نام پژوهشگر: فرحناز کلایی

بررسی تاثیر تشویق بر بهبودی اختلال کنترل ادرار کودکان 12-5 ساله مقیم مراکز شبانه روزی کودکان بی سرپرست شهر شیراز در سال 1375
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی 1376
  فرحناز کلایی   نرگس باقری لنکرانی

این پژوهش یک پژوهش نیمه تجربی است که پژوهشگر با انجام یکسری برنامه تشویقی جهت روزهای خشک کودکان 12-5 ساله مبتلا به اختلال کنترل ادرار مقیم مراکز شبانه روزی کودکان بی سرپرست شهر شیراز به بررسی تاثیر بر اختلال کنترل ادرار آنها پرداخته است. فرضیه این پژوهش آن بود که اعمال تشویق سبب بهبودی اختلال کنترل ادرار کودکان 12-5 ساله مقیم مراکز شبانه روزی کودکان بی سرپرست می شود و این بهبودی با متغیرهای سن، جنس و همچنین نوع، روند و شدت اختلال بستگی دارد. ابزار گردآوری اطلاعات یک پرسشنامه بود که شامل 10 سوال در رابطه با اطلاعات دموگرافیک و ویژگیهای اختلال کنترل ادرار کودک بود همچنین یک فرم اطلاعاتی که تعداد دفعات بی اختیاری ادرار را در طول پژوهش ثبت می کرد. نمونه گیری دراین پژوهش مبتنی بر هدف بود که کلیه جامعه پژوهش که متشکل از 28 کودک که ویژگیهای واحدهای مورد پژوهش را داشتند، نمونه پژوهش را تشکیل دادند. روش کار بدین صورت بود که بمدت سه هفته کارهای متداولی که برای کودکان مبتلا به شب ادراری اجرا می شد ادامه یافت ومیزان اختلال کنترل در امر کودکان سنجیده شد بعد از هفته سوم طرح تشویق در مراکز به شکل دادن تنقلات و اسباب بازی با ازای روزهای خشک با استفاده از برنامه تقویت مثبت نسبی ثابت، تقویت فاصله ثابت، تقویت فاصله نسبی و متغیر به مدت سه هفته ادامه پیدا کرد همراه با آن نیز تقویت های اجتماعی نیز اعمال می شد. در طی سه هفته مداخله، تعداد دفعات خیس بودن سر در فرم اطلاعاتی کودک ثبت گردید، سپس میانگین تعداد دفعات خیس بودن قبل و بعد از اعمال تشویق با هم مقایسه شد که نتایج حاصله عبارت است از اعمال تشویق بر میانگین دفعات خیس بودن تاثیر داشته وتوانسته است میانگین دفعات خیس بودن را به حد معنی داری کاهش دهد تا جایی که 50 درصد نمونه های پژوهش به میزان یک هفته خشک بودن رسیدند. همچنین مشخص شد که میازن کاهش دفعات خیس بودن با افزایش زمان پژوهش افزایش می یابد این نشاندهنده آن است که ایجاد انگیزه برای همکاری کودک در روشهای انتخابی می تواند تا میزان 50 درصد در امر خشک ماندن کودک بدون هیچ راه درمانی موثر باشد. ارتباط بین اعمال تشویق و جنس وجود داشته است، اعمال تشویق در دختران تاثیر بیشتری از پسران داشته و در همین راستا میزان کاهش اختلال کنترل ادرار در کودکان بزرگتر تاثیر بیشتری را نشان می دهد بدین معنی که عامل تشویق با افزایش سن رابطه مستقیم داشته است. کاهش میانگین دفعات خیس کردن قبل و بعد از تشویق در نوع اختلال ثانویه بیشتر بوده است یعنی اعمال تشویق بر اختلال ادرار نوع ثانویه موثر بوده است. نتیجه دیگر تحقیق حاکی از آن است که در حالت شدید اختلال تشویق تاثیر بیشتری نشان داده است و کاهش میانگین دفعات خیس بودن بیشتر نمایان شده است. از نتایج پژوهش همچنین مشخص شد که اعمال تشویق در روند شبانه بیشتر از روند توام روزانه و شبانه موثر بوده است. نتایج پژوهش به ما این رهنمود را می دهد که ایجاد انگیزه می تواند در بهبودی اختلالات رفتاری مفید واقع شود.