خواب و رویا از جمله مسایلی است که در بیشتر علوم بشری از آنها بحث شده است . در اسطوره و حماسه به دلیل متکی بودن بر خرق عادت ، یکی از عناصر برجسته خواب و رویاست که در پردازش ابعاد ماورالطبیعی متن اسطوره ای و حماسی نقش بسزایی برعهده دارد . در شاهنامه فردوسی به عنوان یک اثر بزرگ اسطوره ای و حماسی این پدیده مقام مهمی دارد که به گونه الهام و پیشگویی بر پهلوان یا پادشاه اتفاق می افتد . در عرفان و تصوف نیز به دلیل مبتنی بودن بر عالم ملکوت و ماورا دنیایی ، خواب و رویا اهمیت فراوان دارد که رویا نوعی وحی یا الهام تلقی می شود که خداوند بر بنده خود ارزانی می دارد ، مثنوی مولانا به عنوان یک اثر شاخص عرفانی از این دیدگاه نیک قابل بررسی است . این تحقیق عنصر خواب و رویا را در شاهنامه فردوسی و مثنوی مولانا بررسی و مقایسه کرده است .