نام پژوهشگر: علی ولیوند
علی ولیوند مهرافروز مدنژاد
با افزایش نیازهای بشر و پیشرفت تکنولوژی و صنعت نیاز به مواد معدنی، بیشتر رخ می نماید لذا با توجه به روند کاهش معدن پرعیار، روشهای استخراج معدن کم عیار مثل روش لیچینگ تپه ای (heap leaching) مورد توجه زیادی قرار گرفته و توسعه یافته است.کاربرد این روش بدلیل کاهش فراوان هزینه ها و سایر مزایا، روز به روز سیر صعودی یافته است. برای طراحی و برپایی تپه هایی از سنگ معدن و اجرای پروسه لیچینگ با شرایط مطلوب، پارامترهای موثر بر فرآیند مانند نوع و غلظت محلول شستشو، قابلیت نفوذ و دبی محلول، سایز سنگ، نسبت محلول به جامد، زمان عملیات و ... مورد نیاز می باشد. این پارامترها ابتدا در مقیاس کوچکتر و بصورت معمولی طی آزمایشاتی تحت عنوان لیچینگ بدست می آیند و سپس پارامترهای تعیین شده ضمن تست های نیمه صنعتی کنترل و تایید می شود.منطقه مورد مطالعه، کانسار دچان، در شمال غربی کشور در منطقه رزگاه و دچان در 30 کیلومتری شمال غرب سراب است. آثار کانی سازی مس و پرتوزایی بالا در مساحتی حدود 2 کیلومتر مربع در زون آلتره و خرد شده توده دچان دیده می شود. این آثار اولین بار در شهریور 1356 در خلال برنامه شناسایی مناطق پرتوزا کشف گردید. مطالعات کانی شناسی نشان داد که کانی های اصلی اورانیوم برانریت و دیویدیت هستند، همچنین اورانیوم داخل شبکه های روتیل و ایلمنیت قرار گرفته است و کانی عمده مس مالاکیت و آزوریت و کریزوکلا می باشد.با توجه به کوچک و کم عیار بودن کانسار دچان در صورت امکان روش لیچینگ تپه ای برای فرآوری آن مورد نظر می باشد. برای بدست آوردن پارامترهای موثر در این روش دوسری آزمایش لیچینگ معمولی (متداول) و ستونی انجام شد آزمایش لیچینگ متداول با پارامترهای مختلف از قبیل دانه بندی (30، 60 و 100 مش)، درجه حرارت (30، 40، 60 درجه سانتی گراد)، مقدار اسید مصرفی (60، 100، 200 کیلوگرم بر تن)، نسبت محلول به جامد (1.2، 1.1، 3.2) مورد بررسی واقع شدند. همچنین در آزمایش لیچینگ ستونی بررسی دانه بندی (10 و 5 میلی متر)، مقدار اسید مصرفی (80 و 100 کیلوگرم بر تن)، نسبت محلول به جامد (1.2، 1، 3.2) و مقدار اکسیدان مصرفی (5، 10 و 20 کیلوگرم بر تن) صورت گرفت. که نهایتا بازیاب 91% برای اورانیوم در دانه بندی 10 میلی متر و بازیاب 95% در دانه بندی 5 میلی متر بدست آمد.