هدف پژوهش حاضر شناسایی چالش¬های برنامه¬ی درسی مطالعات اجتماعی دوره¬ی ابتدایی در تربیت شهروندی – اجتماعی می¬باشد. روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی و جامعه¬ی آماری پژوهش شامل1. معلمان مشغول به تدریس دوره¬ی ابتدایی شهر تبریز در سال¬تحصیلی 93-92 که 337 نفر(276 زن و 61 مرد) نمونه¬ به روش نمونه¬گیری خوشه¬ای چند مرحله¬ای و نسبتی از میان معلمان انتخاب شده¬اند. 2. مدرسان مشغول به تدریس روش¬های مطالعات اجتماعی دوره¬ی ابتدایی دانشگاه فرهنگیان درسال¬تحصیلی 93-92 که به تعداد 6 نفر به عنوان نمونه و جامعه مدنظر قرار گرفته-اند. ابزار جمع¬آوری داده¬ها پرسشنامه¬ی محقق ساخته¬ای است که با توجه به عناصر برنامه¬ی درسی و با استفاده از نظر اساتید راهنما و مشاور و اساتید دانشگاه فرهنگیان تنظیم گردید. داده¬های به دست آمده با استفاده از نرم¬افزار spss ویرایش 19 و با بهره¬گیری از روش¬های آمار توصیفی؛ فراوانی، درصد، میانگین و انحراف استاندارد و آمار استنباطی؛ آزمون فریدمن، تحلیل واریانس یک راهه، آزمون تعقیبی شفه و آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج عمده¬ی پژوهش نشان می¬دهد که در عنصر «هدف¬ها» از دیدگاه معلّمان، مقوله¬ی ناتوانی هدف¬های تربیت شهروندی در برقراری ارتباط موثر بین مدرسه و موسسات بیرون از مدرسه و از نظر مدرسان دانشگاه فرهنگیان، مقوله¬ی عدم تطابق هدف¬ها با ارزش¬های رایج جامعه؛ در عنصر «محتوا» از دیدگاه معلّمان، بی¬توجّهی به تلفیق مفاهیم و مهارت¬های شهروندی در حوزه¬های مختلف یادگیری و از نظر مدرسان، بی¬توجّهی به پدیده¬ها و رویدادهای پیرامون زندگی فراگیران؛ در عنصر «فعّالیت¬های یاددهی – یادگیری» از دیدگاه معلّمان، عدم اجرای فعّالیت¬های مناسب و از نظر مدرسان بی¬توجّهی به فعّالیت¬های یادگیری خارج از محیط مدرسه؛ و در عنصر «ارزشیابی» از دیدگاه معلّمان، عدم توجّه به خلاقیت و نوآوری فراگیران در ارزشیابی و از نظر مدرسان، عدم توجّه به فعّالیت¬های گروهی در ارزشیابی؛ بالاترین اولویت را در بین چالش¬های مطرح شده به خود اختصاص داده¬اند. هم¬چنین نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان می¬دهد که بین نظرات معلّمان با توجّه به سابقه¬ی خدمت در مورد چالش¬های برنامه¬ی درسی در تربیت شهروندی – اجتماعی تفاوت معنی¬داری وجود ندارد ولی این تفاوت با توجّه به پایه¬های تدریس معنی¬دار است. نتایج آزمون t مستقل نیز نشان داد که بین نظرات معلّمان مرد و زن تفاوت معنی¬داری وجود دارد.

نتایج نشان داد که در بین قطعه های مختلف لاشه، ترکیب شیمیایی قطعه راسته بیشترین همبستگی ها را با ترکیب نیمه راست لاشه نشان داد و به نظر می رسد شاخص مناسبی برای تعیین ترکیب شیمیایی کل لاشه در گوسفندان قزل و مهربان باشد.