نام پژوهشگر: محمدعلی رفعتی

طراحی مدل جامع اندازه گیری بهره وری در مراکز تحقیقاتی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1380
  محمدعلی رفعتی   رضا توکلی مقدم

با توجه به ارتقا روزافزون کار و تولید در سطح جوامع و همچنین بالا رفتن انتظارات اقتصادی عموم مردم، توجه به مسائل درگیر با رقابت های سازمانی بسیار بیش از گذشته احساس می گردد. یکی از مسائل مهم و دخیل در رقابت، توجه به حداکثر استفاده از کالاها و منابع محدود موجود می باشد. در این راستا خلا اصلی که در سازمان های مختلف کشور مشاهده می شود، عدم توجه به دستاوردهای جدید علمی در این زمینه است. همچنین عدم استفاده از این مباحث در مراکز پویا و با ساختاری پیچیده تر از شرکت های تولیدی، همچون مراکز تحقیقاتی، سبب محروم ماندن این مراکز از دستاوردهای بهره وری شده است. مجموعه حاضر با عنوان ‏‎‎‏‏‎‎‏((طراحی مدل جامعه جهت اندازه گیری بهره وری)) می باشد. در این مبحث باتوجه به اصول تئوریک بهره وری و سوابق علمی این بحث، اقدام به طراحی روش و مدلی برای سنجش بهره وری سازمان های تحقیقاتی شده است، که در این راستا ابتدا مباحث تئوریک و بنیادی مورد مطالعه واقع شده و با بررسی شرایط سازمان مورد مطالعه مناسب ترین ساختار و شیوه برای این هدف اختیار شده است.در این تحقیق با توجه به اهداف سازمان و همچنین عوامل و عناصر تشکیل دهنده آن، شاخص های بهره وری با دیدگاه ترکیبی کارایی و اثر بخشی طراحی شده است. در این قسمت ساختار سلسله مراتبی با الهام از اصول بهره وری لالر مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین جهت مقایسه بین بخش های مختلف مهندسی در داخل سازمان که فعالیت نسبتا مشابهی دارند، با استفاده از تحلیل فراگیر داده ها، که از روش های جدید و کمی اندازه گیری کارایی و مبتنی بر اصول برنامه ریزی خطی می باشد، استفاده شده است. مدل برنامه ریزی خطی، که برای استفاده در مرکز تحقیقاتی مورد تغییر و اصلاح قرار گرفته است، با دیدگاه ورودی و خروجی مرتبط طراحی شده و نتیجه آن مقایسه کلی بین بخش های مهندسی سازمان در دوره های مختلف را نشان می دهد. نتایج حاصله، چه از دیدگاه اندازه گیری بهره وری کل سازمان و چه از نظر دیدگاه اندازه گیری کارایی هر قسمت از سازمان، به صورت جداول و نمودارهای اطلاعاتی در اختیار مدیران مجموعه قرار گرفته تا در تصمیم گیریهای مناسب و بجا موثر واقع گردد.