطق معرفی کرد.

چکیده بررسی اثر سدیم آزاید بر باززایی زعفران (crocus sativus l.) تحت شرایط کشت بافت و شوری به کوشش زینب شهاب زاده زعفران کلاله قرمز و خشک شده ی گل زعفران (l. crocus sativus) که به عنوان طعم دهنده و رنگ دهنده و استفاده می شود و مصرف جهت ماده دارویی آن شناخته شده است. آزمایش به منظور ایجاد تنوع و مقاومت به شوری در دو رقم زعفران استهبان و کاشمر با استفاده از القای تغییرات توسط سدیم آزاید، در دو شرایط کشت بافت و گلدانی انجام گرفت. در این آزمایشات، بنه ها توسط 4 دز سدیم آزاید (0، 09/0، 12/0، 22/0 میلی گرم بر لیتر) برای ایجاد جهش مورد تیمارقرار گرفت. سپس بنه ها در هر دو آزمایش توسط 4 سطح شوری0، 07/0، 12/0 و 2/0 درصد تیمار گردید. در آزمایش کشت بافت بهترین دز سدیم آزایدجهت مقاومت به شوری برای صفات وزن کالوس و تولید گیاهچه دز 22/0 گرم بر لیتر سدیم آزاید بدست آمد. در گیاهان زعفران تیمار شده با سدیم آزاید نسبت به سطح بدون سدیم آزاید در شرایط تنش شوری افزایش صفات مورد بررسی مشاهده گردید. گیاهان حاصل از کشت بافت جهت حصول اطمینان از ایجاد مقاومت، به گلدان منتقل گردید و سپس با همان سطوح شوری اولیه آبیاری گردید. اثر متقابل رقم×سدیم آزاید×شوری برای میزان فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز در سطح 05/0 معنی دار گردید. نتایج این آزمایش تأیید کننده ی ایجاد مقاومت توسط سدیم آزاید در آزمایش کشت بافت بود. در آزمایش دوم و جداگانه بنه ها پس از تیمار با سدیم آزاید به گلدان منتقل گردید و سپس با سطوح شوری استفاده شده در آزمایش اول آبیاری گردید. اثر متقابل رقم×سدیم آزاید×شوری تمامی صفات مورد اندازه گیری در سطح 05/0 معنی دار گردید. بهترین دز سدیم آزاید برای اکثر صفات مورد اندازه گیری دز 09/0 و 12/0 سدیم آزاید بود. با افزایش دز سدیم آزاید به 22/0 میلی گرم بر لیتر صفات مورد اندازه گیری کاهش چشم گیری یافتند. بیشترین میزان سافرانال (36/7)، کروسین (033/18) و پیکروکروسین (76/14) در تیمار 09/0 سدیم آزاید و بدون وجود نمک در اکوتیپ استهبان مشاهده گردید. بیشترین فعالیت آنزیمی کاتالاز (46/1 واحد پروتئینی بر میلی گرم)، پراکسیداز (3160/0 واحد پروتئینی برگرم) و پرولین (1603/13 واحد پروتئینی بر میلی گرم) در اکوتیپ کاشمر و تیمار 22/0 سدیم آزاید و 2/0 نمک مشاهده گردید. نتایج بدست آمده از میزان فعالیت آنزیمی، مشاهدات آزمایش کشت بافت را تأیید نمود. نتایج آزمون همبستگی، نشان داد که صفات فعالیت آنزیمی، پرولین، تعداد ریز بنه و ماده موثره کلاله صفات مناسبی برای گزینش مقاومت به شوری در زعفران می باشد.

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر گندم تتراپلوئید یک پژوهش مزرعه ای دو ساله در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه شیراز انجام گردید. این آزمایش بصورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد و سطوح آبیاری به کرت های اصلی (آبیاری در حد ظرفیت مزرعه و قطع آبیاری در مرحله گلدهی) و ژنوتیپ ها (20 ژنوتیپ اصلاح شده و وحشی) به کرت های فرعی اختصاص داده شد. صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد، ویژگی های بیوشیمیایی، شاخص های آبی بافت گیاه و شاخص های کمی مقاومت به خشکی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش معنی دار عملکرد دانه و اجزای آن، افزایش دمای سایه انداز و شاخص محتوای کلروفیل گردید. تعداد دانه در خوشه بیشترین همبستگی با عملکرد دانه در شرایط نرمال و وزن هزار دانه بیشترین همبستگی را با این صفت در شرایط تنش داشت. همچنین تنش خشکی سبب افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، پروتئین کل و پرولین آزاد گردید. آنزیم کاتالاز در ژنوتیپ های مقاوم افزایش، ولی در ژنوتیپ های حساس بدون تغییر مانده یا کاهش یافت و همبستگی بالا و معنی داری با عملکرد دانه در هر دو شرایط نرمال و تنش خشکی داشت. لذا این شاخص می تواند شاخص مناسبی برای ارزیابی ژنوتیپ ها باشد. شاخص های کمی مقاومت نیز دارای همبستگی معنی دار و بسیار بالایی با عملکرد دانه در هر دو شرایط نرمال و تنش خشکی بودند. بر اساس این نتایج، به نظر می رسد که شاخص های میانگین هندسی عملکرد و میانگین هارمونیک نیز برای گزینش ژنوتیپ های مقاوم مناسب باشند. از شاخص های آبی بافت گیاه، محتوای آب نسبی و محتوای آب برگ شاخص های مناسبی برای گزینش ژنوتیپ ها هستند و هر دو تحت شرایط تنش خشکی کاهش یافتند. به طور کلی، ژنوتیپ های kc364، kc2529، 715 و kc2601 در هر دو شرایط نرمال و تنش خشکی عملکرد بالاتری نسبت به سایر ژنونیپ ها داشتند. ژنوتیپ هایkc2601، kc2610، taro3 و kc764 به عنوان ژنوتیپ های مقاوم و ژنوتیپ های 703، 705، 715، edyt-87-88 و edyt-81-88 به عنوان ژنوتیپ های حساس گروه بندی شدند.

تنش خشکی یکی از عوامل اصلی کاهش محصولات زراعی در دنیا می‏باشد. به منظور بررسی برخی صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی در 169 لاین‏ نوترکیب گندم حاصل دو رقم از مرکز تحقیقات بین المللی گندم (cimmyt) آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در منطقه باجگاه مورد ارزیابی قرار گرفتند. این آزمایش در قالب طرح آلفا لاتیس با دو سطح رطوبتی مطلوب، تنش کمبود آب (ظهور اولین سنبله‏ها) و با دو تکرار اجرا شد. نتایج حاصل نشان داد که تنش خشکی باعث تغییر معنی داری در بسیاری از صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی شد. در بین شاخص های تنش مورد ارزیابی شاخص پایداری عملکرد (ysi) و شاخص عملکرد (yi) دارای کارایی بیشتری در شناسایی لاین های مقاوم بودند. در بین لاین‏های مورد بررسی، لاین های شماره 155، 124، 123، 160، 157، 37، 139، 45 و 68 بالاترین عملکرد را در شرایط تنش کمبود آب و لاین‏های شماره 102، 101، 37، 149، 14، 81، 103، 153، 89، 123 بیشترین عملکرد را در شرایط آبیاری کامل دارا بودند. لاین‏های شماره 71، 82، 26، 5، 14، 147، 38، 158و 92 با اینکه عملکرد دانه نسبتا خوبی در شرایط آبیاری کامل داشتند، بیشترین حساسیت را به تنش کمبود آب از خود نشان دادند. بر اساس شاخص اسمیت هیزل، لاین‏های شماره 124، 123، 160، 139، 155، 37، 157، 68، 45 و34 دارای بیشترین عملکرد دانه در شرایط تنش بودند و جزء لاین‏های متحمل قرار گرفتند. همچنین در بین شاخص های بیوشمیایی سوپر اکسید دیسموتاز دارای توانایی بیشتری در نشان دادن لاین های متحمل از حساس بود و بیشترین و کمترین میزان فعالیت این آنزیم در شرایط تنش کمبود آب به ترتیب برای لاین‏های (103، 88، 112، 154، 56، 26، 104، 89، 48، 64) و (109، 51، 2، 83، 157، 27، 141، 31، 151) بدست آمد.

این پژوهش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی صفات کمی، کیفیت نانوایی و ریزمغذی ها در 60 ژنوتیپ گندم نان شامل 50 ژنوتیپ بومی و 10 رقم تجاری در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال زراعی 90-1389 انجام شد. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین، اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها برای همه صفات نشان داد. ژنوتیپ های گندم برای همه صفات، تفاوت معنی داری با یکدیگر داشتند وراثت پذیری بالایی برای بیشتر صفات برآورد گردید که علت آن یکنواختی محیط آزمایش و تنوع ژنتیکی بالا بوده است. نتایج نشان داد که علاوه بر وجود تنوع ژنتیکی کافی، برآورد وراثت پذیری بالا نیز برای افزایش بهره ژنتیکی ناشی از انتخاب در برنامه های اصلاحی ضروری است. آنالیز همبستگیف همبستگی منفی و معنی داری را بین صفات وابسته به عملکرد دانه و درصد پروتئین نشان داد. محتوای آهن و روی دانه نیز همبستگی منفی با عملکرد دانه داشتند. تجزیه به عامل ها بر اساس همه صفات، تعداد هفت عامل را معرفی کرد که در مجموع 77/71 درصد از واریانس کل داده ها را توجیه نمودند. عامل ها به ترتیب پتانسیل عملکرد، پتانسیل تولید پنجه، کیفیت پروتئین، رسیدگی، کمیت پروتئین، عملکرد و صفات موثر در آن و عناصر ریز مغذی نامگذاری شد. به طور کلی، اعمال انتخاب از طریق هر یک از این عامل ها منجر به گزینش ژنوتیپ ها بر اساس مجموعه صفات موجود در هر یک از این عامل ها و با بار عاملی بیشتر می گردد. نتایج برازش رگرسیون گام به گام عملکرد دانه به عنوان متغیر وابسته نشان داد که 3 صفت عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه و وزن دانه در سنبله از مهمترین صفات توجیه کننده تغییرات عملکرد دانه هستند. تجزیه ضرایب مسیر نشان داد که عملکرد بیولوژیک (706/0)، وزن دانه در سنبله (044/0) بیشترین اثر مستقیم را در افزایش عملکرد دانه داشتند. تجزیه خوشه ای داده ها، ژنوتیپ ها را در 5 گروه قرار داد. ژنوتیپ هایkc4779 ، kc4681، kc4559، kc4856، kc4848، kc4674، kc4682 ،kc4689، kc4815، kc4840، kc4575، kc4830، kc4793 و ارقام شیرودی، زرین و چمران مناسب ترین ژنوتیپ ها برای بهبود صفات کمی، کیفیت نانوایی و ریز مغذی ها بوده که می توانند در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرند.

به منظور شناسایی و ارزیابی بندپایان مفید در کنترل بیولوژیک علف هرز پیچک صحرایی (convolvulus arvensis l.)، پژوهش هایی طی دو سال 1389 و 139? در زیستگاه های غیر زراعی در دو منطقه باجگاه و زرقان واقع در استان فارس در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی اجرا گردید. در بررسی های انجام شده، چهار گونه حشره متفاوت به عنوان عوامل کنترل بیولوژیک نوید بخش برای کنترل علف هرز پیچک صحرایی شناسایی و به عنوان گونه جدید برای فون ایران گزارش گردیده اند. این چهار گونه عبارتند از: سرخرطومی بذر خوار alcidodes chaudoiri (chevrolat)، سوسک بذر خوارspermophagus sericeus (geoffroy) ، زنبور pteromalus sp. و سوسک actenodia near peyroni (reiche) . از بین این گونه ها بیشترین درصد خسارت زایی به بذر پیچک مربوط به سرخرطومی بذر خوار بود که لاروها و حشرات بالغ آن از محتویات بذر تازه تغذیه می کنند. این خسارت برای منطقه باجگاه به ترتیب 8? و 2/94 درصد و برای منطقه زرقان به ترتیب 4/38 و 28/23 درصد در سال های 1389 و 1390 برآورد گردید. نتایج به دست آمده همچنین نشان داد که این سرخرطومی دارای یک نسل در سال بوده و سیکل زندگی آن 21- 18 روز به طول می انجامد.

درخت پردیس (ailanthus altissima) درختی مهاجم است. عصاره های اندام های مختلف این درخت برای تعیین اثرات کشنده گیاهی آن تحت شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای ارزیابی گردید. اجزای گیاه در بهار و پاییز جمع آوری شدند. در اولین آزمایش سطح سمیت بر جوانه زنی بذرها و رشد ریشه چه علف هرز lepidium sativum بررسی شد. جوانه زنی تحت تاثیر عصاره هایa. altissima قرار نگرفت اما طول ریشه چه به طور معنی داری کاهش یافت. در دومین آزمایش سطح فعالیت و انتخابی بودن عصاره های a. altissima بر گیاهان زراعی و علف های هرز مختلف بررسی گردید. عصاره ها در نسبت های 0، 10، 20، 30 و 40 پی پی ام بر گیاهان جوان در حال رشد در گلخانه اسپری شدند. عصاره پوست درخت پردیس سمیت شدیدی داشت. amaranthus retroflexus و carthamus tinctorius به طور معنی داری به تمامی نسبت های عصاره های اسپری شده حساس بودند. از سوی دیگر، گیاهچه های echinochola crusgalli و abutilon theophrasti به هیچ یک از نسبت های عصاره ها حساس نبودند. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که این درخت مهاجم می تواند یک علف کش زیستی بالقوه برای کنترل علف های هرز باشد.

گرادیان های دمایی ناشی از عملیات های حرارتی مختلف نظیر جوشکاری بر روی ریزساختار فولادها اثر می گذارد. تحول در ریزساختارهای فولاد باعث تغییر خواص مکانیکی و فیزیکی فولاد می شود. به منظور مشخص نمودن تغییر ریزساختارها در فولاد پس از سیکل حرارتی اعمال شده بایستی نحوه توزیع و تغییرات دما مشخص شود، لذا در این پژوهش ابتدا مدل حرارتی جوشکاری ایجاد شده است. در مدلسازی حرارتی، مدل منبع حرارت ورودی بسیار مهم می باشد. در این تحقیق از مدل منبع حرارت ورودی گلداک استفاده شده است. مشخص نمودن پارامترهای مدل گلداک کاری بسیار پیچیده می باشد به همین منظور با استفاده از نتیجه توزیع دما در نمونه آزمایشگاهی به عنوان ورودی شبکه های عصبی مصنوعی، پارامترهای مجهول مدل گلداک مشخص می شود. نتایج استفاده از روش شبکه های عصبی مصنوعی نشان می دهد که در لایه اول و نزدیک به خط جوش این پیش بینی دارای دقت مناسبی است، ولی با دور شدن از خط جوش و انجام لایه های بعد این دقت کاهش می یابد. پس از مدلسازی حرارتی فرایند جوشکاری، به منظور بررسی اثر پارامترهای جوشکاری بر تغییرات ریزساختارها و خواص مکانیکی آزمایش هایی صورت گرفت. از آنجایی که انجام آزمایش ها هزینه بر و زمان بر است لذا از روش طراحی آزمایش های تاگوچی برای کاهش هزینه و زمان استفاده شد. انجام آزمایش های متالوگرافی بر روی قطعات آزمایش نشان داد که در منطقه متاثر از جوش سه نوع ریزساختار مارتنزیت درشت، مارتنزیت با دانه های ریزتر و فریت تشکیل می شود که در آزمایش کشش نیز باعث ایجاد دو شکست ترد و نرم در منطقه متاثر از جوش ناشی از وجود ساختار مارتنزیتی و فریتی می شود. مقدار استحکام کششی نهایی هر قطعه جوشکاری شده در آزمایش های تاگوچی بهینه سازی شد و بهینه ترین حالت مربوط به کمترین حرارت ورودی و دمای بین پاسی ممکن و بیشترین دمای پیش گرم ممکن مشخص شد و همچنین انجام آنالیز anova برای آزمایش های تاگوچی نشان داد حرارت ورودی بیشترین اثر و دمای بین پاسی کمترین اثر را در نتیجه استحکام کششی نهایی قطعه جوشکاری شده دارد.

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی در گندم، تعداد سی و پنج ژنوتیپ گندم نان (triticum aestivum l.) شامل 2 رقم شاهد (شیراز و کراس بولانی) و 33 ژنوتیپ بومی طی دو سال زراعی (1390-1389 و 1391-1390) در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در منطقه باجگاه ارزیابی گردیدند. کشت ژنوتیپ ها در قالب طرح کرت های خردشده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی تغییر معنی داری در بسیاری از صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ایجاد نمود. بیشترین عملکرد دانه در هر دو سال زراعی در شرایط تنش به ژنوتیپ های 24، 13، 31، 16، 22، 35 و 23 اختصاص داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که عملکرد در شرایط تنش و آبیاری مرسوم همبستگی معنی دار و مثبتی با شاخص هایmp, gmp, hmp وsti داشت. بیشترین وراثت پذیری در سال اول و دوم به صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه و تعداد سنبلچه در سنبله به ترتیب با مقادیر (34/67، 15/77)، (50/75، 35/71) و (51/68، 77/83) تعلق داشت. بر اساس شاخص اسمیت هیزل، لاین‏های شماره 23، 31، 35، 24، 16، 27، 13، 22 و 34 دارای بیشترین عملکرد دانه در شرایط تنش بودند و جزء لاین‏های متحمل قرار گرفتند. واژه?های کلیدی: گندم، تحمل خشکی، ژنوتیپ های بومی??، بازده انتخاب، وراثت پذیری???????????????????????????????????????????????????

به منظور مطالعه بررسی پاسخ رشد و عملکرد پنج رقم جو به کاربرد غلظت های متفاوت سایکوسل پژوهشی در دو سال زراعی 91- 1390و 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز طراحی و اجرا شد. آزمایش به صورت طرح کرت های یک بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو فاکتور غلظت سایکوسل در سه سطح: صفر (آب به عنوان شاهد)، 2 و 4 گرم ماده موثره در لیتر به عنوان عامل اصلی و ارقام جو در پنج سطح: ویکتوریا، ریحان، جنوب، گرگان، والفجر به عنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد که محلول پاشی سایکوسل موجب کاهش ارتفاع ساقه همه ارقام جو در اوایل فصل رشد شد، هر چند کاهش ارتفاع بوته این تیمارها در انتهای فصل رشد جبران گردید؛ به طوری که تفاوت معنی داری بین ارتفاع نهایی بوته های تیمارشده با شاهد وجود نداشت. سایکوسل اثر مثبتی در ازدیاد شاخص سطح برگ در طول فصل از 150 روز پس از کاشت به بعد داشت، و بیشترین مقدار آن 210 روز پس از کشت مشاهده شد. وزن خشک بوته های محلول پاشی شده در طول فصل رشدافزایش نشان داد و تاثیر مثبت غلظت 4 بیشتر از 2 گرم در لیتر بود. بیشترین ارتفاع ساقه، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت در رقم ریحان؛ بیشترین سنبله بارور در متر مربع و طول سنبله در رقم ویکتوریا؛ و بیشترین تعداد دانه در سنبله در رقم والفجر مشاهده شد. نتایج نشان داد که بوته های محلول پاشی شده با سایکوسل دارای شاخص سطح برگ، طول سنبله، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت بیشتری بودند. سایکوسل با غلظت 4 گرم در لیتر تاثیر بیشتری بر رشد و عملکرد ارقام جو داشت. به طور کلی تفاوت قابل توجهی در پاسخ ارقام به تیمار سایکوسل مشاهده گردید، به نحوی که؛رقم های ریحان و گرگان به ترتیب دارای بیشترین و کمترین پاسخ به محلول پاشی سایکوسل بودند. با توجه به نتایج این پژوهش می توان رقم ریحان را به کشاورزان در شرایط کاربرد سایکوسل توصیه کرد.

تنش خشکی به ویژه در مرحله رشد زایشی روی گیاه مادری باعث بروز تغییرات در عملکرد بذر و قدرت بذر می شود که بسته به جنس و گونه گیاه متفاوت است. بنابراین در مزرعه آزمایش به صورت کرت های خرد شده، در قالب بلوک های کامل تصادفی، در چهار تکرار اجرا شد. آبیاری در تمام دوره رشد (شاهد)، قطع آبیاری از اواسط گلدهی به بعد و قطع آبیاری از اواسط غلاف بندی به بعد در کرت های اصلی و دو ژنوتیپ لوبیا شامل لوبیا چیتی رقم محلی خمین و لوبیا قرمز رقم گلی در کرت های فرعی قرار گرفتند و تأثیر آن بر روی عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص های جوانه زنی بذور حاصل از هر گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که رقم محلی خمین در آبیاری کامل با 1981 کیلوگرم در هکتار بیشترین و رقم گلی در قطع آبیاری از اواسط گلدهی به بعد با 625 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دانه را تولید کردند. ژنوتیپ محلی خمین با کاهش عملکرد61 و 42 درصد به ترتیب در تیمارهای تنش آبی از اواسط گلدهی و غلاف بندی نسبت به تیمار شاهد حساسیت بیشتری به تنش کمبود آب نشان داد. در شرایط بدون تنش، رقم محلی خمین به واسطه داشتن بالاترین درصد جوانه زنی (قوه نامیه) و شاخص بنیه گیاهچه بهترین کیفیت بذر را داشت، در حالی که در مواجهه با شرایط خشکی رقم گلی نسبت به رقم محلی خمین متحمل تر بود. همچنین نتایج این تحقیق نشان دادند، در شرایطی که احتمال تنش خشکی در مرحله جوانه زنی وجود دارد، بهتر است از بذور حساس به تنش استفاده نگردد و نیز به کیفیت بذر در شرایط تنش توجه شود. با تکرار این آزمایش در مراحل دیگر رشد در شرایط مزرعه با اطمینان بیشتری می توان کشت این ارقام را در مناطق تحت تنش توصیه کرد.

ژن¬های دهیدرین نقش مهمی در پاسخ و تحمل خشکی در گیاهان ایفا می¬کنند. این پژوهش با هدف ارزیابی تنوع آللی سه ژن دهیدرین و ارتباط آن¬ها با تحمل خشکی در جو انجام شد. با توجه به قرار گرفتن dhn4 وdhn7 درون qtl مقاومت به تنش¬های اسمزی بر روی گروه لینکاژی 6 جو و هم¬چنین dhn9 درون qtl مقاومت به تنش¬های اسمزی بر روی گروه لینکاژی 5 جو تنوع آللی این سه ژن بررسی شد. آزمایش در گلخانه بخش زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال 1391 به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا شد. فاکتورهای این آزمایش ژنوتیپ (9 ژنوتیپ جو بومی، 10 ژنوتیپ جو وحشی و 15 رقم زراعی جو) و آبیاری (آبیاری مطلوب و تنش کمبود آب) بودند. نتایج نشان داد که تنش کمبود آب موجب کاهش معنیدار تعداد دانه در سنبله، وزن صد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، روز تا رسیدن، محتوای نسبی آب برگ، میزان آب اولیه برگ، میزان آب برگ و آب اتلاف شده از برگ بریده شد. در شرایط آبیاری نرمال عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی-داری با تعداد دانه در سنبله، وزن صد دانه و عملکرد بیولوژیک و همبستگی منفی و معنی¬داری با تعداد روز تا گلدهی داشت. در شرایط تنش کمبود عملکرد دانه آب علاوه بر همبستگی مثبت و معنی¬دار با تعداد دانه در سنبله، وزن صددانه و عملکرد بیولوژیک؛ با طول ریشک نیز همبستگی مثبت و معنی¬داری نشان داد. بر اساس شاخص¬های تحمل خشکی، ژنوتیپ بومی tn-02-6426 به عنوان ژنوتیپ متحمل به خشکی و ژنوتیپ وحشی tn-02-1088 به عنوان ژنوتیپ حساس به تنش خشکی شناخته شدند. برای ژنdhn4، چهار آلل و برای هریک از ژن-های dhn7 وdhn9، دو آلل مشاهده شد. با محاسبه¬ی شاخص pic ، dhn4 و dhn9 دارای تنوع زیاد و dhn7 دارای تنوع متوسط ارزیابی شدند. بررسی¬های انجام شده نشان داد که تنوع آللی dhn4 با شاخص¬های فیزیولوژیک مرتبط با خشکی همچون محتوای نسبی آب برگ، میزان آب اولیه برگ، میزان آب برگ رابطه دارد.

به منظور اشباع نقشه پیوستگی با استفاده از نشانگرهای aflp و مکان یابی ژن های کنترل کننده برخی صفات مهم نظیر ارتفاع بوته، روز تا سنبله دهی، زمان رسیدگی، عملکرد دانه و اجزای عملکرد از جمعیت دابل هاپلوئید گندم حاصل از تلاقی دو رقم خارجی fukuho-kumogi و oligo-culm استفاده گردید. بدین منظور 157 لاین دابل هاپلوئید به همراه والدین آنها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های 1382 و 1383 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان ارزیابی شد. نتایج تجزیه واریانس صفات زراعی و مرفولوژیک در هر دو سال و در تجزیه مرکب نشان داد که ژنوتیپ ها از لحاظ کلیه صفات تفاوت معنی داری داشتند. برآورد ضرایب تنوع ژنتیکی و فنوتیپی برای صفات مورد مطالعه حاکی از وجود تنوع بیشتر برای ارتفاع بوته، طول آخرین میانگره، تعداد دانه و وزن دانه در سنبله، تعداد سنبله بارور در متر مربع، طول سنبله اصلی و عملکرد دانه بود. وراثت پذیری خصوصی برای ارتفاع بوته، روز تا سنبله دهی، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله و زمان رسیدگی بر اساس تجزیه مرکب داده های دو سال به ترتیب 0/98، 7/88، 3/87، 9/85 و 3/80 درصد برآوردگردید. تکنیک aflp با استفاده از 11 ترکیب آغازگری cnn+ msei - ann + psti منجر به تولید 66 قطعه چند شکل و متفاوت نسبت به والدین لاین های مورد مطالعه گردید، ولی از این تعداد 48 نشانگر به گروه های لینکاژی گندم انتساب داده شدند. میانگین تعداد قطعات تکثیر یافته چندشکل بین والدین به ازای هر آغازگر شش قطعه بود و ترکیبات آغازگری psti+aat-msei+ccc،psti+aat-msei+cac و psti+aga-msei+ccc هر کدام با 9 قطعه چندشکل بیشترین تعداد قطعات را در بین ترکیبات آغازگری ایجاد نمودند. در این مطالعه 41 درصد نشانگرهای aflp به گروه های لینکاژ ژنوم a و 43 درصد به ژنوم b و تنها 12 درصد نشانگرهای aflp به ژنوم d منتسب شدند. نتایج مـکان یابی ژن های کنترل کننده صفات مورد مطالعه بیانگر بروز qtl های پایدار و بزرگ اثر برای ارتفاع بوته، طول آخرین میانگره، طول سنبله اصلی، تعداد سنبله بارور، تعداد دانه و وزن دانه در سنبله و روز تا سنبله دهی بود. در این مطالعه دو qtl بزرگ اثر و اصلی به ترتیب در مکان های ژنی مورد انتظار برای ژن های rht1 و rht2 روی کروموزوم های b4 وd4 وجود داشت که در مجموع 3/60 درصد از واریانس تنوع ارتفاع بوته را در سال اول و 1/61 درصد را در سال دوم توجیه نمودند. در فاصله بین 0/29 و 34 سانتی مورگان از ابتدای کروموزوم d2 و در نزدیکی نشانگرهای xcfd53 و xgwm261، qtlهایی برای صفاتی نظیر طول ریشک (11%=2r)، طول سنبله (31%=2r)، ارتفاع بوته (8/10%=2r)، طول پدانکل (سه qtl با متوسط 5/7%=2r)، زمان رسیدگی (11%=2r)، روز تا گرده افشانی (7/10%=2r)، شاخص برداشت (4/12%=2r)، عملکرد دانه (دو qtl همپوشان با متوسط 5/6%=2r)، تراکم سنبلچه در سنبله (18%=2r)، تعداد دانه در سنبله (5/3%=2r) و وزن دانه در سنبله (4/6%=2r) وجود داشت. یک qtl اصلی در فاصله نشانگری xpsp3009 و xwmc333 برای عملکرد دانه روی کروموزوم b6 در نزدیکی یکی از qtl های مقاومت به زنگ زرد گندم و به فاصله 3 سانتی مورگان از نشانگر xwmc333 وجود داشت. همچنین یکی دیگر از qtl های اصلی عملکرد دانه روی کروموزوم 2a6 در فاصله کمتر از 50 سانتی مورگان از qtl مقاومت به سفیدک پودری گندم و در نزدیکی نشانگرxgwm427 مکان یابی شد. در نزدیکی نشانـگرهای xpsp2999 وxgwm261، qtl هایی برای وزن دانه و تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، تعداد سنبله بارور، ارتفاع بوته و طول سنبله اصلی شناسایی گردید که سهم زیادی در کنترل ژنتیکی این صفات داشتند.

به منظور به دست آوردن پارامترهای ژنتیکی و نحوه توارث صفات موثر در زودرسی و تعیین ارتباط آن ها با عملکرد و اجزای آن و همچنین تعیین اثر محیط بر برآورد پارامترها، از طرح تلاقی های دای آلل یکطرفه با 5 ژنوتیپ گندم استفاده گردید. در این مطالعه نتاج 2f تلاقی ها به همراه والدین آن ها به صورت مجزا در دو منطقه زرقان و شیراز بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت گردیدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب داده ها در دو مکان زرقان و شیراز نشان داد که میانگین مربعات اثر متقابل ژنوتیپ × محیط برای صفات ارتفاع بوته، دوره پرشدن دانه، تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در سنبله معنی دار بود اما برای بقیه صفات معنی دار نبود. برای تعیین قابلیت های ترکیب پذیری عمومی و خصوصی از تجزیه و تحلیل دای آلل به روش 2 مدل ثابت گریفینگ و برای برآورد نوع عمل و تعداد ژن های صفات از تجزیه و تحلیل دای آلل مدل جینکز - هیمن استفاده گردید. میانگین مربعات قابلیت ترکیب پذیری عمومی برای کلیه صفات مورد بررسی به جز تعداد پنجه بارور در منطقه شیراز معنی دار گردید. میانگین مربعات قابلیت ترکیب پذیری خصوصی برای کلیه صفات مورد بررسی، به جز وزن دانه در سنبله در منطقه زرقان معنی دار بود. برآورد ضریب بیکر نشان داد که برای صفات تعداد پنجه بارور و دوره پرشدن دانه در هر دو مکان و ارتفاع بوته در منطقه زرقان سهم اثرات غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی بیشتر بود در حالیکه این ضریب برای بقیه صفات حاکی از سهم بیشتر اثرات افزایشی ژن ها بود. نتایج تجزیه مرکب دای آلل میانگین دو مکان نشان داد که اثرمتقابل مکان × gca برای صفات ارتفاع بوته، دوره پرشدن دانه و وزن دانه در سنبله معنی دار و برای بقیه صفات معنی دار نبود. اثر متقابل مکان × sca برای صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در سنبله معنی دار و برای بقیه صفات معنی دار نبود. برآوردهای اثر gca والدها نشان داد که ارقام داراب2 وچمران برای زود سنبله دهی، زودرسی و پاکوتاهی، داراب2 برای کوتاه تر شدن دوره ی پرشدن دانه، شیراز برای پاکوتاهی، ارقام کراس عدل و مرودشت برای عملکرد بوته، تعداد دانه در سنبله و پنجه بارور، ارقام کراس عدل و شیراز برای تعداد سنبلچه در سنبله و طول سنبله و کراس عدل برای وزن دانه در سنبله و وزن هزار دانه، بهترین ترکیب پذیرهای عمومی بودند، لذا استفاده از آن ها برای بهبود ژنتیکی صفات مذکور منجر به افزایش بازده انتخاب خواهد شد. برآورد میانگین درجه غالبیت و نتایج تجزیه و تحلیل گرافیکی نشان داد که صفت تعداد پنجه بارور در هر دو مکان توسط اثر فوق غالبیت ژن ها کنترل می شود در حالیکه عمل ژن برای سایر صفات از نوع غالبیت نسبی بود. وراثت پذیری عمومی در تمام موارد به جز تعداد پنجه بارور در منطقه شیراز بالا بود. این در حالی بود که وراثت پذیری خصوصی برای تعداد پنجه بارور در منطقه زرقان، متوسط و برای تعداد پنجه بارور در منطقه شیراز بسیار پایین بود. برآورد ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی نشان داد که عملکرد با زودرسی و زود به سنبله رفتن کاهش می یابد اما با دوره پرشدن دانه تقریبا رابطه ای ندارد.

این مطالعه به منظور ارزیابی عملکرد دانه و برخی صفات زراعی و فیزیولوژیکی گندم و همچنین مکان یابی ژن های های کنترل کننده این صفات انجام گرفت. در این مطالعه تعداد 167 لاین خالص نوترکیب (ril) به همراه والدین آنها (serim82 و babax ) در قالب طرح آلفا-لاتیس با دو تکرار در محیط های آبیاری، تنش گرما، خشکی و تنش های توام گرما و خشکی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب در سال زراعی 90-1389 و 91-1390 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس با استفاده از روش حداکثر درستنمایی (reml) نشان داد که اثرات تنش مرکب خشکی و گرمای انتهایی بر صفات بسیار بیشتر از اثر هر یک از این تنش ها به طور جداگانه می باشد. وزن دانه حساسیت بیشتری نسبت به تنش خشکی داشت در حالی که حساسیت تعداد دانه در تنش گرمای انتهایی بیشتر بود. لاین های خالص نوترکیب برای تمام صفات تفکیک متجاوز نشان دادند. تمام صفات به شدت تحت تاثیر اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط (gei) بودند که نشان دهنده کنترل ژنتیکی پیچیده و مستقل این صفات تحت تنش خشکی، گرما و تنش مرکب بود. در تمام محیط ها همبستگی عملکرد دانه با وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد دانه در متر مربع بالا و مثبت بود، در حالیکه روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی و دمای کانوپی در هر دو مرحله رشد رویشی و پر شدن دانه همبستگی منفی با عملکرد دانه نشان دادند. روز تا سنبله دهی، دمای کانوپی در مرحله پر شدن دانه، وزن هزار دانه و تعداد دانه در متر مربع مهم ترین صفات سازگار به تنش خشکی و گرمای انتهایی بودند. به طور خاص، دمای کانوپی در مرحله پر شدن دانه می تواند به عنوان یک معیار سریع و موثر برای غربالگری تعداد زیادی ژنوتیپ در محیط های تحت تاثیر تنش گرما و خشکی استفاده شود. تعداد 131 نشانگر ssr، 212 نشانگرaflp و 145 نشانگر dart که قبلا توسط مک اینتایر و همکاران (2010) برای تهیه نقشه ژنتیکی جمعیت serim82/babax استفاده شده بود به همراه یک نشانگرest-ssr و یک نشانگر ssr که در این مطالعه بین والدین چند شکلی نشان داده بودند جهت تشکیل نقشه ژنتیکی مورد استفاده قرار گرفتند. این نشانگرها در 29 گروه پیوستگی (lg) منتسب به 20 کروموزوم گندم توزیع شدند. هیچ نشانگری به کروموزوم d3 اختصاص نیافت. تجزیه و تحلیل qtl با روش مکان یابی فاصله ای مرکب (cim) نشان داد که qtl های مهم کنترل کننده صفات، بر روی کروموزوم های b1، d-a1، b2، a4، b4، a5، b5، d-a6 و d-b7 قرار داشتند. مهمترین نواحی ژنومی کنترل کننده صفات روز تا سنبله دهی، وزن هزار دانه و عملکرد روی گروه های پیوستگی b1، d-a1، a4 و d-b7 قرار داشتند. یک qtl بزرگ اثر بر روی گروه پیوستگی d-b7 در فاصله نشانگری acc/cat-10 - cfd0014 برای بیشتر صفات وجود داشت که درصد بالایی از تنوع را توجیه کرد. در فاصله نشانگری 1d-barc0062 - 1d-gdm0111 و در ناحیه یک ژن زودرسی (earliness per se gene) یک qtl بزرگ اثر برای صفت روز تا سنبله دهی یافت شد که می توان از آن برای همسانه سازی موضعی (positional cloning) همانند آنچه در ژن های حساسیت به طول روز (pdp) و بهاره سازی (vrn) انجام گرفته است، استفاده کرد. بیشترین تعداد qtl های هم-مکان روی کروموزوم b1 یافت شدند. هم-مکانی qtlهای کنترل کننده صفات روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی، وزن هزار دانه و عملکرد دانه احتمالا نشان دهنده وجود یک خوشه ژنی برای کنترل این صفات در نزدیکی نشانگر 7d-acc/cat-10 می باشد. qtl های تنش اختصاصی بزرگ اثر در این مطالعه، که در دو و یا هر سه محیط مشترک هستند، می توانند در اصلاح برای محیط های تحت تاثیر هر دو تنش گرما و خشکی مفید باشند. تجزیه و تحلیل qtl با روش دو مکانی نشان داد که اثرات اپیستازی و همچنین اثرات متقابل محیطqtl× بر بسیاری از صفات کمی مورد مطالعه تاثیر گذار هستند. در مجموع 72 qtl اصلی با اثرات افزایشی (m-qtl) و 35 qtl با اثرات اپیستازی (e-qtl) برای تمام صفات (به جز دمای کانوپی در مرحله پر شدن دانه) وجود داشت.m-qtl های کنترل کننده صفات بین یک تا 3/43 درصد از تنوع فنوتیپی صفات را توجیه کردند. از 72 m-qtl، 20 مورد دارای اثرات متقابل با محیط بودند. به طور کلی، اهمیت اثرات اپیستازی کمتر از اثرات افزایشی بود. بالاترین اثر e-qtl ها در کنترل روز تا سنبله دهی (8/11 درصد) مشاهده شد. مقایسه تجزیه و تحلیل qtl با دو روش تک مکانی و دو مکانی نشان داد که 68 درصد از m-qtl ها در روش دو مکانی، در روش تک مکانی cim در همان مکان و یا در فواصل نشانگری مشترک نیز وجود دارند. نتایج تجزیه و تحلیل qtl با هر دو روش نشان داد که نشانگر 7d-acc/cat-10 می تواند یک کاندید برای انتخاب به کمک نشانگر (mas) جهت انتخاب لاین های زودرس با وزن هزار دانه و عملکرد بالا باشد. حضور جابجایی کروموزومی 1bl/1rs سبب کاهش تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در متر مربع و عملکرد گردید. در حالی که وزن هزار دانه، spad، تعداد سنبلچه در سنبله و تراکم سنبلچه در سنبله در حضور این جابجایی افرایش یافتند. بر اساس نتایج این تحقیق جابجایی کروموزومی 1bl/1rsنمی تواند یک منبع مناسب از تنوع ژنتیکی برای افزایش عملکرد دانه در محیط های تحت تاثیر تنش گرما و خشکی باشد.

شوری یکی از مسائل مهمی است که می تواند رشد و عملکرد گیاه را تحت تاثیر قرار دهد. لذا برای مقاومت به این تنش، ژنوتیپ های مختلف باید ارزیابی شوند. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار های آزمایش شامل ژنوتیپ (12 رقم تریتیکاله، 3 رقم گندم و 1 رقم چاودار) و سطوح شوری (0، 7، 14 و 21 دسی زیمنس کلرید سدیم و کلرید کلسیم) بود.صفاتی از جمله سدیم، پتاسیم،صفات عملکردی و بررسی شده است

جو (.hordeumvulgarel) چهارمین غله مهم دنیاست که بدلیل سازگاری نسبی با شرایط نامساعد محیطی برای کشت در مناطق خشک و نیمه خشک ایران اهمیت ویژه دارد. در این پژوهش به منظور تعیین تنوع ژنتیکی و اثرات مستقیم و غیر مستقیم صفات مختلف موثر بر عملکرد دانه در دو شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی و نیز شناسایی ارقام متحمل به خشکی، 79 رقم خارجی و یک رقم شاهد ایرانی جو پاییزه مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش بصورت کرت های یکبارخردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال 92-1391 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اختلاف معنیداری از نظر عملکرد و اجزای آن، ارتفاع بوته، تعداد پنجه کل، طول سنبله، طول و عرض برگ و طول دم گل آذین در بین ارقام مورد مطالعه وجود داشت. عملکرد دانه در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد پنجه کل، تعداد سنبله (تعداد پنجه بارور)، وزن صد دانه و عملکرد بیولوژیک نشان داد. در جمعیت مورد مطالعه تنوع ژنتیکی بالایی برای عملکرد بیولوژیک و تعداد دانه و وراثت پذیری بالایی برای تمامی صفات مورد بررسی در هر دو شرایط برآورد گردید.بعلاوه، بر اساسنتایج رگرسیون گام به گام و تجزیه ضرایب مسیر، عملکرد بیولوژیک و وزن صد دانه بیشترین نقش در تبیین عملکرد را در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی ایفا کردند. برای ارزیابی میزان تحمل به خشکی ارقام از شاخص های تحمل به خشکی استفاده شد که در میان آنها mp، gmp و sti همبستگی مثبت و بالایی با عملکرد در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی نشان دادند و بعنوان بهترین شاخص های انتخاب ژنوتیپ های متحمل به خشکی مشخص گردیدند. با توجه به نتایج تجزیه به مولفه¬های اصلی، دو مولفه اول توانستند در مجموع 97 درصد (مولفه اول 70 درصد و مولفه دوم 27 درصد) از تغییرات را توجیه نمایند که مولفه اول به عنوان مولفه مقاومت و پایداری عملکرد و مولفه دوم به عنوان مولفه حساسیت به تنش خشکی معرفی شدند. پس از رسم نمودار بای پلات ارقام مقاوم، نیمه مقاوم و حساس به خشکی شناسایی شدند. بعلاوه، در بین شاخص های بیوشیمیایی مورد بررسی، میزان آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز شاخص بهتری در تفکیک ارقام متحمل از حساس شناخته شد.

دهیدرینها دومین گروه از پروتئینهای بسیار آبدوست از گروه lea هستند که در شرایط دمای پایین و کم آبی در گیاهان تجمع می یابند و به نظر می رسد در ایجاد تحمل به تنش نقش مهمی دارند. این پژوهش به منظور بررسی تنوع آللی ژنهای دهیدرین و dreb و ارزیابی ارتباط بین آللها و تحمل به تنش خشکی تریتیکاله انجام شد.

این پژوهش به منظور بدست آوردن پارامترهای ژنتیکی و بررسی نحوه ی توارث برخی از صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد 5 ژنوتیپ گندم با استفاده از طرح تلاقی های دای آلل یکطرفه انجام شد. در این پژوهش نتاج 3f و 4f تلاقی ها به همراه والدین آن ها به صورت مجزا طی دوسال در سال های زراعی 91-92 و 92-93 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز مورد ارزیابی قرار گرفت. این آزمایش بر پایه ی طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب سه محیط نشان داد که میانگین مربعات اثر ژنوتیپ × محیط برای صفات تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، وزن سنبله، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی دار بود، اما برای بقیه صفات معنی دار نبود. برای تعیین قابلیت های ترکیب پذیری عمومی و خصوصی از تجزیه و تحلیل دای آلل به روش 2 مدل گریفینگ و برای برآورد نوع عمل و تعداد ژن از تجزیه و تحلیل جینکز-هیمن استفاده گردید. میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی برای همه صفات بجز تعداد دانه در سنبله در سال دوم معنی دار گردید. میانگین مربعات ترکیب پذیری خصوصی برای همه صفات مورد مطالعه بجز تعداد دانه در سنبله و تعداد پنجه بارور در سال دوم معنی دار بود. نسبت میانگین مربعات gca به میانگین مربعات sca در صفات طول سنبله، روز تا گلدهی و وزن هزاردانه معنی دار بود که بیانگر سهم زیاد اثر افزایشی ژن ها در کنترل ژنتیکی صفات است. رقم کراس عدل برای صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در سنبله، تعداد روز تا گلدهی، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه بهترین ترکیب پذیری عمومی را داشت. همچنین محاسبه اثر sca تلاقی ها نشان داد که تلاقی کراس عدل×مرودشت برای صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه و تلاقی شیراز×مرودشت برای صفات تعداد پنجه بارور وزن هزار دانه، وزن سنبله و عملکرد دانه بهترین ترکیب پذیری خصوصی را داشتند. بر اساس نتایج آزمون مدل جینکز- هیمن برآورد میانگین درجه غالبیت و نتایج تجزیه و تحلیل گرافیکی نشان داد که صفات ارتفاع بوته، روز تا گلدهی، طول سنبله و عملکرد دانه در هر دو محیط و تعداد دانه در سنبله در آزمایش دوم توسط غالبیت نسبی کنترل می شوند در حالی که عمل ژن برای صفات دانه در سنبله، سنبلچه در سنبله و وزن هزار دانه از نوع فوق غالبیت بدست آمد. نتایج شاخص های تحمل نشان داد که رقم چمران و نتاج تلاقی شیراز × مرودشت مقاوم ترین و کراس عدل × مرودشت و رقم داراب2 حساس ترین ژنوتیپ ها مواجهه با شرایط کمبود آب بودند.

نماتد ریشه‏گرهی، p.fluorescens cha0، کودهای شیمیایی، گوجه‏فرنگی

چکیده ندارد.

به منظور برآورد قابلیت ترکیب پذیری عمومی و خصوصی درصد هتروزیس و سایر پارامترهای ژنتیکی مربوط به عملکرد، اجزا عملکرد و برخی از خصوصیات دیگر 9 رقم گندم نان از تلاقی های دای آلل یک طرفه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به سه تکرار استفاده گردید. نتایج تجزیه واریانس حاکی از وجود تفاوت های معنی دار بین ارقام برای کلیه صفات به جز وزن دانه در سنبله اصلی و عرض برگ پرچم بود. تلاقی ها از نظر تمام صفات مورد مطالعه با یکدیگر اختلاف ژنتیکی داشتند و هتروزیس معنی داری را به جز برای تعداد پنجه بارور، طول دوره رشد و طول و عرض برگ پرچم بروز دادند. تفکیک میانگین مربعات تلاقی ها به میانگین های مربعات قابلیت ترکیب پذیری عمومی و خصوصی به روش 2 گریفینگ و مدل ثابت مبین وجود اختلاف بسیار معنی دار بین ارقام از نظر قابلیت ترکیب پذیری عمومی برای تمام صفات و بین تلاقی ها از نظر قابلیت ترکیب پذیری خصوصی برای تمام صفات به جز اعداد سنبلچه در سنبله اصلی ، طول سنبله اصلی ،وزن سنبله اصلی ، وزن هزار دانه ، تعدادسنبلچه در سنبله اصلی ، تعداد روز تا سنبله دهی ، طول سنبله اصلی و عرض برگ پرچم حاکی از اهمیت بسیار زیاد اثر افزایشی ژنها در بروز این صفات بود. نتایج آزمون مقدماتی مدل هیمن -جینکز نشان داد که فرضیات مدل برای تعداد پنجه بارور ، وزن هزار دانه ، وزن حجمی و طول سنله اصلی صادق هستند، اما برای عملکرد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیک بوته، تعداد دانه در سنبله اصلی ، شاخص برداشت ، ارتفاع بوته، طول آخرین میانگره و تعداد سنبلچه در سنبله اصلی با حذف یک یا دو والد یا تبدیل داده ها فرضیات مدل صادق شدند. با توجه به برآورد های میانگین درجه غالبیت و نتایج تجزیه و تحلیل گرافیکی ، عمل ژن برای تعداد دانه در سنبله اصلی ،تعداد سنبلچه در سنبله اصلی و طول سنبله اصلی از نوع غالبیت نسبی بود، در حالیکه عملکرد دانه در بوته ، عملکرد بیولوژیک ، ارتفاع بوته، شاخص برداشت ، تعداد پنجه بارور ، وزن هزار دانه ، وزن حجمی و طول آخرین میانگره تحت کنترل عمل فوق غالبیت ژنها بودند. ظرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی عملکرد دانه در بوته با تعداد دانه در سنبله اصلی ، وزن سنبله اصلی ، وزن هزار دانه و وزن دانه در سنبله اصلی مثبت و معنی دار بودند، لذا بازده انتخابی برای افزایش عملکرد دانه در بوته از طریق گزینش برای صفات فوق بالا می باشد. ظرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی عملکرد دانه در بوته و طول دوره رشد حاکی از عملکرد بیشتر گیاهان دیررس بود.

امروزه مسائلی از قبیل افزایش جمعیت، افزایش مصرف سرانه آب ، محدودیت منابع آبی و مسائل ناشی از آلودگیهای زیست محیطی لزوم برنامه ریزی دقیق برای استفاده بهینه از منابع آبی موجود را ایجاب می کند. این امر بخصوص در کشورهایی مانند ایران که باکمبود آب روبرو بوده و مسایل زیست محیطی عدیده ای دارد ، اهمیت زیادی دارد. از طرفی ، هزینه های زیاد تامین آب از فواصل دور و با کیفیت مناسب تمامی برنامه ریزی های شهری ، صنعتی و کشاورزی را بطور جدی تحت الشعاع قرار داده است.براساس جداول استاندارد صنعت آب کشور ، و با توجه به اینکه 80 تا 90درصد آب مصرفی در شهرهای بزرگ کشور از جمله تهران به مصارف غیرشرب می رسد، لذا بعلت حجم نسبتا پائین مصارف شرب ، می توان آب مورد نیاز شرب مناطق مسکونی، تجاری-صنعتی ، دولتی و سایر مصارف عمومی را توسط شبکه ای مستقل که از منابع با کیفیت بالا تغذیه می گردد ، تامین و توزیع نمود. لذا این پایان نامه به این مهم می پردازد.