در این تحقیق، از یک مدل تابعیت تصادفی جهت آنالیز رکوردهای روزآزمون تولید شیر اولین دوره شیردهی گاوهای هولشتاین ایران استفاده شد. داده ها، شامل 743205 رکورد روزآزمون تولید شیر متعلق به سال های زایش 1370 تا 1387 بودند. پارامترهای ژنتیکی منحنی شیردهی با استفاده از شکل خطی تابع وود محاسبه شد. چون تابع وود سه پارامتر جهت محاسبه داشت، از درجه برازش 3 در بخش اثرات ژنتیکی افزایشی تابع چندجمله ای لژاندر استفاده شد و توابع چندجمله-ای لژاندر با درجات برازش 3و5، به ترتیب برای مدل سازی اثرات ژنتیکی افزایشی و محیطی دائمی انتخاب شد. در مقایسه دو تابع مذکور تابع وود با داشتن لگاریتم درستنمایی بالاتر نسبت به بهترین تابع چندجمله ای لژاندر به کار گرفته شد. برآوردهای وراثت پذیری تابع وود در اکثر روزهای دوره شیردهی بالاتر از برآوردهای وراثت پذیری بدست آمده توسط توابع چند جمله ای لژاندر بودند. ارزش ژنتیکی برآوردی توسط شکل خطی تابع وود و توابع چندجمله ای لژاندر دارای همبستگی بالایی بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که با استفاده از تابع خطی شده وود در مدل تابعیت تصادفی علاوه بر استفاده از مزایای تابعیت تصادفی می توان از مزایای تابع خطی شده وود بهره گرفت.

در این پژوهش به منظور برآورد مولفه های (کو)واریانس و روند ژنتیکی صفات تولیدی در گاوهای هلشتاین استان کردستان از 1392، 1387 و 1387 رکورد مربوط به صفات شیر تولیدی، مقدار چربی و درصد چربی که طی سال های 1372 تا 1388 توسط مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور جمع آوری شده بود، استفاده گردید. مولفه های (کو)واریانس و پارامترهای ژنتیکی به روش حداکثر درستنمایی محدود شده(reml) با استفاده از مدل های تکرار رکورد و چند صفتی برآورد گردیدند. در مدل های مذکور اثرات گله، سال، فصل به عنوان اثر عوامل ثابت و اثر ژنتیکی افزایشی حیوانات و اثر محیطی دائمی ناشی از تکرار رکورد به عنوان اثر عوامل تصادفی و سن زایش به عنوان متغیر کمکی منظور شد. روندهای ژنتیکی و فنوتیپی صفات تولیدی از طریق تابعیت میانگین ارزش های اصلاحی و فنوتیپی حیوانات بر سال تولد و روند محیطی از تفاضل میانگین ارزش های اصلاحی و کل از میانگین فنوتیپی برآورد گردید. ضرایب وراثت پذیری شیر تولیدی، مقدار چربی و درصد چربی 03/0، 04/0 و 0001/0 برآورد شد. همبستگی ژنتیکی شیر تولیدی با مقدار چربی، شیر تولیدی با درصد چربی و مقدار چربی با درصد چربی به ترتیب 93/0 ، 86/0 و 99/0 بود. همچنین همبستگی فنوتیپی صفات مذکور به ترتیب 86/0، 30/0- و 22/0 برآورد شد. روندهای ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی برای شیر تولیدی به ترتیب 18/0، 28/110 و 10/110 کیلوگرم در سال، برای مقدار چربی به ترتیب 0004/0، 74/2 و 74/2 کیلوگرم در سال و برای درصد چربی 7-10×4-، 02/0- و 02/0- درصد در سال برآورد گردید. که روندهای ژنتیکی از نظر آماری غیر معنی دار(05/0<p)، ولی روندهای فنوتیپی و محیطی معنی دار بودند(05/0>p).

در این پژوهش به منظور برآورد انحراف عملکرد دختران (انحراف تولید دختران) گاوهای هلشتاین ایران و مقایسه آن با برآورد ارزش اصلاحی برای ارزیابی ژنتیکی گاوهای نر و نیز مقایسه مدل حیوانی تکرارپذیر و مدل روزآزمون رگرسیون تصادفی از رکوردهای جمع آوری شده توسط مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور طی سال های 1380 تا 1389 استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها برای برآورد پارامترهای ژنتیکی، ارزش اصلاحی حیوانات و سایر معیارهای لازم برای محاسبه انحراف تولید دختران با استفاده از نرم افزار wombat و الگوریتم aireml انجام شد. انحراف تولید گاوها و انحراف تولید دختران گاوهای نر با استفاده از دو مدل حیوانی تکرارپذیر برای داده های تصحیح شده برای 305 روز تولید و مدل روزآزمون رگرسیون تصادفی برای داده های روزآزمون برآورد شدند. وراثت پذیری تولید شیر، چربی و پروتئین با مدل حیوانی تکرارپذیر به ترتیب 209/0، 164/0 و 190/0 و با استفاده از مدل روزآزمون رگرسیون تصادفی به ترتیب 106/0 الی 278/0، 053/0 الی 232/0 و 111/0 الی 259/0 برآورد شد. در هردو مدل، انحراف تولید دختران برآورد شده برای گاوهای نر همبستگی بالایی با ارزش اصلاحی آنها داشت. همبستگی انحراف تولید دختران با ارزش اصلاحی گاوهای نر برای هر سه صفت مورد مطالعه و با استفاده از هر دو مدل به تعداد دختران گاو نر بستگی داشت و با افزایش تعداد دختران میزان همبستگی نیز افزایش یافت. با افزایش دوره های شیردهی دختران در مدل تکرارپذیری و نیز با افزایش تعداد رکوردهای روزآزمون در مدل رگرسیون تصادفی، این همبستگی افزایش یافت. همبستگی انحراف تولید دختران با ارزش اصلاحی گاوهای نر برای هر سه صفت مورد مطالعه با مدل رگرسیون تصادفی به طور معنی داری بیشتر از مدل تکرارپذیری بود. از آنجایی که انحراف تولید دختران به عنوان یک مقیاس اضافی از شایستگی ژنتیکی حیوانات در نظر گرفته می شود، همبستگی آن با ارزش اصلاحی دارای اهمیت ویژه ای است. بنابراین می توان خاطر نشان کرد که همبستگی بالا می تواند نشان دهنده دقت بالای مدل باشد. بنابراین همچنانکه تحقیقات قبلی دقت بالاتر مدل رگرسیون تصادفی روزآزمون را در سطح برآورد پارامترها و ارزش های اصلاحی اثبات کرده بودند با توجه به نتایج این تحقیق می توان بیان کرد که مدل رگرسیون تصادفی در سطح برآورد انحراف تولید دختران گاوهای نر نیز دقیق تر می باشد

به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات تولید شیر و چربی و فاصله زایش سه دوره شیردهی اول، دوم و سوم جمعیت گاوها هلشتاین ایران از داده های مرکز اصلاح نژاد کشور که در طی سالهای 1371 تا 1379 جمع آوری و ثبت شده بودند استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش حداکثر درستنمایی محدود شده و مدل حیوانی چند متغیره انجام شد.تعداد رکوردهای تصحیح شده بر اساس 305 روز شیردهی و دوبار دوشش در روز ، در شیردهی اول ، دوم و سوم به ترتیب 51548، 26273 و 12538 رکورد از 806 ، 597، و 413 گله بود.برآورد وراثت پذیری صفات تولید شیر در دوره شیردهی اول ،دوم و سوم به ترتیب 297/0 ،267/0 ،و 203/0 ، تولید چربی به ترتیب 269/0 ،222/0 ،192/0 و فاصله زایش به ترتیب 037/0 ، 036/0 ، و 017/0 بود همبستگی های ژنتیکی بین صفات تولید شیر و چربی در سه دوره شیر دهی اول تا سو و مثبت و زیاد ،بین صفات تولید شیر و فاصله زایش متوسط تا زیاد و بین صفات تولید چربی و فاصله زایش متوسط تا زیاد بود.همبستگی های فنوتیپی کمتر از همبستگیهای ژنتیکی بوده .تکرار پذیری صفات با استفاده از 37614 رکورد حاصل از 12538 گاو هلشتاین برای صفات تولید شیر و چربی و فاصله زایش به ترتیب 514/0 ، 462/0 و 072/0 برآورد گردید.