نام پژوهشگر: اکبر نیکخواه

اثرات نوع و سطح پروتئین- نشاسته ای جیره حول و حوش زایش بر فراسنجه های متابولیکی و عملکردی میش های افشاری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1389
  مجید کرم بابایی   اکبر نیکخواه

طی چند دهه ی گذشته، مطالعات کاربردی و بنیادین فراوانی بر تغذیه دوره ی انتقال در نشخوارکنندگان شیری تمرکز یافته است. مطالعه حاضر با بهره گیری از یک مدل گوسفندی برای اولین بار نشان می دهد که استفاده از تغذیه دانه ذرت نسبت به ترکیب دانه های گندم و جو می تواند گزینه مناسب تری برای میش های افشاری دوره ی انتقال به شمار آید. جیره های حاوی دانه ذرت در مقایسه با ترکیب گندم و جو باعث تحریک ماده خشک مصرفی پیش و پس از زایش و افزایش تولید شیر و کاهش غلظت های خونی nefa و افزایش کارایی انسولین شد. بنابراین، با توجه به اعتدال احتیاجات پروتئینی میش های دوره ی انتقال و شرایط اقتصادی مناسب همراه با کشت دانه ذرت در مناطق مختلف کشور، می توان استفاده از دانه ذرت را بویژه در سطوح بالاتر در جیره های انتقالی گوسفندان توصیه نمود. در صورت تغدیه سطوح بالاتر گندم و جو، تمهیدات مدیریتی و جیره ای ویژه ای لازم است تا از آثار احتمالی نامساعد آن بر سلامت شکمبه گوسفندان اطمینان حاصل شود.آزمایشی بمنظور بررسی اثرات منبع و سطح نشاسته بر روی عملکرد میش های افشاری در دوره ی انتقال انجام شد. تعداد 20 راس میش، 130-125 روز پس از جفت گیری در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت آرایش فاکتوریل 2×2 به طور تصادفی به چهار گروه اختصاص یافتند. جیره ها براساس مواد مغذی نشخوارکنندگان کوچک (nrc، 2007) تنظیم شده بودند و از نظر منبع و سطح نشاسته متفاوت بودند. این جیره ها شامل: 1) سطح کمتر گندم و جو، 2) سطح بیشتر گندم و جو، 3) سطح کمتر ذرت و 4) سطح بیشتر ذرت بودند. میانگین وزن و bcs میش ها در شروع دوره ی آزمایش، 2±3/80 و 45/0±3 بودند. هیچ تفاوت معنی داری از نظر وزن تولد و سه ماهگی بره ها و وزن جفت میش ها در این آزمایش وجود نداشت. رابطه متقابلی بین منبع و سطح نشاسته در ماده خشک مصرفی پس از زایش وجود داشت (p<0/05) و جیره حاوی سطح بیشتر ذرت در مقایسه با سایر جیرها، منجر به افزایش معنی داری در ماده خشک مصرفی پس از زایش شد (p<0/05). همچنین، این میش ها به لحاظ معنی داری نسبت به میش های تغذیه شده با سطح کمتر گندم وجو، تولید شیر بالاتری داشتند (72/1 در مقابل 22/1). درصد چربی شیر با افزایش سطح نشاسته کاهش یافت (p<0/05). پس از زایش، میش های تغذیه شده با ذرت نسبت به میش های تغذیه شده با گندم و جو، از کاهش وزنی کمتری برخوردار بودند (p=0/07). جیره حاوی سطح بالای گندم باعث کاهش معنی داری در ph شکمبه شد (p<0/05). غلظت پرپیونات، استات و نسبت استات به پرپیونات تحت تاثیر سطح نشاسته قرار گرفت (p<0/05). در مورد غلظت های پلاسمایی آلبومین، bhba و انسولین، نیتروژن اوره ای هیچ اثری مشاهده نشد. اما، غلظت گلوکز با افزایش سطح نشاسته، افزایش یافت (p<0/05). غلظت nefa در میش های تغذیه شده با ذرت نسبت به گروه دریافت کننده گندم و جو، به طور معنی داری کمتر بود (p=0/06). در نتیجه، تغذیه نشاسته در جیره های حول و حوش زایش بسته به منبع و سطح نشاسته می تواند دارای اثرات متفاوتی بر عملکرد و متابولیسم میش های شیرده باشد.

طراحی، ساخت و ارزیابی آخور هوشمند انفرادی گاوها: اثرات دفعات خوراکدهی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده کشاورزی 1389
  سید مهدی کریم زاده   اکبر نیکخواه

برای اولین بار در ایران طراحی و ساخت آخور هوشمند برای تغذیه انفرادی گاوها در دانشگاه زنجان انجام گرفت. بسته به آثار مزرعه ای، دامی، و عوامل جیره ای، پیشگویی تأثیر دفعات خوراک دهی بر مدیریت گله شیری پیچیده است. لذا فرضیات لزوماً در عمل تجلی نمی یابند. هدف آزمایش تعیین اثرات خوراک دهی بر عملکرد گاوهای شیرده تغذیه شده با جیره ای کاملاً مخلوط بر پایه یونجه خرد شده بود. 8 گاو چند شکم هلشتاین اوایل زایش که در جایگاه های انفرادی (4 × 3 متر) نگه داری می شدند، یک بار در روز (1 ×) در ساعت 700 ، یا 4 بار در روز (4 ×) در ساعات 100 ، 700 ، 1300 و 1900 جیره کاملاً مخلوط را دریافت کردند. آزمایش در قالب یک طرح گردان 2 × 2 با 2 دوره 20 روزه انجام شد. هنگامی که ×4 به ×1 تغییر پیدا کرد مصرف ماده خشک (1/21 در مقابل 0/20 کیلو گرم در روز) و انرژی خالص شیردهی (4/36 در مقابل 3/34 مگاکالری در روز) افزایش پیدا کرد (05/0 =p). درصد باقیمانده خوراک به tmr عرضه شده (6/7 در مقابل 10%). تولید شیر (5/31در مقابل 7/30 کیلوگرم در روز) ، nel شیر خروجی (7/21 در مقابل 4/21 مگاکالری در روز)، درصد چربی (5/3 در مقابل 6/3%) ، درصد پروتئین (2/3 در مقابل 2/3%)، نسبت nelشیر به nel مصرفی (60/0 در مقابل 62/0) و ph مدفوع (64/6 در مقابل 62/6) به ترتیب بین دو تیمار ×1 و ×4 مشابه بود. ph ادرار در ×4 نسبت به ×1 بیشتر بود (12/8 در مقابل 00/8 ، 01/0< p). طول مدت خوردن، نشخوار کردن، کل زمان جویدن، دراز کشیدن و ایستادن، و سطح متابولیت های خون برای گاوهای ×1 در مقابل ×4 بغیر از اسیدهای چرب آزاد و انسولین بی اثر بود. در گاوها ×1 نسبت به ×4 طول اولین وعده مصرف خوراک طولانی تر بود (106 در مقابل 49 دقیقه، 04/0 =p) و انسولین سرم تمایل به افزایش داشت (9/10 در مقابل 9/6 میکرو واحد بین المللی در میلی لیتر) اسیدهای چرب آزاد سرم (45/0 در مقابل 56/0 میکرو واحد بین المللی در میلی لیتر) نیز در پاسخ به ×4 افزایش یافت. بنابراین، در شرایط خوراک دهی و نگهداری غیر رقابتی افزایش عرضه دفعات خوراک دهی در اوایل شیردهی گاوها مزیت تولیدی و متابولیکی ندارد. بهبود مصرف انرژی توسط ×1 به جای ×4 قبل و حین اوج dmi دارای مفاهیم متابولیک و سلامت است.

آثار تغذیه دانه سورگوم جارویی فرآیند شده با بخار بر کیفیت شیر و عملکرد گاوهای شیری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان 1380
  اکبر نیکخواه   مسعود علیخانی

به منظور تعیین آثار دانه سورگوم جارویی ورقه شده با بخار ، سورگوم جارویی آسیاب شده و جو آسیاب شده بر عملکرد شیر دهی و قابلیت هضم مواد مغذی تعداد ده راس گاو شیری نژاد هلشتاین ( اواسط شیردهی) در قالب طرح مربع لاتین ‏‎با تکرار مربع ، طی دوره های آزمایشی 21 روزه مورد بررسی قرار گرفتند. جیره ها به صورت کاملا مخلوط تغذیه شدند و شامل 46 درصد علوفه و 52 درصد کنسانتره بودند . تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از :1) دانه جو آسیاب شده 2) دانه جو آسیاب شده با دانه سورگوم آسیاب شده 3) دانه سورگوم آسیاب شده، 4) دانه جو آسیاب شده با دانه سورگوم ورقه شده با بخار و 5) دانه سورگوم ورقه شده با بخار. تولید شیر تصحیح شده بر اساس درصد چربی در گاوهایی که جیره های حاوی سورگوم ورقه شده با بخار یا ترکیبی از دانه جو آسیاب شده به همراه دانه سورگوم ورقه شده با بخار را مصرف می کردند نسبت به گاو های تغذیه شده با دانه آسیاب شده سورگوم به ترتیب 1/2 و 8/2 کیلوگرم بیشتر بود . همچنین تولید و درصد چربی ، پروتئین ، مواد جامد بدون چربی ، و کل مواد جامد شیر و قابلیت هضم ظاهری پروتئین خام در گاوهای تغذیه شده با دانه سورگوم ورقه شده با بخار و جو آسیاب شده به طور معنی داری بهبود یافت. تغذیه دانه سورگوم جارویی ورقه شده با بخار به تنهایی و یا به همراه دانه جو آسیاب شده ، سطح ازت اوره ای پلاسما را کاهش داده و موجب بالا رفتن گلوکز پلاسما گردید. تجزیه پذیری موثر ماده خشک در سرعت های عبور 5 و 8 درصد در ساعت برای سورگوم ورقه شده با بخار نسبت به سورگوم آسیاب شده بیشتر بود.نتایج این مطالعه نشان داد که برای استفاده کارآمد از دانه سورگوم توسط گاوها بایستی آن را به طور وسیعی با بخار فرایند نمود . به طوری که تغذیه دانه سورگوم ورقه شده با بخار می تواند با مزایای اقتصادی فراوانی توام باشد.