گلی کلازید (gl) داروی خوراکی کاهنده قند خون از دسته سولفونیل اوره های نسل دوم است که در درمان دیابت ملیتوس غیروابسته به انسولین (niddm) استفاده می شود. محلولیت و سرعت انحلال پایین آن در آب و مایعات گوارشی، فراهمی زیستی پایین و متغیری را ایجاد کرده است. لذا افزایش سرعت انحلال این دارو می تواند منجر به بهبود فراهمی زیستی آن گردد. تهیه پراکندگی جامد که به پراکندگی یک یا چند ماده موثره در یک حامل خنثی اطلاق می شود، یکی از راهکارهای افزایش سرعت انحلال محسوب می گردد. لذا هدف از انجام مطالعه حاضر بهبود سرعت انحلال gl با استفاده از سیستم های پراکندگی جامد می باشد. بدین منظور پراکندگی های جامد دوتایی با استفاده از دارو و سه وزن مولکولی مختلف پلی اتیلن گلایکول(10000,20000 ,6000)و همچنین سیستم های پراکندگی جامد سه تایی که علاوه بر دارو و پلیمر، حاوی یک نوع سورفکتانت شامل pluronic f68 pluronic f127 و یا myrj 52 بودند، با روش تبخیر حلال تهیه شدند. نمونه ها با استفاده از نسبتهای مختلف اجزا تشکیل دهنده تهیه شده و سرعت انحلال دارو از کلیه نمونه ها مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین پودر ماده اولیه دارویی و نمونه های منتخب تهیه شده، تحت آزمایش های تکمیلی شامل آنالیز حرارتی (dsc)، طیف سنجی مادون قرمز(ft-ir)، تفرق اشعه ایکس (xrd) و آزمون محلولیت قرار گرفتند. براساس نتایج بدست آمده، بکارگیری peg با هر سه وزن مولکولی مورد مطالعه،محلولیت و سرعت انحلال gl را در سیستم های پراکندگی جامد دوتایی در مقایسه با داروی اولیه و مخلوطهای فیزیکی مربوطه افزایش داد. در این میان نمونهنمونه های تهیه شده با استفاده از peg 6000 نتایج بهتری از خود نشان دادند و بهترین سرعت انحلال مربوط به نمونه با نسبت وزنی 1:7 (gl : peg 6000) بود. اگرچه کلیه نمونه های پراکندگی جامد سه تایی سرعت انحلال gl را به طور معنی داری (p < 0.05) بهبود بخشیدند و این میزان بهبود بیش از سیستم های دوتایی تهیه شده بود، نمونه حاوی myrj 52 با نسبت وزنی 1:6:1 (gl : peg 6000 : myrj 52) که بیش از 90 درصد دارو در مدت 30 دقیقه از این نمونه آزاد گردید به عنوان سیستم بهینه انتخاب شد. نتایج مطالعات آنالیز حرارتی و طیف سنجی مادون قرمز نشان داد که بین دارو و حامل ها، در طی فرآیند تهیه پراکندگی جامد واکنش های شیمیایی خاصی صورت نپذیرفته است. نتایج مطالعات تفرق اشعه ایکس نمایانگر آن بود که دارو در تمامی نمونه ها ماهیت کریستالی خود را حفظ کرده است. بنابراین بهبود سرعت انحلال دارو را احتمالاً می توان به کاهش اندازه ذره ای، افزایش ترشوندگی، کاهش تجمع ذرات دارو و افزایش محلولیت آن در حضور حامل های هیدروفیل نسبت داد. در مجموع می توان اذعان نمود که استفاده از روش پراکندگی جامد و کاربرد حامل های مناسب به ویژه سورفکتانت ها می تواند تکنیک مناسبی جهت بهبود سرعت انحلال gl باشد.

در تحقیق حاضر، به منظور بررسی اثر شرایط مختلف تبلور مجدد، بر خصوصیات فیزیکومکانیکی بلورهای بدست آمده از دو داروی فنی توئین و کاربامازپین، ابتدا محلولهای الکلی و استونی این دو دارو تهیه و سپس به روشهای مختلف شامل کاهش دما، تبخیر حلال و روش ‏‎watering-out‎‏، شرایطی جهت تبلور ذرات فراهم گردید .علاوه براین به منظور مطالعه اثر مواد افزودنی مختلف بر خواص بلورهای بدست آمده ، سه ماده افزودنی پلی وینیل پیرولیدون، پلی اتیلن گلیکول 4000 و توئین 80، با غلظتهای متفاوت بطور جداگانه در محیط تبلور مورد استفاده قرار گرفتند. ذرات اولیه دارو و نمونه های بدست آمده از تمامی روشها، پس از تصویربرداری به کمک میکروسکوپ الکترونی، تحت آزمایشهای آنالیز حرارتی ، طیف سنجی مادون قرمز و تفرق اشعه ایکس قرار گرفتند.همچنین سرعت انحلال و تراکم پذیری نمونه های بدست آمده بررسی و مقایسه گردیدند. تعیین نوع تغییر شکل ذرات دارای تراکم پذیری بالا در اثر فشار ، از دیگر اهداف تحقیق حاضر به شمار می رود.نتایج بدست آمده در مورد فنی توئین حاکی از بروز تغییرات آشکار در رفتار بلوری ذرات بود.