شخصیت بزرگ و برجسته علی (ع) به گونه ای است که همه را مجذوب خویش ساخته است و در طی تاریخ ، همواره بزرگان بسیاری پیرامون شخصیت وی قلم فرسایی کرده اند. ناصرخسرو و سنایی، دوتن از شعرای بزرگ شعر و ادب فارسی هستند که شخصیت والای علی (ع) آنان را بر آن داشته تا پیرامون آن حضرت ، ابیاتی نغز و زیبا بسرایند. این دو شاعر توانا، برای اینکه شخصیت علی (ع) را به طور کامل به تصویر بکشند، تمام زوایای زندگی آن حضرت را مورد کنکاش قرار داده اند.از جمله مسایل مورد توجه این دو شاعر ، یکی مساله ولایت و جانشینی علی (ع) است که هریک از آن دو بنابر اعتقاد و مذهب خویش ، دلایلی را برای کسب مقام جانشینی رسول خدا(ص) عنوان می کنند که نویسنده به بیان ابیاتی که با ولایت علی (ع) در ارتباط است ، پرداخته و آنها را مورد تحلیل قرار داده است . با اینحال نخست بحثی پیرامون مقام ولایت و جانشینی پیامبر اکرم (ص) در این پایان نامه آمده که گرچه به عنوان مقدمه است ، ولی ضرورت آن کاملا احساس می شود. در این جا باید گفت ، تمام این ابیاتی که در دیوان این دو شاعر ، در ذکر فضایل حضرت علی (ع) موجود بوده ، نویسنده استخراج نموده و آنها را تحلیل کرده است .فضایلی همانند: علم، شجاعت، سخاوت، تقوی و ... . علاوه بر مناقب و فضایلی که این دو شاعر بدان پرداخته اند ، نویسنده کوشیده است مناقب و فضایل آن حضرت را در دیوان شاعران چون مولانا و سعدی و نظایر آنان بیابد و آنها را چاشنی تحقیق خود قرار دهد. چون در این تحقیق ضرورت داشته است که شمه ای از تاریخ صدر اسلام نیز ذکر شود و حوادثی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به زندگانی حضرت علی (ع) پیوند می یابد ، بازگو شود. نویسنده مطالبی کوتاه در این مورد را نیز بیان داشته است . در ضمن تصویرهایی که این دو شاعر بزرگ از سیمای مبارک حضرت امیرالمومنین (ع) به دست داده اند ، در فصلی جداگانه از آن سخن رفته است .