نام پژوهشگر: معصومه حقدل

شناسایی گونه های تریکودرمای خاک برد باغ های پسته ی استان کرمان بر اساس ویژگی های مورفولوژیک و مولکولی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ولی عصر (عج) - رفسنجان - دانشکده کشاورزی 1392
  فهیمه میرخانی   امیرحسین محمدی

به منظور شناسایی گونه های تریکودرما در خاک باغ های پسته، نمونه برداری طی سال های 1389 – 1391 از باغ های پسته ، در مناطق مختلف استان کرمان به صورت تصادفی از عمق صفر تا 40 سانتی متری و ناحیه ی ریزوسفر انجام شد. نمونه های خاک به آزمایشگاه منتقل گردید و جداسازی جدایه ها با استفاده از محیط کشت انتخابی (tsm) انجام گرفت. در مجموع تعداد 161 جدایه ی تریکودرما از 200 نمونه ی خاک جداسازی گردید. برای شناسایی جدایه های تریکودرما، ویژگی های مورفولوژیکی و مولکولی آن ها مورد بررسی قرار گرفتند. شناسایی مورفولوژیکی جدایه ها بر اساس ویژگی های ماکرومورفولوژیک مانند نحوه رشد و شکل پرگنه، وجود یا عدم وجود جوش ، رنگدانه و نحوه ی اسپورزایی و ویژگی های میکرومورفولوژیکی مانند شکل و نحوه انشعاب کنیدیفور، شکل و اندازه فیالید، کنیدیوم و کلامیدوسپور روی محیط کشت های pda و cmd با استفاده از کلیدهای معتبر انجام گرفت و به منظور شناسایی بر پایه ی مشخصه های مولکولی، ناحیه ی its از dna ریبوزومی شامل its1، ژن 5.8s و its2 با استفاده از جفت آغازگرهای its1f- its4 تکثیر و محصول 650 جفت بازی در همه ی جدایه های نماینده تکثیر شد. با داشتن توالی its، جدایه ها با استفاده از پایگاه بانک ژن ncbi و برنامه یtrichokey 2.0 شناسایی شدند. جدایه های شناسایی شده به 5 گونه ی trichoderma harzianum، t. aureoviride، t. virens، t. brevicompactum و t. longibrachiatum تعلق دارند. با استفاده از توالی یابی ناحیه ی its از dna ریبوزومی دو گونه ی t. harzianum و t. aureoviride قابل تمایز نبودند، اما خصوصیات مورفولوژیکی و نتایج حاصل از آنالیز مولکولی با استفاده از نشانگر rapd و چهار آغازگر تصادفی opa 4، opa3، a-5 و pr3 در این تحقیق، دو گونه را به خوبی از هم متمایز کرد. بنابراین با استفاده از آغازگرهای معرفی شده می توان دو گونه ی t. harzianum و t. aureoviride را با داشتن توالی its-rdna مشابه، به راحتی و سریع از هم تفکیک نمود. بیش از 80 درصد جدایه های تریکودرما به گونه های t. harzianum و t. aureoviride تعلق دارند. t. harzianum گونه ی غالب خاک باغ های پسته ی استان کرمان معرفی گردید. براساس آنالیز رگرسیونی، رابطه ی معنی داری بین مقادیر ph و ec با فراوانی جمعیت تریکودرما در خاک باغ های پسته ی این منطقه وجود نداشت. در واقع علاوه بر خصوصیات شیمیایی خاک، خصوصیات و فاکتورهای محیطی دیگر از قبیل ساختار و بافت خاک، دما، رطوبت، مقدار مواد غذایی خاک و نوع گیاه احتمالا روی تکثیر و تنوع قارچ تریکودرما در خاک تأثیر می گذارد.

تشخیص ، پراکندگی، نحوه بقا و خصوصیات بیماریزایی عامل سپتوریوز گندم در استان فارس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز 1380
  معصومه حقدل   ضیا الدین بنی هاشمی

بییماری سپتوریوز گندم که توسط گونه ها ی ‏‎septoria‎‏ و ‏‎stagonospora‎‏ ایجاد می شود در بیشتر نقاط دنیا و نیز در ایران بر روی گندم گزارش شده است . مطالعه با قارچ عامل بیماری نشان داد که پیکنیدیوسپورها در سطح خاک قدرت جوانه زنی خود را بعد از گذشت هشت ماه کاملا از دست می دهند. در حالی که در شرایط آزمایشگاهی بعد از 25 ماه قدرت جوانه زنی پیکنیدیوسپورها 18 تا 20 درصد تخمین زده شد.در عمقهای مختلف خاک با کلونیزه شدن برگ ها توسط قارچهای ساپروفیت پیکنیدیومها نیز از بین رفتند.جهت تشکیل فرم جنسی قارچ در شرایط طبیعی از روش نگهداری بوته های آلوده به سپتوریوز در هوای آزاد استفاده گردید که مشخصات مورفولوژیکی و ابعاد آسکوکارپهای مشاهده شده در بافت میزبان در شرایط طبیعی و در سطح مزرعه با مشخصات ‏‎mycosphaerella graminicola‎‏ گزارش شده توسط محققین دیگر مطابقت داشت.ولی به علت عدم تندش اسکوسپورها اثبات بیماری زایی انجام نگردید.تلاش برای تشکیل فرم جنسی در شرایط ازمایشگاهی نیز موفقیت آمیز نبود.برهمکنش ارقام گندم و جدایه های ‏‎s.tritici‎‏ در شرایط گلخانه و محفظه رشد نشان داد که ارقام داراب 2 و فلات بالاترین و رقم کراس ازادی کمترین درصد پوشش پیکنیدیومی را در مقابل جدایه های سپتوریا دارا می باشند.تلاش برای جداسازی قارچ عامل بیماری از بذور جمع آوری شده از مزارع گندم آلوده موفقیت آمیز نبود.